«…Και περνούν πολλές βδομάδες/ και σήμερα σκεφτόμαστε πως/ η απόφαση ν’ αλλάξεις ζωή/ είναι γρήγορη σαν αστραπή/ αλλά η αλλαγή είναι αργή». Εκείνος και εκείνη, μοιράζονται τις ίδιες σκέψεις. Το ζευγάρι στο θεατρικό έργο του Τιάγκο Ροντρίγκες, που παρουσιάζεται στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, δεν έχει ονόματα. Ο «Χορός των εραστών», που είναι ο τίτλος, εμπεριέχει όλες τις πληροφορίες για την παράσταση: μοιάζει με μουσική σύνθεση, για δύο φωνές, που αποδίδουν την ίδια μελωδία. Παράλληλοι μονόλογοι· εξαιρετικά δύσκολος ο συντονισμός ώστε κάθε φράση και η επανάληψή της να ακούγονται και να μη χάνονται η μία μέσα στην άλλη. Τέμπο, ρυθμός, χρόνος. Δύο πρόσωπα σε μια, σχεδόν, γυμνή σκηνή (Νίκος Καραθάνος και Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου) αφηγούνται τη ζωή τους, πιάνοντας το νήμα από μια εφιαλτική νύχτα. Εκείνη «δεν μπορεί να αναπνεύσει», εκείνος την αρπάζει και ορμούν στο νοσοκομείο. Υπάρχει, άραγε, ακόμη χρόνος ή μήπως όχι;
Και τα χρόνια περνούν για τους τρεις τους (αναφέρονται και στην κόρη τους), αλλά κυρίως για τους δυο, με τις επαναλήψεις που δεν θέλουν αλλά όταν τις χάνουν τις αναζητούν απεγνωσμένα. Με την καθημερινότητα του πρωινού καφέ, των μέιλ, των ειδήσεων, των τηλεφωνημάτων, των λογαριασμών, των παραπόνων, των επιθυμιών που δεν εκπληρώνονται, των ματαιώσεων. «Ασκοπα πράγματα, εντελώς ασήμαντα», που καταναλώνουν το «οξυγόνο». «Τόσος χρόνος σπαταλημένος», λέει εκείνη. Είναι όμως έτσι; Κι αν τα μικροπράγματα είναι χειρολαβές από τις οποίες πιανόμαστε;
Σαν μια μισοτελειωμένη ταινία θα είναι πάντα η ζωή, μοιάζει να υποστηρίζει ο Πορτογάλος σκηνοθέτης και συγγραφέας. Οπως και οι δυο ήρωες που προσπαθούν να τελειώσουν στο βίντεο το «Scarface» με τον Αλ Πατσίνο και τη Μισέλ Πφάιφερ, αλλά όσες φορές προσπαθούν, κάτι προκύπτει και δεν το ολοκληρώνουν. «…Και σήμερα αποφασίσαμε πως ίσως είναι καλύτερα/ να μη δούμε ποτέ το τέλος του Scarface/ ίσως βοηθάει να παρατείνουμε τον χρόνο».
«Τόσος χρόνος σπαταλημένος», λέει εκείνη. Είναι όμως έτσι; Κι αν τα μικροπράγματα είναι χειρολαβές από τις οποίες πιανόμαστε;
Το έργο ξεκινάει από μια οριακή στιγμή. Εκείνη, παρά τρίχα να χαθεί, να πεθάνει. Κι εκείνος, τρελαμένος από την αγωνία, προσπαθεί να τρέξει, επί της ουσίας, γρηγορότερο από τον θάνατο. Υστερα, τα χρόνια περνούν και περνούν… Δεν έχει τίποτα καινοφανές ή πρωτότυπο ο «Χορός των εραστών», αφήνεται όμως, χωρίς να πλατειάζει, στη ροή του χρόνου. Ελλειπτικά, ποιητικά, αλλά και πολύ πραγματικά. Μοιράζεται με τους θεατές της κάθε βραδιάς (είναι sold out) την κοινή αγωνία του μικρότατου βίου, που δεν μεγαλουργεί αλλά κυλάει σαν σύνοψη δεκάδων χιλιάδων ζωών. Με αφηγήσεις, μνήμες, απορίες, ελλείψεις, ανάγκες (ένα σπίτι με ένα μικρό μπαλκόνι, ο κήπος είναι όνειρο ανέφικτο), πένθη, ταξίδια. Υποδόρια απογειώνει τη χαρά τού «είμαστε ακόμα ζωντανοί».
Υπάρχουν παραστάσεις που μοιάζουν με κάτοπτρα. Αντανακλούν το κοινό τους, τις σκέψεις του. Αλλες διεισδύουν και μεταμορφώνουν, άλλες διεισδύουν και μένουν εκεί λειτουργώντας αργά και για καιρό. Και άλλες, φυσικά, αποβάλλονται, με συνοπτικές διαδικασίες.
Ο Ροντρίγκες μέσα από την «Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» και την «Hecuba, not Hecuba» (Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου) εγγράφεται ως δημιουργός του ανοίκειου που μπορεί να γίνει οικείο ή ακολουθεί αντίστροφη διαδρομή. Αμφισβητεί, άλλοτε ιδεολογικά φορτισμένος, άλλοτε ψυχρός παρατηρητής, ποτέ όμως έξω από την πραγματικότητα που βιώνουμε.
Το ζευγάρι των «εραστών» (έργο που είχε γράψει το 2006 και ξαναδούλεψε πρόσφατα) μας παρασύρει στον «χορό» του, όχι για να στροβιλιστούμε σε κάτι διαφορετικό. Αλλά για να πατήσουμε στα βήματα που ήδη γνωρίζουμε, να τα επαναλάβουμε, να καταλάβουμε, ίσως, πού λαθέψαμε κι αν το «λάθος» θέλουμε να το διορθώσουμε. Γιατί, καμιά φορά, η κίνηση που βγαίνει από τον ρυθμό, οι λέξεις που ξεστρατίζουν, είναι ο κινητήριος μοχλός που δίνει τη δύναμη, που μας ωθεί να πιστεύουμε πως «έχουμε χρόνο».
