Σε κάποιες ταινίες, ο αποτελεσματικότερος τρόπος θανάτωσης βρικολάκων και λυκάνθρωπων είναι η «ασημένια σφαίρα», ένας όρος που χρησιμοποιείται μεταφορικά για να περιγράψει λύσεις απλές και τελεσίδικες σε προβλήματα που χρονίζουν. Και ποιο πρόβλημα έχει μεγαλύτερη ανάγκη λύσης από το Παλαιστινιακό;
Στον συνεχή ορυμαγδό που προκαλεί ο Ντόναλντ Τραμπ ξεχώρισε την προηγούμενη εβδομάδα η πρότασή του να μετατρέψει την πολύπαθη Λωρίδα της Γάζας σε Μεσογειακή Ριβιέρα: το real estate ως ειρηνευτική διαδικασία! Η ιδέα ακούγεται τρελή, όμως ο Τραμπ εφαρμόζει συχνά το «δόγμα του τρελού» για να πιέσει πρόσωπα και καταστάσεις. Ετσι, λοιπόν, κάποιοι αναλυτές υποστήριξαν πως μέσα στην τρελή του ιδέα κρύβεται ίσως κάποια λύση, που ενδεχομένως θα αναγκάσει τις αντιμαχόμενες πλευρές να προχωρήσουν σε ιστορικές τομές. Γιατί εντέλει, ισχυρίζονται, τι έχουμε να κερδίσουμε κλείνοντας τα μάτια στα αδιέξοδα που έχουν συσσωρευθεί εδώ και δεκαετίες, επιμένοντας σε λύσεις, όπως το σχήμα των δύο κρατών, που φαίνεται να μην οδηγούν πουθενά;
Πράγματι, ένα πρώτο πρόβλημα είναι ανθρωπιστικό: ο ισραηλινός στρατός ισοπέδωσε τη Γάζα καθιστώντας την ακατοίκητη. Τα πάντα έχουν καταστραφεί: σπίτια, δίκτυα κοινής ωφελείας, νοσοκομεία, σχολεία, υποδομές κάθε είδους. Κάτω από τα ερείπια είναι θαμμένοι τόνοι εκρηκτικών και χιλιάδες πτώματα σε αποσύνθεση. Πώς θα ζήσουν οι Παλαιστίνιοι, δύο εκατομμύρια άνθρωποι, σε έναν ερειπιώνα 365 τετραγωνικών χιλιομέτρων; Προς το παρόν επιβιώνουν χάρη στη διεθνή ανθρωπιστική βοήθεια, όμως τι μέλλον έχουν; Αυτό είναι και το δεύτερο πρόβλημα, που είναι κατεξοχήν πολιτικό. Η Γάζα θα μπορούσε εύκολα να ανοικοδομηθεί με χρήματα των αραβικών μοναρχιών του Κόλπου, κάτι όμως που θα εξασφάλιζε και τη μακροημέρευση της Χαμάς.
Η πρόταση Τραμπ, η μεταφορά δηλαδή των Παλαιστινίων της Γάζας αλλού, είναι μια ιδέα που αν δεν είναι ακόμη πλειοψηφική στο Ισραήλ, σίγουρα κερδίζει συνεχώς έδαφος. Πώς θα μπορούσε να εφαρμοστεί κάτι τέτοιο; Ενας τρόπος είναι να πιεστούν η Αίγυπτος και η Ιορδανία να δεχθούν τους Παλαιστινίους. Μάλλον χλωμό, καθώς θα κινδύνευε να διαλύσει και τις δύο αυτές χώρες. Επιπλέον, οι Παλαιστίνιοι, ένας ήδη πολλαπλά ξεριζωμένος λαός, συνδέονται με δεσμούς αίματος με τη γη που τους έχει απομείνει και πολλοί δεν επιθυμούν να φύγουν. Ενας άλλος τρόπος είναι να πιεστούν. Μια γενναία μείωση της ανθρωπιστικής βοήθειας θα τους ωθούσε σταδιακά στη μετανάστευση. Θα μπορούσαν έτσι να σκορπίσουν σε δεκάδες χώρες, ενισχύοντας την ήδη πολυπληθή διασπορά τους. Αλλωστε το Ισραήλ έχει ήδη αυξήσει την πίεση στη Δυτική Οχθη, επιδιώκοντας και εκεί μια αντίστοιχη διευθέτηση που θα οδηγούσε και στην «τελική λύση» του «παλαιστινιακού προβλήματος», μια Παλαιστίνη δηλαδή δίχως Παλαιστινίους.
Οπως και να χρυσώσει κανείς το χάπι, πρόκειται για εθνοκάθαρση, δηλαδή μαζική, βίαιη και τελεσίδικη μετακίνηση ενός πληθυσμού προς αποκλειστικό όφελος ενός άλλου.
Δεν χρησιμοποιώ τον όρο «τελική λύση» τυχαία. Γιατί όπως και να χρυσώσει κανείς το χάπι, πρόκειται για εθνοκάθαρση, δηλαδή μαζική, βίαιη και τελεσίδικη μετακίνηση ενός πληθυσμού προς αποκλειστικό όφελος ενός άλλου. Μήπως όμως δεν ήταν κάτι τέτοιο και η λεγόμενη «ανταλλαγή των πληθυσμών» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας μετά το 1922; Μήπως δεν ήταν και η εκδίωξη των γερμανικών πληθυσμών από την Τσεχοσλοβακία, τη Γιουγκοσλαβία και την Πολωνία μετά το 1945; Αφήνοντας κατά μέρος την ηθική διάσταση του θέματος, που συμπεριλαμβάνει και την τραγική, τραγικότατη, ειρωνεία να οργανώσει μια εθνοκάθαρση ο κατεξοχήν λαός-θύμα μιας γενοκτονίας, δεν χωράει αμφιβολία πως μια τέτοιου είδους διευθέτηση θα νομιμοποιούσε πανηγυρικά την επιστροφή του κόσμου σε πρακτικές που θεωρήθηκαν μετά το 1945, και δικαίως, απόλυτα βάρβαρες. Ας μην ξεχνάμε επίσης πως όταν οι Γερμανοί ξεκίνησαν να εφαρμόζουν ένα σχέδιο εθνοκάθαρσης και ζωτικού χώρου το 1939, δεν φαντάζονταν πως έξι χρόνια μετά θα εφαρμοζόταν εναντίον τους.
Η αλήθεια είναι τελικά πως ασημένιες σφαίρες υπάρχουν μόνο σε ταινίες με βρικόλακες και λυκάνθρωπους. Αντίθετα από τις ταινίες με τους τρελούς καουμπόηδες που φαίνεται να έχουν ξαφνικά περάσει στον πραγματικό κόσμο.
O κ. Στάθης Ν. Καλύβας είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης, κάτοχος της έδρας Gladstone στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
