Τι να αισθανόταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης; Τι να περνούσε άραγε από το μυαλό του όταν κοιτούσε την κάμερα για να εκστομίσει ότι «ευρείας αποδοχής» μπορεί να είναι και ο κομματικός υποψήφιος; Οτι το θεσμικό αντίβαρο μπορεί να λειτουργεί ακόμη κι αν έχει φυτρώσει στην αυλή μας; Τι να ένιωθε όταν απέσυρε τη δική του πρότερη επιλογή για την Προεδρία; Να τον έτυπτε άραγε εκείνη τη στιγμή η μνήμη του με την αναλαμπή ότι ο ίδιος έχει χτίσει το πολιτικό του brand (και) μέσα από τις δύο τελευταίες προεδρικές εκλογές – πρώτα απορρίπτοντας την κομματικώς ορθόδοξη επιλογή του Προκόπη Παυλόπουλου και, κατόπιν, αποστρατεύοντας τη γενιά Παυλόπουλου και την πολιτική κουλτούρα που τη συνόδευε με την επιλογή της πρώτης γυναίκας Προέδρου;
«Κάποιοι αλλάξαμε κόμμα για εκείνη την απόφαση του Μητσοτάκη (να μην ψηφίσει τον Παυλόπουλο). Και στηθήκαμε λίγους μήνες αργότερα στην ουρά για να τον ψηφίσουμε», έλεγε την Τετάρτη στέλεχος της νεομητσοτακικής Ν.Δ., που για πρώτη φορά είχε βρεθεί ανάμεσα σε νεοδημοκράτες σε εκείνη την ουρά, τέλη του 2015.
Οσοι νοσταλγούν εκείνον τον Μητσοτάκη, της προ δεκαετίας προεδρικής εκλογής, λησμονούν τον Μητσοτάκη των Πρεσπών. Εχουν μάλλον απωθήσει από την κεντρώα τους μνήμη πως, παρότι θιασώτης των «ανοιγμάτων», ως πρόεδρος της Ν.Δ. ήταν πάντα έτοιμος να υποτάξει τις προσωπικές του κλίσεις στην ανάγκη συνοχής του κόμματός του. «Δεν έχω το Ποτάμι. Εχω ένα μεγάλο κόμμα», έλεγε τότε για να δικαιολογήσει το «όχι» του στη συμφωνία για το Μακεδονικό (πολύ πριν η «ποταμοποίηση» γίνει σύνθημα στα χείλη των εσωκομματικών του αντιπάλων). Ελεγε ακόμη και τούτο: Μου ζητάτε να πάρω το κόστος (ενός επώδυνου συμβιβασμού) ως αντιπολίτευση; Θα ήταν λογικό να μου το ζητάτε, αν κυβερνούσα εγώ.
Δεν είναι λογικό να ζητάς από την αντιπολίτευση να είναι πιο υπεύθυνη από εκείνον που έχει την ευθύνη της διακυβέρνησης – που έχει δηλαδή την εντολή να παίρνει τις σωστές αποφάσεις, ακόμη κι όταν δεν συμφωνούν με την αγοραία διάθεση της στιγμής. Εκείνον που, μετά από μία και δύο και τρεις εκλογικές νίκες, συνομιλεί μάλλον με την Ιστορία και όχι με την εσωκομματική του κουζίνα.
Εντάξει, η σύγκριση είναι τραβηγμένη. Η Προεδρία δεν είναι εξωτερική πολιτική. Είναι ο συνταγματικός μας πολυέλαιος – ψηλά στο σαλόνι μας, αλλά καταδικασμένος να περνάει τον περισσότερο χρόνο ασάλευτος, απαρατήρητος και σκονισμένος πάνω από τα κεφάλια μας. Από αυτή την άποψη, της πολιτικής δράσης, είναι ίσως πιο σημαντικό ποιον διορίζεις επίτροπο στην Ευρωπαϊκή Ενωση, παρά ποιον χρίζεις για να στέκει ευθυτενής πάνω στο παχύ χαλί της εθιμοτυπίας. Με τα σύμβολα μπορείς να παίζεις πιο εύκολα απ’ ό,τι με τα «κανονικά» χαρτοφυλάκια.
Κι όμως, η πολιτική δεν είναι εταιρικό πρότζεκτ, για να κρίνεται μόνο από τα αριθμητικά της αποτελέσματα. Είναι όντως και ένα άθλημα στον άυλο στίβο των συμβόλων – της «γλώσσας» εκείνης που δεν δηλώνει πάντα όσα λέει και δεν λέει πάντα όσα δηλώνει. Της άρρητης «γλώσσας» που απευθύνεται στο συλλογικό ψυχικό υπόστρωμα, το οποίο δεν συλλαμβάνουν οι «πολαρόιντ» των δημοσκοπήσεων.
Αρα, περισσότερη σημασία από το πώς αισθάνεται ο Μητσοτάκης έχει μάλλον το πώς αισθάνονται οι πολλοί τις συμβολικές χειρονομίες που τους απευθύνει: Πώς εκλαμβάνεται ένας πρωθυπουργός που σπάει το έθιμο της συναινετικής εκλογής Προέδρου; Ως ισχυρός – επειδή μπορεί μόνο με την κομματική του πλειοψηφία να επιβάλλεται; Ή ως ανίσχυρος – επειδή υποβάλλει την ηγεσία του στους καταναγκασμούς αυτής της πλειοψηφίας;
Πώς τον «νιώθουν» φίλοι και αντίπαλοι; Ως ασυμβίβαστο – επειδή κάνει ό,τι θέλει χωρίς αντιπολιτευτική αντίσταση; Ή ως συμβιβασμένο – επειδή συνθηκολογεί με την αντιπολίτευση εντός του κόμματός του;
Πόσο ασφαλής δηλώνει αυτός που μπορεί να κάνει μόνο «ασφαλείς» επιλογές;
Απελπισία
Ρωτάμε τι κάνει ο Μητσοτάκης για τους προερχόμενους από το εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ ψηφοφόρους του. Αλλά δεν ρωτάμε τι κάνει το ίδιο το ΠΑΣΟΚ. Τι τους λέει; Πώς τους διεκδικεί; Ο Νίκος Ανδρουλάκης είπε τι δεν θέλει: Αποκλείει κυβερνητική συνεργασία με τη Ν.Δ. Τα μόνα σενάρια που αποδέχεται είναι είτε αυτοδύναμο ΠΑΣΟΚ, είτε «ΠΑΣΟΚ με άλλα κόμματα» πλην Ν.Δ. Με αυτή την άρνηση, ο Ανδρουλάκης βοηθάει τον Μητσοτάκη να θεωρεί τους Κεντρώους δεδομένους. Ποιο δίλημμα θα βάλει στον εαυτό του ο ορθολογικός εκσυγχρονιστής μέσα στο παραβάν; Θα έχει την ψυχική διαθεσιμότητα να πειραματιστεί με τσιπροειδή νεφελώματα «προοδευτικής» συγκόλλησης απρόθυμων εταίρων; Θα είναι τον Ιούνιο του 2027 τόσο απελπισμένος;
