Αυτή τη φορά το πλάνο ήταν στατικό. Δεν επιστρατεύτηκε σπιντάτο μοντάζ, ούτε σκηνοθετική δεξιοτεχνία. Το βίντεο με το οποίο ο πρωθυπουργός διαφήμισε στο TikTok το επίδομα ενοικίου, που δεν θέλει να το λέμε «επίδομα», ήταν δωρικό. Αστόλιστο.
Οπως κι αν την πει κανείς, με όποια εφέ κι αν τη λανσάρει, η παροχή δεν θα μπορούσε να έχει στόχο να αντιμετωπίσει τη στεγαστική κρίση. Στόχος της είναι το insta-βίωμα: να αισθανθεί ο δικαιούχος λίγο έμπρακτο νοιάξιμο από την πολιτεία, έστω κι αν ο τελικός προορισμός του ποσού δεν είναι η τσέπη του ενοικιαστή, αλλά του ιδιοκτήτη που έχει δει την πρόσοδο από το ακίνητο κεφάλαιό του να αυξάνεται πάνω από 50% την τελευταία πενταετία.
Αυτή την ήδη διογκωμένη αξία τροφοδοτεί το επίδομα-που-δεν-είναι-επίδομα. Ακόμη και συμβολικά, συστήνεται ως «ενοίκιο» που «επιστρέφεται».
Ο υποδοχέας της χειρονομίας, αν λαμβάνει τον μέσο (όχι τον χαμηλό) μισθό, είναι όμηρος μιας ακαταμάχητης ασυμμετρίας. 2,75 δισ. από το εξωτερικό επενδύθηκαν σε ελληνικά ακίνητα το 2024 – παρά το «κούρεμα» της «χρυσής βίζας». Οι μισές ξένες επενδύσεις εξακολουθούν να κατευθύνονται στα ακίνητα.
Συμβιβάζεται η γενιά των ενοικιαστών με τη γενιά των ιδιοκτητών;
Η ανάπτυξη χάρη στην οποία έχουμε υπερπλεόνασμα για να δίνουμε μη επιδόματα είναι εξαρτημένη από τις αξίες που προκαλούν το κοινωνικό έλλειμμα της στέγης. Αν αναχαιτίζαμε τις επενδύσεις στα ακίνητα, δεν θα είχαμε ούτε την ανάπτυξη ούτε το περίσσευμα για να μοιράσουμε.
Βεβαίως, ούτε η ίδια η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι μια καταβολή αντιμετωπίζει το πρόβλημα. «Ξέρω πόσο δύσκολα τα βγάζουν πέρα αυτοί που είναι στο νοίκι και ειδικά οι νέοι μας», λέει στο προωθητικό του σποτ ο πρωθυπουργός. Από το βεληνεκές όμως της πρωθυπουργικής ενσυναίσθησης εξαιρούνται εκείνοι που δεν είναι καν στο νοίκι, ενώ θα ήθελαν. Εξαιρούνται οι εγκλωβισμένοι στο παιδικό τους δωμάτιο που βλέπουν ότι η αξία της εργασίας τους, ακόμη και αυξανόμενη, δεν πρόκειται ποτέ να πιάσει τον ρυθμό αύξησης των αξιών που εξασφαλίζουν μια ανεξάρτητη και άνετη ζωή. Ο μισθός τους δεν προβλέπεται να αρκέσει για το μίσθωμα ενός «μονοπρόσωπου νοικοκυριού».
Κανένα από τα μέτρα της στεγαστικής κρίσης δεν στοχεύει στη συγκράτηση αυτών των αξιών. Η κυβέρνηση «ξέρει» «αυτούς που είναι στο νοίκι». Στηρίζεται όμως πολιτικά σε εκείνους που εισπράττουν το νοίκι, της μακροχρόνιας ή της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Ξέρει ότι η εθνική οικονομία χωρίς τουρισμό και real estate δεν έχει άλλα θέλγητρα.
Η χώρα που είχε μάθει –και δεν ξέμαθε– να ζει από τα ακίνητα και το εύκολο κέρδος αναπτύσσεται. Η χώρα που ενηλικιώθηκε στη χρεοκοπία αναγνωρίζεται ως αναξιοπαθούσα.
Η γενιά των επίδοξων και επισφαλών ενοικιαστών επιδοτείται. Η γενιά των ιδιοκτητών προστατεύεται.
