Μισή ώρα ο Τραμπ ήταν σχεδόν σιωπηλός. Πότε έχει συμβεί αυτό ξανά; Να είναι εκεί οι κάμερες ανοιχτές και να αφήνει ο μέγας συσσωρευτής της προσοχής τον προβολέα να στραφεί αλλού;
Ο Τραμπ, καθιστός, ήταν θεατής. Και ο Μασκ ρητόρευε, με το καθόλου ρητορικό του ύφος. Μιλούσε για ξήλωμα του διεφθαρμένου κράτους, εκκαθάριση της γραφειοκρατίας των «μη εκλεγμένων», σαν να μιλάει στο σαλόνι του για τα αυτοκίνητα ή τα διαστημόπλοια που του αρέσουν.
Πώς γίνεται αυτό; Πώς δεν φοβάται την αντίφαση –και τη λογική των ακροατών του– όταν αυτός, ο φυτευτός μεγιστάνας, που εξαργυρώνει μόνο τη χορηγία του προς τον Τραμπ με αληθινή εξουσία, καταγγέλλει τους «μη εκλεγμένους»; Πώς μιλάει εκείνος για σπατάλη και διαφθορά, όταν έχει τεθεί επικεφαλής της χρηματοδότησης των υπηρεσιών που ελέγχουν τις επιχειρήσεις του; Οταν αυτές οι επιχειρήσεις έχουν συμβόλαια αξίας 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων με το αμερικανικό Δημόσιο;
Η πλημμυρίδα και η μουδιασμένη υποδοχή.
Οντως, δεν έχει ξαναγίνει. Αλλά το ιστορικά πρωτοφανές δεν είναι ο δημόσιος εναγκαλισμός της πολιτικής εξουσίας με τα επιχειρηματικά συμφέροντα. Ιστορικά πρωτοφανές είναι το μούδιασμα με το οποίο γίνεται δεκτή η ωμή ιδιωτικοποίηση της εξουσίας – η μετατροπή της σε μέσο πλουτισμού και αυταρχικού εξουσιασμού. Αυτή η κατάχρηση δεν έχει ποτέ επιχειρηθεί με τόση άνεση –και επίδειξη– σε ώριμη δημοκρατία (που λειτουργεί ακατάλυτα, με θεσμική επάρκεια, τα τελευταία διακόσια πενήντα χρόνια).
Ο φιλελεύθερος αμερικανικός Τύπος εξηγεί τη σχετική απουσία αντιστάσεων στον Τραμπ και τους πλουτοκράτες του ως απόρροια του σοκ. Ολοι οι πυλώνες που θα μπορούσαν να περιορίσουν την πλημμυρίδα των διαταγμάτων, με την οποία ο τραμπισμός επιδιώκει να εγκατασταθεί ως καθεστώς από τις πρώτες εβδομάδες, είναι «παγωμένοι». Η αντιπολίτευση ένοχη και ζαλισμένη. Η μισή κοινωνία –που δεν ψήφισε τον Τραμπ– αδιάφορη ή κουρασμένη. Οι θεσμοί αιφνιδιασμένοι και μόνο από τον όγκο των παρανομιών και των καταχρήσεων τις οποίες καλούνται να αποκρούσουν νομικά.
Η πρώτη θητεία του Τραμπ μοιάζει έτσι ολοένα και περισσότερο με την αδέξια πρόβα ενός ερασιτέχνη. Τώρα, τη δεύτερη φορά, ο Τραμπ επιστρέφει σαν ώριμος επαγγελματίας, εξοπλισμένος με ένα σύστημα πιστών που έχει προετοιμαστεί για να αλώσει το κράτος σε όλες του τις λειτουργίες – απλώς προσπερνώντας εκείνες που δεν μπορεί (ακόμη) να ελέγξει, όπως τα δικαστήρια. Η δεύτερη φάση, μετά τον απόλυτο έλεγχο της κρατικής εξουσίας, θα είναι σίγουρα η προσπάθεια να υποταγούν οι μη κρατικές πηγές εξουσίας, όπως τα ΜΜΕ και η κοινωνία των πολιτών.
Κάποιοι στον μηχανισμό αυτό είναι «ιδεολόγοι» –εθνικιστές κοπής του 19ου αιώνα. Κάποιοι κάνουν απλώς μπίζνες – όπως ο Μασκ, αλλά και ο ίδιος ο Τραμπ. Η συμμαχία φανατισμού και κυνισμού είναι που τους κάνει τώρα να μοιάζουν ακαταμάχητοι.
