Tο τάι-τσι και η γιόγκα έχουν πολλές ομοιότητες. Είναι και οι δύο ήπιοι, χαμηλής έντασης τύποι άσκησης με ιστορία αιώνων. Και οι δύο είναι καλοί για τον νου και το σώμα. Επίσης και οι δύο τύποι άσκησης έχει αποδειχθεί ότι είναι ωφέλιμοι ιδιαίτερα για τους ηλικιωμένους. Πώς να επιλέξετε τον έναν ή τον άλλο; Υπάρχουν αρκετές διαφορές που μπορεί να καθορίσουν την επιλογή σας.
1. Ροή έναντι στατικών θέσεων
Το τάι-τσι και η γιόγκα χρησιμοποιούν διαφορετικά είδη κινήσεων προκειμένου να δοκιμάσουν τους μυς και την ισορροπία σας. Το τάι-τσι είναι σαν χορός με συνεχόμενες κινήσεις.
Καθώς εκτελείτε μια σειρά από αργές κινήσεις ακολουθώντας μια χορογραφία, αναπνέετε βαθιά, εστιάζετε στις αισθήσεις του σώματος και μεταφέρετε σταδιακά το βάρος σας από τη μία θέση στην άλλη. Η γιόγκα είναι μια σειρά από εστιασμένες, κυρίως στατικές (σε ακινησία) θέσεις ενδυνάμωσης και διάτασης που συνδυάζονται με τεχνικές αναπνοής.
2. Oρθια έναντι καθιστής θέσης
Τόσο το τάι-τσι όσο και η γιόγκα είναι δυνατό να προσαρμοστούν για άτομα που θέλουν ή είναι απαραίτητο να κάθονται σε μια καρέκλα κατά την άσκηση. Αλλά σε γενικές γραμμές το τάι-τσι εκτελείται σε όρθια θέση. Στη γιόγκα μπορεί κανείς να είναι σε όρθια θέση, ξαπλωμένος στο πάτωμα, καθιστός στο πάτωμα και γονατιστός σε τετραποδική στήριξη.
Ορισμένες θέσεις προϋποθέτουν κάμψη, κάμψη προς τα πίσω ή ακόμη και κατακόρυφα με το κεφάλι προς τα κάτω. Αυτά είναι σημαντικά στοιχεία που πρέπει να λάβετε υπόψη εάν δεν υπάρχει διαθέσιμο κοντά σας πρόγραμμα με τη βοήθεια καρέκλας και είτε δεν μπορείτε να στέκεστε όρθιοι για μεγάλο διάστημα είτε δυσκολεύεστε να σηκώνεστε και να κάθεστε στο πάτωμα.
3. Χρειάζεται να θυμάστε πολλά
Στο τάι-τσι αλλά και στη γιόγκα έχετε έναν εκπαιδευτή που σας καθοδηγεί στο πώς να κάνετε τις ασκήσεις. Ωστόσο, ορισμένα άτομα δυσκολεύονται να ακολουθήσουν ή να απομνημονεύσουν τη χορογραφία του τάι-τσι. Το καλό είναι ότι «πολλά σύγχρονα προγράμματα τάι-τσι είναι απλοποιημένα, έτσι ώστε να περιλαμβάνουν μικρό μόνο αριθμό κινήσεων, οι οποίες μπορούν να εκτελεστούν με έναν εύκολο στην εκμάθηση, επαναληπτικό τρόπο», εξηγεί ο Peter Wayne, διδάσκων συντάκτης της Ειδικής Έκθεσης Υγείας του Χάρβαρντ An Introduction to Tai Chi («Εισαγωγή στο τάι-τσι») και διευθυντής του Osher Center for Integrative Medicine στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital.
4. Ξεχωριστά οφέλη
Παρότι το τάι-τσι και η γιόγκα έχουν παρόμοια οφέλη, το καθένα έχει μία δράση για την οποία ξεχωρίζει στις επιστημονικές μελέτες. «Το τάι-τσι βελτιώνει την ισορροπία σας, έχοντας ως αποτέλεσμα 20 έως 60% μείωση των πτώσεων. Η άσκηση αυτή οξύνει όλες τις δεξιότητες που χρειάζεστε για να παραμένετε όρθιοι: δύναμη στα πόδια, ευελιξία, εύρος κίνησης, αντανακλαστικά, καθώς και επίγνωση των σωματικών αισθήσεων και εστίαση του νου», παρατηρεί ο Wayne.
Η γιόγκα φαίνεται να μειώνει τον πόνο – ιδιαίτερα της μέσης και του αυχένα και άλλους μυοσκελετικούς πόνους. Αυτό μπορεί να οφείλεται στη σταδιακή διάταση και ενδυνάμωση των μυών που στηρίζουν τη μέση (όπως οι σταθεροποιητές μύες που βοηθούν στην κάμψη της σπονδυλικής και ο πολυσχιδής μυς που σταθεροποιεί τους σπονδύλους). Η γιόγκα μπορεί επίσης να μειώσει τον πόνο μειώνοντας το νοητικό στρες: το στρες τείνει να αυξάνει την αντίληψη του πόνου.
Aλλες παράμετροι
Η επιλογή μεταξύ γιόγκα και τάι-τσι συχνά γίνεται βάσει των προσωπικών προτιμήσεων αλλά και πρακτικών παραμέτρων. «Δοκιμάστε και τα δύο και δείτε τι σας αρέσει», προτείνει ο Wayne. «Μπορεί να προτιμάτε τη ροή στην κίνηση από το να παραμένετε σε μία στάση».
Μπορείτε πάντα να αφήσετε να σας καθοδηγήσουν οι δυνατότητές σας. Εάν έχετε δυσκολίες μνήμης, μπορεί να προτιμάτε να δοκιμάσετε αρχικά τη γιόγκα. Εάν έχετε σοβαρή αρθρίτιδα, το τάι-τσι μπορεί να αποτελεί ευκολότερη επιλογή από τη γιόγκα.
Αλλά και τα δύο είδη άσκησης μπορούν να προσαρμοστούν ανάλογα με την ικανότητά σας, ακόμη κι αν πάσχετε από Πάρκινσον ή άλλες παθήσεις που δημιουργούν σωματικούς περιορισμούς. Αυτό καθιστά την επιλογή εκπαιδευτή σημαντική παράμετρο.
«Χρειάζεστε έναν δάσκαλο που θα προσαρμόσει τα πρωτόκολλα άσκησης, για να είναι βέβαιο ότι είναι ασφαλή και με το κατάλληλο επίπεδο δυσκολίας για εσάς», επισημαίνει ο Wayne. «Εάν έχετε κάποια πάθηση, μπορεί να σας βοηθήσει να βρείτε έναν εκπαιδευτή με ιατρική εκπαίδευση, όπως έναν νοσηλευτή ή φυσικοθεραπευτή».
Προκειμένου να βρείτε αυτούς τους ειδικούς, απευθυνθείτε σε αξιόπιστες πηγές, όπως νοσοκομεία ή πανεπιστημιακά ιδρύματα. Αναζητήστε βίντεο για άσκηση, προγράμματα άσκησης στο ύπαιθρο (κρατώντας απόσταση δύο μέτρων από τους άλλους) ή μια διαδικτυακή τάξη για γυμναστική, όπως για παράδειγμα αυτές που προσφέρουν οι εκδόσεις του Χάρβαρντ για την υγεία, Harvard Health Publishing (www.harvardhealthonlinelearning.com/catalog).
Τα οφέλη του τάι-τσι και της γιόγκα
Υπάρχει μια μεγάλη λίστα από κοινά οφέλη του τάι-τσι και της γιόγκα για την υγεία και την ευεξία. Και τα δύο μπορούν να βελτιώσουν την ισορροπία, την ευελιξία, τη δύναμη, την κινητικότητα, τη διάθεση, την ποιότητα ζωής, το εύρος κίνησης, τα αντανακλαστικά και την ικανότητα σκέψης. Επίσης, μειώνουν τον πόνο και τον κίνδυνο πτώσεων.
Πώς γίνεται δύο τύποι άσκησης να πετυχαίνουν όλα τα παραπάνω; «Αντί να στοχεύουν σε μία μόνο πλευρά της υγείας –όπως η ασπιρίνη στον πονοκέφαλο– οι κινήσεις της γιόγκα και του τάι-τσι αφορούν πολλά συστήματα που σχετίζονται με την υγεία μας και λειτουργούν με συνέργειες», λέει ο Peter Wayne, διδάσκων συντάκτης της Ειδικής Έκθεσης Υγείας του Χάρβαρντ An Introduction to Tai Chi.
