Δεν είναι ένα το πρόσωπο του 2024. Είναι αρκετά, κι όλα τους απεχθή. Ο παλιννοστήσας Ντόναλντ Τραμπ. Ο εν ακροδεξιώ μεγιστανισμώ αδερφός του Ελον Μασκ. Ο πολεμοκάπηλος Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ο οποίος στα πλακάτ των ματαίως διαμαρτυρομένων Ισραηλινών κυκλοφορεί με το παρατσούκλι «Bibi Escobar» και όψη κομμένη στα δύο: το αριστερό μισό είναι του Ισραηλινού πρωθυπουργού, το δεξιό του Κολομβιανού «βασιλιά της κοκαΐνης» Πάμπλο Εσκομπάρ. Ενα από τα πρόσωπα του 2024 και ο Ερντογάν. Οσο περισσότερο «απομονωμένο» τον ζωγραφίζει στις ενύπνιες φαντασιώσεις της η κυβέρνησή μας τόσο περισσότερο διευρύνει την επικράτεια της πολεμικής εμπλοκής του και της πολιτικής επιρροής του. Τώρα απειλεί τους Κούρδους πως θα τους επισκεφθεί «ξαφνικά μια νύχτα» για «να τους θάψει μαζί με τα όπλα τους». Τους Κούρδους που μάτωσαν πολεμώντας τον ISIS και τον Ασαντ, μα βλέπουν πάλι τη «σωστή πλευρά της Ιστορίας» να μην τους συμπεριλαμβάνει.
Για το πρόσωπο του 2025 πάντως, ή της επόμενης τετραετίας, δεν χωράει αμφιβολία: ο Τραμπ και πάλι. Το έδειξε ένα εξαιρετικό σκίτσο του Ηλία Μακρή στην «Κ», 3 Ιανουαρίου: Το 2025 φτάνει τρέχοντας. Πανικόβλητοι οι τρεις πρώτοι αριθμοί του, στρέφουν το τρομαγμένο βλέμμα τους προς τα πίσω, προς το 5, ίδιο και απαράλλαχτο με τον Τραμπ: μια απειλητική στοματάρα-καταβόθρα, αγριεμένο βλέμμα, η ξανθιά τούφα να σκέπει μια κεφαλή που τα φαιά της κύτταρα είναι και ιδεολογικώς φαιά. Αναζητήστε το σκίτσο. Οποιαδήποτε αναπλαστική περιγραφή του το αδικεί κατάφωρα, όπως συμβαίνει πάντα με τις καλές γελοιογραφίες, που αρπάζουν το ψαχνό με κεραυνοβόλο απλότητα.
Η δεύτερη θητεία
Για τον πλανήτη, για το διεθνές δίκαιο, τον ανθρωπισμό, τα δικαιώματα των μειονοτήτων, το κλίμα, τον ορθό λόγο, την περιστολή του Τραμπουκισμού στις διεθνείς σχέσεις, για τη δημοκρατία εντέλει, η δεύτερη τετραετία του Τραμπ προδιαγράφεται χειρότερη της πρώτης. Ηδη απειλεί με πόλεμο τον Καναδά, αν δεν συναινέσει να γίνει η 51η πολιτεία των ΗΠΑ, τη Δανία, αν δεν του πουλήσει τη Γροιλανδία (τους Ινουίτ ποιος τους ρωτάει), και τον Παναμά, αν δεν του εκχωρήσει τη διώρυγα. Και ενώ η πλανηταρχικότητά του έβαψε με τα χρώματα και τ’ αστέρια της αμερικανικής σημαίας τον χάρτη του Καναδά, ο Φρειδερίκος της Δανίας άλλαξε τον βασιλικό θυρεό, για να ξορκίσει το κακό: μεγάλωσε την πολική αρκούδα και το κριάρι και τους έδωσε δικό τους χώρο στο οικόσημο, για να δείξει ότι η Γροιλανδία («η χώρα των προβάτων») και τα νησιά Φερόες παραμένουν στην κυριότητα της Δανίας. Ο πρωθυπουργός πάντως της αυτόνομης Γροιλανδίας, της αρχαιοελληνικής Θούλης, διεκδικεί την πλήρη ανεξαρτησία του νησιού με τον τεράστιο ορυκτό πλούτο και κατηγορεί τη Δανία για γενοκτονία. Αφορμή οι έρευνες για το σκάνδαλο της αναγκαστικής λήψης αντισυλληπτικών από τις γυναίκες της Γροιλανδίας το 1960 και το 1970.
Η Ιστορία πάντως, αχόρταγα σαρκαστική, φρόντισε να μας δείξει τι μας περιμένει: Η εκλογική νίκη του Τραμπ επικυρώθηκε από το Κογκρέσο στις 6 Ιανουαρίου. Την ίδια ακριβώς μέρα που, προ τετραετίας, οι ακροδεξιοί οπαδοί του εισέβαλαν στο Καπιτώλιο. «Δεν ξέρω τίποτε, δεν έβλεπα τηλεόραση», έλεγε τότε ο Τραμπ, πάντα γενναίος και ειλικρινής. Τώρα, σαρωτικά νικητής, χαρακτηρίζει την εισβολή «εκδήλωση αγάπης» και, αδιάφορος (επίσης όπως πάντα) για τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης, διαλαλεί ότι θα αποφυλακιστούν όλοι οι MAGες οπαδοί του, που, αναποδογυρίζοντας κατά τις συνήθειές του τη μαρτυρημένη πραγματικότητα, τους αποκαλεί «ομήρους» της άκρας Αριστεράς, που υποτίθεται ότι κυβερνούσε τις ΗΠΑ επί Τζο Μπάιντεν.
Για το πρόσωπο του 2025, ή της επόμενης τετραετίας, δεν χωράει αμφιβολία.
Να υποθέσουμε ότι ο Τραμπ θα ορκιστεί έχοντας εκ δεξιών του τον Τζέικομπ Τσάνσλεϊ, τον ψευτοσαμάνο που μπούκαρε στο Καπιτώλιο, σαν ένας εκ των επικεφαλής της πραξικοπηματικής ορδής, φορώντας γούνινο καπέλο με κέρατα και κρατώντας δόρυ; Δεν είναι απίθανο, άλλωστε από τον Αύγουστο του 2024, οπότε έγινε δεκτό δικαστικώς το αίτημά του, θα του έχει επιστραφεί πια το κερασφόρο καπέλο και το «ακόντιο της αγάπης». Πιθανότερο είναι πάντως να βρίσκονται εκ δεξιών και ακροδεξιών του παλινορθωμένου πλανητάρχη τα μέλη μιας άλλης ορδής: της ορδής του αμύθητου πλούτου. Ηδη μερίμνησε να δωρίσει αξιώματα σε κάμποσους ζάπλουτους. Μοναδικό του κριτήριο η υποστήριξη που του πρόσφεραν, εκφρασμένη σε ποταμό δολαρίων και σε αβάντα από τα ΜΜΕ της ιδιοκτησίας τους.
Και ερχόμαστε εδώ σ’ ένα άλλο σκίτσο, αμερικανικό, που δεν δημοσιεύτηκε ποτέ στην εφημερίδα για την οποία προοριζόταν, τη «Washington Post». Λογοκρίθηκε. Γεγονός που οδήγησε τη δημιουργό του, την Ann Telnaes, τιμημένη με το βραβείο Πούλιτζερ καλύτερου εικονογραφημένου ρεπορτάζ και σχολιασμού, να παραιτηθεί από την εφημερίδα, όπου εργαζόταν από το 2008. «Ποτέ πριν δεν είχε “σκοτωθεί” γελοιογραφία μου εξαιτίας του στόχου που σατίριζα», δήλωσε. Για να προσθέσει κατιτίς που θα ήταν αυτονόητο, αν ήταν αυτονόητη και η ελευθερία γνώμης. Οτι οι προσπάθειες οποιουδήποτε να αποσπάσει την εύνοια ενός αυταρχικού ηγέτη, υποσκάπτουν την ελευθεροτυπία.
Το σκίτσο της Telnaes θα μπορούσε να έχει τον τίτλο «Το προσκύνημα των μάγων Νο 2». Τέσσερις συγκαιρινοί μας «μάγοι» γονατίζουν μπροστά στο τεράστιο άγαλμα του Τραμπ, προσφέροντάς του τσουβαλάκια με δολάρια. Δίπλα τους, σε εδαφιαία υπόκλιση, ο Μίκυ Μάους. Εύκολα αναγνωρίζονται τα πρόσωπα πίσω από τις καρικατούρες. Μεγιστάνες όλοι τους. Λάτρεις και χορηγοί του Τραμπ. Αλλά και κρατικοδίαιτοι, αφού πληρώνουν λιγότερα στην εφορία απ’ όσα ένας δάσκαλος δημόσιου σχολείου. Ο Τζεφ Μπέζος της Amazon και της «Washington Post» (αλλά και «επενδυτής» στη Γροιλανδία), ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ του Facebook, ο Σαμ Αλτμαν της Open AI και ο Σουν-Σιόνγκ, επιχειρηματίας της βιοτεχνολογίας και ιδιοκτήτης των «Los Angeles Times». Οσο για τον Μίκυ Μάους, εκπροσωπεί την Ντίσνεϊ, ιδιοκτήτρια του ραδιοτηλεοπτικού ABC.
Λείπει κάποιος από την προσκυνηματική κουστωδία των Κροίσων: ο Ελον Μασκ. Μεγαχορηγός του Τραμπ είναι και αυτός, αλλά και κάτι πολύ περισσότερο: Τραμπ Νο 2 ή Τραμπ στο τετράγωνο. Πριν καν νομιμοποιηθεί η εξουσία του, πρόλαβε να δράσει σαν αρχηγός της όπου γης ακροδεξιάς, παρεμβαίνοντας ωμά στο εσωτερικό τρίτων χωρών, και να δείξει το ποιόν του με μια ανάρτηση, που ίσως την απέφευγε και ο Τραμπ. «Κορίτσι μου, δεν είσαι πια κυβερνήτης του Καναδά, οπότε δεν έχει σημασία τι λες», έγραψε απευθυνόμενος στον Τζάστιν Τριντό.
Κάποτε ο Ρόδιος αρχιτέκτονας Δεινοκράτης (ή Στασικράτης κατά Πλούταρχο), δεινός κόλακας, πρότεινε στον Μεγαλέξανδρο να μετασχηματίσει το όρος Αθως σε ανδριάντα του. Πάλι καλά, ο Αλέξανδρος του ζήτησε ν’ αφήσει ήσυχο το βουνό. Τραμπ και Μασκ, ας μην αρκεστούν στην προσθήκη της γρανιτένιας κεφαλής τους δίπλα στις τέσσερις ιδρυτικές του όρους Ράσμορ. Με τα μέσα που διαθέτουν μπορούν να διαμορφώσουν τον ίδιο τον πλανήτη σε πορτρέτο τους. Σε Ιανό νέου τύπου. Μία όψη ο Τραμπ, μία ο Μασκ. Αμφότερες απεχθείς και επίφοβες.
