Το πώς τρέφονται τα παιδιά κατά τη διάρκεια των ωρών που βρίσκονται στο σχολείο δεν είναι θέμα ήσσονος σημασίας. Αντίθετα, μπορεί να επηρεάσει την απόδοσή τους αλλά και να διαμορφώσει (θετικά ή αρνητικά) το διαιτολόγιό τους μέσα στην ημέρα. Το θέμα «φαγητό στα διαλείμματα» είναι και για έναν ακόμη λόγο επίκαιρο, τώρα που ανοίγουν τα σχολεία: Τα παιδιά προέρχονται από μια περίοδο ραστώνης και… ελευθερίας. Λόγω των διακοπών, είναι λογικό να ξέφυγαν αρκετά από τη ρουτίνα που είχαν «χτίσει» τον χειμώνα. Γι’ αυτό και πρέπει οι γονείς να ακολουθήσουν μια μελετημένη μέθοδο ώστε να τα επαναφέρουν στον «σωστό» διατροφικό δρόμο.
«Εργοστασιακές συνθήκες»
«Πρέπει σιγά σιγά, και πάντα με συζήτηση με τα παιδιά, οι γονείς να τα επαναφέρουν σε “εργοστασιακές συνθήκες”», σημειώνει η διατροφολόγος Φανή Πρεβέντη. «Αυτό, όμως, δεν μπορεί να γίνει απότομα. Οι παιδοψυχολόγοι συστήνουν μετά τις 15 Αυγούστου να αρχίζει η διαδικασία ετοιμασίας των παιδιών για την επιστροφή τους στα σχολεία. Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό από τους γονείς είναι ότι δεν ενδείκνυται να χρησιμοποιούν το φαγητό ως επιβράβευση ή τιμωρία. Φυσικά, αυτοί θέτουν τα όρια, αλλά ταυτόχρονα δίνουν και το καλό παράδειγμα».
Τι εννοούμε όμως «εργοστασιακές συνθήκες» για έναν μαθητή; Πώς πρέπει να τρέφεται στη διάρκεια του σχολικού ωραρίου; Η κ. Πρεβέντη μάς υπενθυμίζει πως η διατροφή του παιδιού ξεκινάει πριν καν πάει στο σχολείο: «Ξεχνάμε ότι τα παιδιά πρέπει να παίρνουν ένα καλό πρωινό. Είναι πολύ σημαντικό γεύμα και δεν πρέπει να το παραλείπουμε. Εν συνεχεία, στο σχολείο θα πρέπει να φάνε ένα σνακ που δεν θα είναι πλούσιο σε θερμίδες, αλλά κάτι μικρό για να ξεγελάσει την πείνα τους. Σε αντίθετη περίπτωση, θα έχει κορεστεί η πείνα τους και δύσκολα θα μπορέσουν να φάνε μεσημεριανό στο σπίτι».
Το κυλικείο, τα «πρωτάκια» και οι γονείς
Η επτάχρονη εμπειρία της Νίκης Μπούκα σε σχολικό κυλικείο είναι κάτι περισσότερο από χρήσιμη για να κατανοήσουμε πώς ακριβώς λειτουργούν τα παιδιά στο διάλειμμα. Η ίδια διατηρεί κυλικείο σε Δημοτικό Σχολείο και έχει διαπιστώσει ότι «το μεγάλο σοκ το παθαίνουν τα πρωτάκια, γι’ αυτό και προσπαθώ να τα προσεγγίζω σαν μαμά, για να μη φοβούνται. Το κυλικείο είναι σημαντικό για την κοινωνικοποίησή τους. Εκεί μαθαίνουν τι θα πει να περιμένουν στη σειρά τους, να παίρνουν τα ρέστα τους αλλά και την απόδειξη».
Η εμπειρία της κ. Μπούκα δείχνει ότι τα περισσότερα παιδιά φέρνουν φαγητό από το σπίτι. Σημειώνει, όμως, πως τα παχύσαρκα παιδιά δεν ψωνίζουν από το κυλικείο. «Όταν βλέπεις μια μαμά που δίνει στο παιδί της κρουασάν ή άλλα απαγορευμένα για εμάς είδη, αντιλαμβάνεσαι αμέσως ότι δεν υπάρχει συνειδητοποίηση για το τι σημαίνει σωστή διατροφή στο σχολείο. Πρέπει να ακούσετε τι μου ζητάνε τα παιδιά κάθε Δευτέρα ή μετά από διακοπές. Κάτι που σημαίνει ότι στα σπίτια τους τρώνε ό,τι θέλουν, δίχως κάποιος να τους το απαγορεύει. Επίσης, πρέπει να υπάρξει πρόνοια για το τι αγοράζουν τα παιδιά στις εκδρομές του σχολείου – είναι μια άλλη σημαντική παράμετρος του θέματος».
Παραγγελία με κινητό
Αυτό, φυσικά, είναι ένα ιδανικό σενάριο, το οποίο τις περισσότερες φορές καταστρατηγείται από τα παιδιά. «Δυστυχώς, ξέρουμε πολύ καλά πως τα παιδιά δεν τρέφονται καλά στο σχολείο. Έχουμε καλό νόμο για τα κυλικεία, αν και πρέπει να γίνονται περισσότεροι έλεγχοι. Εντούτοις, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι τα παιδιά από την Δ΄ Δημοτικού και μετά έχουν κινητό, άρα μπορούν ακόμη και να παραγγείλουν φαγητό. Υπάρχουν δομικά λάθη που ξεκινούν από την οικογένεια. Πρέπει να εδραιωθεί η φιλοσοφία του ελαφρού σνακ στο σχολείο», υπογραμμίζει η κ. Πρεβέντη.
Επιπρόσθετα, οι γονείς οφείλουν να έχουν προσωπική άποψη για το τι πουλάει το κυλικείο του σχολείου και ποια από τα είδη του θα επιτρέψουν ή όχι στα παιδιά τους. Η διατροφολόγος Φανή Πρεβέντη θεωρεί ότι κάτι τέτοιο θα βοηθήσει πολύ τη συζήτηση εντός της οικογένειας. «Από εμπειρία ξέρουμε πως τέσσερις φορές την εβδομάδα τα παιδιά παίρνουν φαγητό από το σπίτι και μία τρώνε από το κυλικείο. Αυτή τη μία ημέρα, οι γονείς πρέπει να ξέρουν τι θα επιλέξουν τα παιδιά τους».
Ως προς το ερώτημα αν η καλή διατροφή στο σχολείο ευθύνεται εν μέρει και για την παιδική παχυσαρκία, η κ. Πρεβέντη εξηγεί ότι «η παιδική παχυσαρκία είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο. Παίζουν ρόλο κοινωνικοί και οικογενειακοί παράγοντες, αλλά και μια πιθανή προδιάθεση του ατόμου. Φυσικά, η κακή διατροφή στο σχολείο διαδραματίζει και αυτή αρνητικό ρόλο».
Κουλούρι Θεσσαλονίκης και τυρόπιτα
Τα αγαπημένα είδη των παιδιών στο κυλικείο είναι συγκεκριμένα, λέει. «Σίγουρα το κουλούρι Θεσσαλονίκης είναι το πιο συνηθισμένο και το πιο οικονομικό από αυτά που αγοράζουν συνήθως. Από εκεί και πέρα επιλέγουν κάποια τυρόπιτα ή σπανακόπιτα. Προσωπικά τούς φτιάχνω και σμούθις με φρούτα. Εμείς που έχουμε κυλικεία φέρουμε σημαντική ευθύνη. Πρέπει τα προϊόντα μας να είναι ελεγμένα. Δεν παίζουμε με την υγεία των παιδιών. Είμαι πολύ επιλεκτική ως προς τα είδη που βάζω στο κυλικείο μου. Υπάρχουν φορές που “μπαίνω μέσα” εξαιτίας αυτής της επιλογής. Ψήνω τις πίτες πριν από κάθε διάλειμμα και όχι όλες από το πρωί. Θυμώνω με κάποιους συναδέλφους που λειτουργούν διαφορετικά. Σκεφτείτε πως, όταν ένα παιδί αρρωστήσει κατά τη διάρκεια των μαθημάτων, πάντα ρωτάω τι έχει. Θέλω να ξέρω τι έχει φάει ή αν του συνέβη κάτι άλλο».
Έχουν δίκιο οι γονείς να είναι καχύποπτοι για το κυλικείο;
Η σχέση με τους γονείς είναι μια άλλη παράμετρος που πρέπει να ληφθεί υπόψη. «Υπάρχουν γονείς που δεν προσεγγίζουν το κυλικείο. Σέβομαι εκείνους που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα, αλλά υπάρχουν κι άλλοι που πιστεύουν ότι στα κυλικεία πωλούνται απαγορευμένα για τα παιδιά είδη. Για να είμαι ειλικρινής, πριν αποκτήσω κυλικείο, κι εγώ δεν επέτρεπα στα δύο παιδιά μου να αγοράζουν κάτι στο σχολείο».
Το θέμα είναι αν οι φόβοι των γονιών βασίζονται σε έναν ακόμη αστικό μύθο ή εδράζονται σε μια πραγματικότητα. Η κ. Μπούκα επισημαίνει ότι «οι γονείς θα πρέπει να ξέρουν πως από τα επιτρεπόμενα είδη που πρέπει να έχει ένα κυλικείο, όλα κάνουν για τα παιδιά. Παραδέχομαι ότι κάποια κυλικεία μπορεί και να έχουν μη επιτρεπτά είδη, αναψυκτικά ή τσιπς. Όμως δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι τα παιδιά αγοράζουν κι απέξω από το σχολείο. Είναι πολύ συνηθισμένο να τα βλέπουμε να ψωνίζουν μέσα από τα κάγκελα του σχολείου».
3 tips για τους γονεις
Η κ. Φανή Πρεβέντη μάς δίνει κάποιες βασικές συμβουλές που μπορούν να βοηθήσουν τους γονείς να μυήσουν τα παιδιά σε μια ορθή διατροφική φιλοσοφία.
– Επιλέγουμε ένα σωστό σκεύος για να βάλουμε το φαγητό. Πρέπει να είναι ανοξείδωτο.
– Δίνουμε δύο επιλογές σνακ στο παιδί, τις οποίες όμως εμείς θέτουμε. Αυτό δημιουργεί την ψευδαίσθηση στο παιδί ότι επιλέγει τελικά εκείνο τι θα φάει.
– Τα σνακ που μπορούμε να επιλέξουμε είναι τα εξής: τοστ με τυρί, σπιτική πίτα, σπιτικό κέικ με καρότο ή μήλο, φρούτα, ξηροί καρποί, σπιτικές μπάρες, σάντουιτς με ταχίνι και φιστικοβούτυρο, παστέλι ή ατομικά χαλβαδάκια.
