Η μία κρατάει από πολιτικό «τζάκι». Σπούδασε σε ελίτ πανεπιστήμια. Είναι προϊόν του συστήματος. Κι ωστόσο σταδιοδρομεί υποδυόμενη τη σαμποτέρ, με ακτιβισμούς (και αυταρχισμούς) στις κοινοβουλευτικές διαδικασίες. Με ερπυστριοφόρο ρητορική κατά των θεσμών – της προέδρου του Αρείου Πάγου, του Προέδρου της Δημοκρατίας και των δικαστών που δεν διώκουν τους πολιτικούς της αντιπάλους ως εγκληματίες.
Η άλλη είναι νέα γυναίκα, 34 ετών, που μοιάζει παιδί της εποχής της. Κι ωστόσο ζητάει να «αφήσουμε τον λιγνίτη ήσυχο» και να «επαναφέρουμε τα πλαστικά καλαμάκια». Να επιστρέψουμε στις «χριστιανικές ρίζες της Ευρώπης», μιμούμενοι τον Τραμπ – που ούτε για τη χριστιανική του ευλάβεια διακρίνεται ούτε για τo σέβας του προς την Ευρώπη και το αξιακό της σύστημα.
Αν πιστέψει κανείς τις δημοσκοπήσεις της στιγμής, η Ζωή Κωνσταντοπούλου και η Αφροδίτη Λατινοπούλου είναι της μόδας. Είναι τα πολιτικά προϊόντα που έχουν περισσότερη απήχηση, τώρα που το σύστημα πιέζεται πάλι από ένα γενικευμένο αίσθημα απονομιμοποίησης. Είναι οι δύο πόλοι του ρεύματος που εκμεταλλεύεται και υποδαυλίζει αυτή την απονομιμοποίηση – τα δύο πρόσωπα του αντισυστημισμού.
Οι αντιφάσεις τους είναι η δύναμή τους. Ομόλογες αντιφάσεις ζωογονούν και το γερμανικό αντισυστημικό δίπολο – της Αλις Βάιντελ από τα δεξιά, της Σάρα Βάγκενκνεχτ, από τα αριστερά. Πρόκειται για ένα νέο υβρίδιο που ρευστοποιεί τα όρια όχι μόνο μεταξύ του συντηρητικού και του αριστερού λαϊκισμού. Καταργεί και τα στερεότυπα που διαπερνούν το πολιτισμικό υπόστρωμα, καθώς φέρνει στο κέντρο της πολιτικής σκηνής γυναίκες που διεκδικούν με στυλ πατριαρχικής επιβολής την παλινόρθωση του ηγετικού υποδείγματος της πυγμής και της δύναμης. Που εκπροσωπούν μια θηλυκή υποτροπή στην πολιτική του τσαμπουκά.
Είναι πολύ διαφορετικό να πουλάει τσαμπουκά ένας γραβατωμένος εκπρόσωπος του παλαιού συστήματος, από το να ενσαρκώνει το ίδιο πρότυπο μια γυναίκα. Η γυναίκα δεν μπορεί να ταυτιστεί με το κυρίαρχο, αρσενικό status quo. Μπορεί, αντιθέτως, να εμφανίζεται με την ορμή και την αθωότητα του outsider.
Η Βάιντελ της ξενοφοβικής Εναλλακτικής για τη Γερμανία συζεί –και μεγαλώνει δύο παιδιά– με μια γυναίκα που έχει γεννηθεί στη Σρι Λάνκα. Δεν ζει καν στη Γερμανία. Το σπίτι της είναι στην Ελβετία. Ετοιμάζεται, την επόμενη Κυριακή, να ολοκληρώσει τον κλονισμό του γερμανικού πολιτικού συστήματος, κατατασσόμενη στη δεύτερη θέση και σπάζοντας έτσι για πρώτη φορά στη μεταπολεμική ιστορία την κυριαρχία Χριστιανοδημοκρατών – Σοσιαλδημοκρατών. Θα το πετύχει προπαγανδίζοντας «στην αγορά» ακριβώς τα αντίθετα από αυτά που κάνει «στο σπίτι». Πατρίδα περιχαρακωμένη και απενοχοποιημένη από τα βάρη του ναζιστικού παρελθόντος. Οικογένεια, παραδοσιακή, θωρακισμένη από τη γουόκ ατζέντα. Και «θάνατος στις ανεμογεννήτριες».
Πώς εξηγείται το παράδοξο (στο οποίο θα μπορούσε να εντάξει κανείς και τη Λεπέν, και τη Μελόνι); Πώς μπορεί να έχει απήχηση αυτό το ωμό «μην κάνεις ό,τι κάνω – κάνε ό,τι λέω»;
Η αντιπολιτική δεν χρειάζεται τη λογική συνοχή. Της αρκεί να διαδηλώνει ότι δεν είναι συνέχεια του παλιού. Αντλεί δύναμη από αυτό που λέει ότι θα γκρεμίσει. Της αρκεί το «αντί-».
Αυγά
Οι πιο εμβριθείς διανοούμενοι και οι πιο έγκριτοι δημοσιογράφοι το ονομάζουν «συνταγματική κρίση». Ενας πρόεδρος που προσπερνάει τα νομοθετικά σώματα, κυβερνά με διατάγματα και προαναγγέλλει ότι θα αψηφήσει τυχόν αντίθετες δικαστικές αποφάσεις ως νοθεύσεις της λαϊκής εντολής. Σίγουρα, έχουν δίκιο. Η καταπάτηση των άλλων λειτουργιών της πολιτείας από την εκτελεστική εξουσία συνιστά «συνταγματική κρίση». Μόνο που δεν υπάρχει συνταγματικός πατριωτισμός για να διεγερθεί. Δεν μοιάζει έτοιμη η αμερικανική κοινωνία να συγκινηθεί από ένα προσκλητήριο για την προστασία των θεσμών. Την ενδιαφέρει περισσότερο η τιμή των αυγών. Την ίδια αίσθηση έχει κανείς όταν ακούει τους Ευρωπαίους, όπως ο πρόεδρος Μακρόν, να απευθύνουν εκκλήσεις για την αφύπνιση της Ευρώπης. Το μήνυμα δεν φτάνει προς τα κάτω. Δεν υπάρχει ούτε ευρωπαϊκός πατριωτισμός, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε κοινωνική συσπείρωση στην από εδώ όχθη του Ατλαντικού. Οι ηγεσίες, που βλέπουν τον κίνδυνο, έχουν χάσει την ικανότητά τους να τον εξηγούν. Να τον καθιστούν ορατό για τους πολλούς. Φαίνεται πια σαν μια διαφορά «γλώσσας». Τη γλώσσα που φτάνει στα αυτιά των πολλών τη μιλούν οι εκπρόσωποι του κινδύνου.
