Aν κάθε τόσο υποφέρετε από πονοκεφάλους, ναυτία ή μυϊκούς πόνους, είναι πιθανό τα συμπτώματα αυτά να έχουν συναισθηματικό υπόβαθρο και να μην οφείλονται σε κάποια σωματική νόσο.
Υπεύθυνο είναι το αυτόνομο νευρικό σας σύστημα. Είναι ένα σύστημα του οργανισμού το οποίο δεν υπόκειται στον έλεγχο της συνείδησής σας, αλλά ρυθμίζει σημαντικά πράγματα όπως η καρδιακή συχνότητα, η αναπνοή, η ούρηση και η σεξουαλική λειτουργία. Είναι επίσης το σύστημα που αντιδρά όταν αντιλαμβάνεστε κάποια απειλή. Το αυτόνομο νευρικό σύστημα αναπτύσσει μια αντίδραση «μάχης ή φυγής», η οποία έχει διαμορφωθεί ώστε να σας βοηθά να αμυνθείτε ή να τρέξετε για να αποφύγετε τον κίνδυνο. Όταν βρίσκεστε σε στρες ή έχετε άγχος, το σύστημα αυτό ενεργοποιείται και μπορεί να εμφανιστούν σωματικά συμπτώματα – πονοκέφαλοι, ναυτία, δυσκολία στην αναπνοή, τρόμος (τρέμουλο) ή πόνος στο στομάχι.
«Είναι κάτι που οι γιατροί συναντούν όλη την ώρα: ασθενείς με πραγματικό πόνο ή άλλα συμπτώματα, αλλά χωρίς να έχουν κανένα σωματικό πρόβλημα», δηλώνει ο δρ Arthur Barsky, καθηγητής Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ.
Στην παρούσα κατάσταση, με την πανδημία της COVID-19 και τις οικονομικές της επιπτώσεις, πολλοί άνθρωποι μπορεί να παρατηρήσουν νέα σωματικά συμπτώματα, χωρίς να συνειδητοποιούν τι είναι αυτό που τα προκαλεί. «Είναι μια εξαιρετικά στρεσογόνος περίοδος», αναφέρει ο δρ Barsky. «Υπάρχει άγχος για το πώς έχει γίνει η ζωή μας, για την τρομακτική απειλή να κολλήσουμε τον ιό και να αρρωστήσουμε. Είναι ήδη σαφές ότι η πανδημία αυξάνει το άγχος και το στρες».
Για ορισμένα άτομα, η κατάσταση αυτή είναι η αρχή ενός φαύλου κύκλου. «Το άγχος αυτό καθαυτό προκαλεί τα σωματικά συμπτώματα και στη συνέχεια η αντίδρασή σας σε αυτά μπορεί να οδηγήσει στην επιδείνωσή τους. Όσο περισσότερο εστιάζετε σε αυτά, τόσο περισσότερο ανησυχείτε και τόσο πιο έντονα γίνονται τα συμπτώματα», εξηγεί ο δρ Barsky. «Η κατάσταση μπορεί πραγματικά να ξεφύγει από τον έλεγχο και να γίνει τόσο δυσάρεστη που πλέον δεν θα μπορείτε να κάνετε τίποτε άλλο από το να κάθεστε και να ανησυχείτε».
Αναγνώριση και ανακούφιση του άγχους
Είναι πιθανό να αποκτήσετε τέτοια εμμονή με τα σωματικά συμπτώματα του άγχους που να ξεχνάτε ότι είχατε άγχος εξ αρχής, δηλώνει ο δρ Barsky. Πώς λοιπόν θα καταλάβετε αν τα συμπτώματά σας προκαλούνται από το άγχος; Και αν όντως οφείλονται σε αυτό, πώς μπορείτε να αισθανθείτε καλύτερα; Ο δρ Barsky δίνει ορισμένες συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να σπάσετε αυτόν τον κύκλο.
Κάντε μια στάση και αξιολογήστε. «Το πρώτο βήμα είναι να σταματήσετε για λίγο και να παρατηρήσετε τι συμβαίνει στον οργανισμό σας», προτείνει ο δρ Barsky. Σκεφθείτε τι βιώνετε και πώς αυτό σχετίζεται με ένα αίσθημα συναισθηματικής αναταραχής ή μια αντίδραση σε μια ανησυχητική ή στρεσογόνο κατάσταση. Αν τα συμπτώματά σας εμφανίστηκαν μετά από ένα στρεσογόνο συμβάν ή μια στρεσογόνο χρονική περίοδο, είναι πιθανό τα συναισθήματα αυτά να πυροδότησαν τα συμπτώματά σας. Επίσης, παρατηρήστε μήπως οι μυς σας τεντώνονται, κάτι το οποίο επίσης υποδηλώνει αντίδραση σε στρες.
Εστιάστε την προσοχή σας σε κάτι άλλο. Αν υποψιάζεστε ότι τα σωματικά σας συμπτώματα έχουν τη ρίζα τους στο άγχος, ο περισπασμός μπορεί να είναι μια χρήσιμη μέθοδος. «Είναι καλό να έχετε μια ποικιλία πραγμάτων που μπορείτε να κάνετε ώστε να ξεφύγει η προσοχή σας από το σώμα σας. Κοιτάξτε ένα άλμπουμ με φωτογραφίες ή βάλτε πλυντήριο», συνιστά ο δρ Barsky. Ακόμη και κάτι απλό, όπως το να ποτίσετε τα φυτά ή να λύσετε ένα παζλ μπορεί να βοηθήσει. «Κάτι τέτοιο μπορεί κατά πάσα πιθανότητα να σας βγάλει από τον κύκλο του αυξημένου άγχους και των αυξημένων σωματικών συμπτωμάτων», εξηγεί ο δρ Barsky. Πολύ συχνά, μόλις ασχοληθείτε με μια άλλη δραστηριότητα και ξεφύγει το μυαλό σας από τα συμπτώματά σας, θα αρχίσετε να αισθάνεστε καλύτερα.
Το είδος του περισπασμού μπορεί να διαφέρει για κάθε άνθρωπο. Δοκιμάστε διαφορετικές δραστηριότητες για να δείτε ποια βοηθάει το μυαλό σας να ηρεμήσει.
Χαλαρώστε το σώμα σας – ή ασκηθείτε. Για να ανακουφιστείτε από το στρες, δοκιμάστε μερικές βαθιές αναπνοές ή ασκήσεις χαλάρωσης. Υπάρχουν πολλές ιστοσελίδες και εφαρμογές για smartphones που μπορούν να σας καθοδηγήσουν στις τεχνικές χαλάρωσης. Η σωματική άσκηση επίσης βοηθά να μειώσετε την ένταση. Προσπαθήστε να βρείτε χρόνο για έναν καθημερινό περίπατο ή για τρέξιμο.
Καθησυχάστε τον εαυτό σας. Αν πιστεύετε ότι τα συμπτώματά σας προκαλούνται από το άγχος, καθησυχάστε τον εαυτό σας ότι αυτό που σας συμβαίνει δεν είναι επικίνδυνο ή θανατηφόρο. «Τα συμπτώματα δεν είναι σοβαρά και δεν προμηνύουν κάποια επικείμενη ιατρική καταστροφή», δηλώνει ο δρ Barsky. Τα συμπτώματα θα περάσουν όταν μειωθεί το άγχος.
Κάντε εξετάσεις. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο άγχος που πυροδοτεί σωματικά συμπτώματα και στα σωματικά συμπτώματα που πυροδοτούν το άγχος, διευκρινίζει ο δρ Barsky. Για παράδειγμα, τα άτομα που εμφανίζουν κρίση άσθματος και, επομένως, δυσκολεύονται να αναπνεύσουν, είναι πιθανό να αισθανθούν άγχος. Ωστόσο δεν είναι το άγχος που προκαλεί τη δύσπνοια. Αν έχετε κάποιο σωματικό πρόβλημα που δεν επιλύεται με τη χαλάρωση ή άλλες τεχνικές, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας για έναν ιατρικό έλεγχο.
Μάθετε να ζητάτε βοήθεια. Το απλό άγχος μπορεί ορισμένες φορές να υπερβεί την κόκκινη γραμμή και να εξελιχθεί σε διαταραχή άγχους. Αν, για παράδειγμα, αποφεύγετε δραστηριότητες λόγω φόβου ή αν σας καταβάλλει τόσο πολύ η ανησυχία που επηρεάζεται η ικανότητά σας να είστε λειτουργική, αυτά είναι ενδείξεις ότι μπορεί να έχετε πρόβλημα. Αν τα παραπάνω κάτι σας θυμίζουν, είναι καιρός να ζητήσετε βοήθεια. Οι διαταραχές άγχους μπορούν σε μεγάλο βαθμό να αντιμετωπιστούν, με μια ποικιλία διαφορετικών προσεγγίσεων, δηλώνει ο δρ Barsky.
