Oποια απόφαση και αν λάμβανε ο πρωθυπουργός στο ζήτημα του Προέδρου της Δημοκρατίας θα είχε κάποιο κόστος.
Αν πρότεινε την επανεκλογή της νυν Προέδρου, κ. Σακελλαροπούλου, κινδύνευε να αντιμετωπίσει διαφοροποιήσεις βουλευτών του κόμματός του, χωρίς μάλιστα δυνατότητες αντίδρασης εκ μέρους του, δεδομένου ότι και ο ίδιος είχε διαφοροποιηθεί το 2015 όταν δεν ψήφισε τον κ. Προκόπη Παυλόπουλο. Eνα τέτοιο ενδεχόμενο, ακόμη και αν δεν είχε σοβαρότερες παρενέργειες, σίγουρα θα δημιουργούσε εντυπώσεις και θα αποπροσανατόλιζε την κυβέρνηση από τους κεντρικούς στόχους της.
Αν πρότεινε έναν υποψήφιο από την ευρύτερη Κεντροαριστερά θα έδειχνε μεν συναινετική διάθεση, διακινδύνευε όμως, πρώτον, να αντιμετωπίσει και πάλι κάποιες διαφοροποιήσεις και, δεύτερον, να ενοχλήσει έτι περαιτέρω ένα παραδοσιακό τμήμα ψηφοφόρων της Ν.Δ. οι οποίοι θεωρούν ότι «το έχει παρακάνει» με τα ανοίγματα στον κεντρώο-κεντροαριστερό χώρο. Σε μια περίοδο μάλιστα όπου τα κόμματα στα δεξιά της Ν.Δ. μοιάζουν ενισχυμένα και οι διεθνείς τάσεις συνηγορούν σε αυτή την κατεύθυνση.
Προτείνοντας υποψήφιο από την κεντροδεξιά παράταξη ανέλαβε το ρίσκο να προκαλέσει ενόχληση στο κεντρώο-κεντροαριστερό ακροατήριο –με το οποίο ο κ. Μητσοτάκης προσωπικά έχει αναπτύξει μια προνομιακή σχέση εδώ και μία δεκαετία– και να εκτεθεί στην κριτική ότι κάνει μια «αμυντική» επιλογή για λόγους εσωπαραταξιακής ηρεμίας.
Εύκολη απόφαση δεν υπήρχε. Η δε ορθότητα κάποιων αποφάσεων δεν κρίνεται μόνο την ώρα που λαμβάνονται, αλλά και σε βάθος χρόνου, με βάση τις παρενέργειες που μπορεί να έχουν.
Με την επιλογή του κ. Τασούλα, ο κ. Μητσοτάκης δείχνει ότι θέλει να βγει από τη διαδικασία εκλογής με το μικρότερο δυνατό πολιτικό κόστος. Και ότι –πλησιάζοντας τα μέσα της δεύτερης θητείας του– ακολουθεί τη γνωστή φράση «πρώτα σώζεις την παρτίδα και μετά την κερδίζεις».
Προτείνοντας έναν υποψήφιο από την Κεντροδεξιά ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες εσωκομματικών αναταράξεων. Ενώ προτείνοντας ένα πρόσωπο με μετριοπαθή χαρακτηριστικά και χωρίς φορτισμένο παρελθόν, μειώνει την όποια δυσαρέσκεια θα μπορούσε να προκληθεί πέραν του στενού πυρήνα της Ν.Δ. Εναν χώρο που ο κ. Μητσοτάκης εξακολουθεί να διεκδικεί, όπως φάνηκε και από όλη τη στάση του τις ημέρες του θανάτου του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη.
Το ΠΑΣΟΚ, παρά την αντίδρασή του, επίσης δεν θα πρέπει να ενοχλείται από την πρόταση της Ν.Δ. Σε μια περίοδο που επιχειρεί να επανακτήσει ψηφοφόρους του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, αλλά και να εδραιωθεί ως κύριος αντιπολιτευτικός πόλος, μια επιλογή της Ν.Δ. από τον χώρο της Κεντροαριστεράς, που θα υποχρέωνε το ΠΑΣΟΚ να τη στηρίξει, ενδεχομένως να δυσκόλευε την προσπάθειά του.
Αυτό που θα κρίνει τις επόμενες εκλογές, στα δύο και πλέον χρόνια που μεσολαβούν έως τότε, είναι τα κλασικά πολιτικά προτάγματα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ –η κατρακύλα του οποίου μετά την εκλογή του κ. Σωκράτη Φάμελλου δείχνει να έχει σταματήσει– αντιμετώπισε την όλη διαδικασία ως μια ευκαιρία να αναλάβει πρωτοβουλίες στο πλαίσιο ενός αντικυβερνητικού μετώπου. Πρωτοβουλίες ωστόσο που προσέκρουσαν στις αντισυσπειρώσεις που ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθεί να προκαλεί.
Τα δε μικρότερα κόμματα δεν αναμένεται να επηρεαστούν με κανέναν τρόπο από τις εξελίξεις, καθώς απευθύνονται σε ένα πιο ριζοσπαστικοποιημένο ακροατήριο που ελάχιστα παρακολουθεί ή επηρεάζεται από αυτές τις διαδικασίες.
Η κριτική ότι μια κορυφαία διαδικασία όπως η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας δεν θα έπρεπε να συνδέεται με την πολιτική επικαιρότητα και να υποτάσσεται σε κομματικές σκοπιμότητες ασφαλώς έχει βάση. Είναι ωστόσο και κάπως παράδοξο να παρουσιάζεται ως κάτι πρωτόγνωρο στα πολιτικά μας πράγματα.
Τα όσα συνέβησαν στην προεδρική εκλογή του 1985 συζητιούνται ακόμη. Η παράδοση συναινέσεων που εγκαινιάστηκε το 1995, και αρκετοί επικαλούνται σήμερα, ήταν προϊόν της ανάγκης που έγινε φιλοτιμία. Ο κεντροδεξιός Κωστής Στεφανόπουλος υποστηρίχθηκε τότε από το ΠΑΣΟΚ για να μπορέσει να συναινέσει στην εκλογή του η Πολιτική Ανοιξη του κ. Σαμαρά ώστε να μη διαλυθεί η Βουλή.
Η επανεκλογή Παπούλια με ευρεία πλειοψηφία το 2010 δεν ακυρώνει την εργαλειοποίηση της διαδικασίας που προηγήθηκε, καθώς η δήλωση του τότε προέδρου του ΠΑΣΟΚ κ. Γιώργου Παπανδρέου το καλοκαίρι του 2009 ότι δεν θα συναινέσει στην εκλογή Προέδρου για να προκαλέσει εκλογές δρομολόγησε πολιτικές εξελίξεις.
Κάτι που ίσχυσε και στην περίπτωση της επίσης συναινετικής εκλογής Παυλόπουλου, καθώς είχε προηγηθεί η άρνηση της τότε αντιπολίτευσης να στηρίξει την υποψηφιότητα του Σταύρου Δήμα στα τέλη του 2014 ώστε να προκηρυχθούν εκλογές.
Το να ζητάς από πολιτικούς αρχηγούς να λαμβάνουν πολιτικές αποφάσεις χωρίς να σταθμίζουν και τα πολιτικά τους συμφέροντα παραπέμπει σε κοινωνία αγγέλων και ο χώρος της πολιτικής δεν είναι τέτοιος, ούτε στην Ελλάδα ούτε πουθενά.
Οι επόμενες εκλογές, πάντως, δεν θα κριθούν από το ποιος θα εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Λίγες εβδομάδες μετά την εκλογή το θέμα θα έχει φύγει από την επικαιρότητα και ο νέος Πρόεδρος θα κριθεί από τον τρόπο που θα ασκήσει τα καθήκοντά του. Αυτό που θα κρίνει τις επόμενες εκλογές, στα δύο και πλέον χρόνια που μεσολαβούν έως τότε, είναι τα κλασικά πολιτικά προτάγματα. Η πορεία της χώρας, η κατάσταση των νοικοκυριών, οι προσδοκίες και οι ψυχικές ταυτίσεις των ψηφοφόρων, το αφήγημα κάθε κόμματος, η σύγκριση των πολιτικών πρωταγωνιστών. Αυτά θα αποτελέσουν κυρίως το πεδίο του πολιτικού ανταγωνισμού. Τα υπόλοιπα τα περιγράφει μια άλλη γνωστή φράση: «Κάθε θαύμα τρεις μέρες και το μεγάλο τέσσερις»…
Ο κ. Ευτύχης Βαρδουλάκης είναι σύμβουλος στρατηγικής και επικοινωνίας.
