Στην οδό Σταδίου διαχέεται σήμερα με σαφήνεια μια ατμόσφαιρα προόδου. Από την Ομόνοια έως το Σύνταγμα. Με πολλά κενά βεβαίως και άλλα τόσα αδικαιολόγητα σημεία υστέρησης, η οδός Σταδίου δείχνει παρ’ όλα αυτά ότι υπάρχουν κάποιοι που επενδύουν και εργάζονται υπέρ της πόλης. Κάθε οικονομική δραστηριότητα είναι μια ψήφος εμπιστοσύνης για το μέλλον ενός τόπου. Αλλά μήπως και το αντίθετο δεν έχει την ίδια ισχύ;
Στη Σταδίου είχε αποκτήσει αποκρουστική μορφή η οικονομική καταστροφή της περασμένης δεκαετίας. Η σημερινή άνιση πραγματικότητα της οδού Σταδίου έχει πολλά, ωστόσο, να μας πει για το τότε και το τώρα. Αλλά ακόμη και το «τότε», το εγγύς και το μακρινό, μεταφρασμένο από τα εργαλεία ενός σημερινού βλέμματος ή αισθήματος, μπορεί να είναι μια προβολή στο αύριο.
Στην οδό Σταδίου 23 υπάρχει το μεσοπολεμικό Μέγαρο Εφεσίου. Χτίστηκε ως ένα πολυώροφο κτίριο γραφείων πριν από εκατό και πλέον χρόνια, όταν η Αθήνα αποκτούσε στα κεντρικά σημεία της μια εικόνα μητροπολιτικού κέντρου. Αρχιτέκτων ήταν ο πολυπράγμων Βασίλειος Τσαγρής (1882-1941), ονομαστός στην εποχή του για το ιδιαίτερο ύφος του, που βρήκε μιμητές και έμεινε ως «στυλ Τσαγρή». Το Μέγαρο αυτό, που σήμερα είναι ένα κτίριο εν αναμονή, ένα κτίριο σχολάζον, είχε χτιστεί στη θέση του βραχύβιου κινηματογράφου «Παλλάς», που είχε στεγαστεί σε ισόγειο κτίσμα το 1913, την εποχή του βωβού. Αργότερα, όταν το Μέγαρο Εφεσίου είχε μπει στη ζωή της εμπορικής Αθήνας του Μεσοπολέμου, βρήκε εκεί στέγη το βιβλιοπωλείο του Κάουφμαν. Ως Librairie Kauffmann έγραψε ιστορία και κυρίως συγκρότησε μια ισόβια σχέση διά βίου εκπαίδευσης και αισθητικής διαμόρφωσης με χιλιάδες θαμώνες του. Το 2012 το βιβλιοπωλείο έκλεισε, ολοκληρώνοντας άδοξα την κακή πορεία των τελευταίων χρόνων της ζωής του.
Ολα αυτά δεν είναι επί του παρόντος. Υπάρχουν άλλωστε θαυμάσιες λεπτομέρειες στο λεύκωμα που εξέδωσε πρόσφατα το βιβλιοπωλείο «Λεξικοπωλείο» του Παγκρατίου. Oμως, η πρόσφατη παρουσίαση του βιβλίου στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών (σε τόσο κοντινή απόσταση από τον «Κάουφμαν»), έφερε στην επιφάνεια άλλες –απρόβλεπτες– προσεγγίσεις. Δεν ήταν μόνο η πηγαία, συγκινητική, ευφρόσυνη και ουσιαστική αφήγηση της Ξένιας Καλογεροπούλου. Ηταν και η γενική αντίδραση του κοινού. Νονός της Ξένιας Καλογεροπούλου ήταν ο Χέρμαν Κάουφμαν και αυτός ήταν ο λόγος της παρουσίας και της συμμετοχής της. Αλλά και η σχέση της με τα βιβλία από προσχολική ηλικία, που είναι ένα μάθημα αγάπης για τη σημασία της ανάγνωσης (αξίζει να αναζητήσει κανείς τη συνέντευξή της στην Κωνσταντίνα Βαρσάμη στη σειρά «Μια Κυριακή από τη ζωή σου» στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ).
Πού είναι τα ιστορικά βιβλιοπωλεία, τα ιστορικά καφενεία, τα ιστορικά εστιατόρια, τα ιστορικά τοπόσημα αυτής της πρωτεύουσας της ένδυσης και της εστίασης;
Προέκυψε, λοιπόν, μια ασχεδίαστη και απρόβλεπτη κατάθεση συγκίνησης, αναπόλησης, διαπαιδαγώγησης, ενηλικίωσης εκ μέρους του κοινού με αφορμή την απώλεια του «Κάουφμαν». Προηγουμένως είχα σταθεί έξω από το κτίριο της οδού Σταδίου, όπου στεγαζόταν το βιβλιοπωλείο, και παρατηρούσα τη μαρκίζα με την ξεδοντιασμένη επιγραφή. Εχει απομείνει μόνο ένα μέρος του τίτλου «Κάουφ…». Ολη η επιγραφή, με την ωραία κόκκινη γραμματοσειρά, θα έπρεπε να είχε διασωθεί και να αποτελεί μέρος της συλλογής ενός μελλοντικού Μουσείου της Αστικής Ζωής.
Το κοινό με όσα μοιράστηκε εκείνη τη βραδιά στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών έφερε στην επιφάνεια το σημαντικό ερώτημα που θα έπρεπε να είναι πρωτεύον, καθώς σχεδιάζεται η ανασύσταση του εμπορικού και οικονομικού κέντρου της Αθήνας. Πού είναι τα ιστορικά βιβλιοπωλεία, τα ιστορικά καφενεία, τα ιστορικά εστιατόρια, τα ιστορικά τοπόσημα αυτής της πρωτεύουσας της ένδυσης και της εστίασης; Πώς ακριβώς εννοούμε την ανάπτυξη σε αυτή την πόλη;
