Είχε δίκιο ο εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ. Η δεύτερη θέση θα είναι επιτυχία για το κόμμα. Δεν ήταν παράταιρος όταν το είπε. Παράταιρος ήταν όταν το ξείπε. Παράταιρα ήταν όλα τα στελέχη που έσπευσαν να ξορκίσουν τη δήλωση του Κώστα Τσουκαλά, διακηρύσσοντας ότι το ΠΑΣΟΚ έχει ως μόνο στόχο την πρώτη θέση στις εκλογές.
Λένε ότι ο εκπρόσωπος θόλωσε τη στρατηγική του κόμματος. Τα ευχολόγια όμως δεν συνιστούν στρατηγική. Η τελετουργική επανάληψη του εκλογικού στόχου –θα είμαστε πρώτοι, θα διαψεύσουμε τις δημοσκοπήσεις, θα νικήσουμε– δεν βοηθάει στην εκπλήρωσή του. Αντιθέτως. Ο οπαδικός αναμηρυκασμός του πασοκικού πόθου καταλήγει να πληγώνει ακόμη και το γόητρο, καθώς εμφανίζει τα στελέχη του εκτός τόπου. Μα δεν διαβάζουν οι άνθρωποι αυτοί τις δημοσκοπήσεις; Δεν οσφραίνονται το πολιτικό κλίμα;
Το άλλο στο οποίο έχει δίκιο ο εκπρόσωπος είναι ότι το ΠΑΣΟΚ δεν έγινε ουρά της Κωνσταντοπούλου. Ουρά δεν σε κάνει σκέτη η συνυπογραφή ενός κειμένου. Το ΠΑΣΟΚ δεν υποσκελίστηκε από τη Ζωή λόγω της «ληξιαρχικής» συμπαράταξής του στην πρόταση δυσπιστίας. Ξεπεράστηκε στο αντιπολιτευτικό πεδίο που άνοιξε το ίδιο με τη δυσπιστία. Δεν μπόρεσε και δεν μπορεί να ανταγωνιστεί την Κωνσταντοπούλου στην ποινικοποίηση της αντιπολίτευσης. Δεν μπόρεσε και δεν μπορεί να την ξεπεράσει σε αντιμητσοτακικά ντεσιμπέλ.
Το να λες ότι θέλεις να είσαι πρώτος δεν είναι στρατηγική.
Ο Τσουκαλάς, τελικά, εκπροσωπεί γνήσια το πολιτικό πρόβλημα του ΠΑΣΟΚ. Εκπροσωπεί αυθεντικά ένα κόμμα που δεν επιτρέπει στον εαυτό του να εκφράζει μόνο τους «συντηρητικούς νοικοκυραίους», οι οποίοι θα έψαχναν μια υπόσχεση καλύτερης διακυβέρνησης, αν προσφερόταν στην εκλογική αγορά. Ο εκπρόσωπος απηχεί τη θολή βούληση ενός κόμματος που αγωνιά περισσότερο να επιδείξει καταγγελτικό σθένος, παρά κυβερνητικό κύρος. Αγωνιά για την «αυτονομία» του, χωρίς να έχει αποφασίσει τι περιεχόμενο θα δώσει στην αυτόνομη υπόστασή του.
Μπορεί αυτό που εκπροσωπεί ο εκπρόσωπος Τσουκαλάς να μην έχει μέλλον. Μπορεί να σηματοδοτεί φρακάρισμα στην άμμο του παρελθόντος, που κομίζει το ίδιο το παλαιοσυνδικαλιστικό επώνυμό του. Ομως, και η εσωκομματική αντιπολίτευση που επιστράτευσε τον Τσουκαλά, δεν αρθρώνεται στο όνομα ενός άλλου κόμματος, αλλά μιας άλλης δοσολογίας της ίδιας συνταγής. Ο Δούκας δεν ζητάει από τον Ανδρουλάκη άλλο προσανατολισμό· ζητάει άλλο πασοκικό σοβινισμό. Δεν φαίνεται να του εισηγείται άλλο πρόγραμμα, αλλά ακόμη πιο «δυναμική» –διάβαζε και πιο «κωνσταντοπουλική»– αντιπολίτευση, πιο φιλική στα σχήματα που ψυχορραγούν στα αριστερά του ΠΑΣΟΚ.
Ετσι, το ΠΑΣΟΚ μπορεί να συνεχίσει να λέει ότι θα είναι πρώτο και –μετά από δυο, τρεις προσπάθειες– αυτοδύναμο. Μπορεί να τα λέει όλα αυτά. Αλλά το μόνο που θα πετυχαίνει με αυτά τα αυτο-υπνωτιστικά ξόρκια, είναι να μεγαλώνει την απόστασή του από την πραγματικότητα. Είναι να θυμίζει ολοένα και περισσότερο κουκουέδικη απόδραση από το παρόν.
