Πιο ακριβά, πιο ωμά, πιο στριμωχτά

1. Εξι σε δίκλινο

Ολες οι μεταπολιτευτικές γενιές πήραν το βάπτισμα του πυρός της καλοκαιρινής τους ανεξαρτησίας με μια εβδομάδα σε κάποιο Κυκλαδονήσι. Σαντορίνη, Μύκονος, Σέριφος, Ιος, Ανάφη, η λίστα προσωπική και δυνητικά ανεξάντλητη. Μόνοι οι σημερινοί εικοσάρηδες έχουν αποκλειστεί από αυτήν την κάποτε τόσο σημαντική τελετουργία ενηλικίωσης εξαιτίας της εκτόξευσης του κόστους που συνεπάγεται ένα ταξίδι οπουδήποτε στο Αιγαίο.

Αλλά η ελληνική Gen Z έχει ανακαλύψει τις δικές της «πατέντες» προκειμένου το όνειρο των Κυκλάδων να έρθει λίγο πιο κοντά. Από τη διανυκτέρευση στις παραλίες με υπνόσακους (για την αποφυγή του κόστους διαμονής) μέχρι την… κατάληψη δίκλινων και τρίκλινων από παρέες των έξι και επτά ατόμων, χωρίς να το γνωρίζουν οι ανυποψίαστοι ιδιοκτήτες, χιλιάδες απόφοιτοι ελληνικών λυκείων και νεόκοποι φοιτητές θα κάνουν τα πάντα για να ζήσουν αυτό για το οποίο άκουγαν για χρόνια από τους γονείς τους.

2. Σεβίτσε στιφάδο

Υστερα από την επέλαση των εισαγόμενων ωμών (δηλαδή: σεβίτσε, ταρτάρ, σασίμι και πάει λέγοντας) μια νέα και τολμηρή εκδοχή τους παίρνει τη θέση της πάνω από τους καταλόγους εστιατορίων, ξενοδοχείων και εσχάτως και ταβερνών, που επιθυμούν να δείξουν στους πελάτες τους ότι ακολουθούν τις τελευταίες τάσεις της εγχώριας γαστρονομίας. Αφού έγινε η παραδοχή ότι δεν νοείται ελληνοπρεπές, νησιωτικό μενού χωρίς ιντερνάσιοναλ ωμά, και με την πεποίθηση ότι η εκτέλεσή τους έχει τελειοποιηθεί κάτω από τον ελληνικό ήλιο, βρισκόμαστε, όπως όλα δείχνουν, στην επόμενη πίστα: Δηλαδή, στην πολιτισμική οικειοποίηση των περί ου ο λόγος ωμών μέσα από ευφάνταστα πιάτα όπως «ταρτάρ ψαριών φρικασέ», «σεβίτσε στιφάδο» και «σασίμι αυγολέμονο» που κάνουν φέτος θραύση στα ελληνικά νησιά. Φαντασία να υπάρχει και όλα γίνονται.

«Πατέντες» της Gen Z – H ελληνική Gen Z έχει ανακαλύψει τις δικές της «πατέντες» προκειμένου το όνειρο των Κυκλάδων να έρθει λίγο πιο κοντά. Από τη διανυκτέρευση στις παραλίες με υπνόσακους μέχρι την… κατάληψη δίκλινων και τρίκλινων από παρέες των έξι και επτά ατόμων.

3. Η sold out παραλία

Είναι σαν να έχεις πάει διακοπές, αλλά το βράδυ θα γυρίσεις σπίτι σου. Eίναι σαν να έχεις πεταχτεί στη Μύκονο, αλλά κάπου στο βάθος ξεπροβάλλουν η Καστέλλα και ο Πειραιάς, όχι ανεμόμυλοι ή ο Λάκης Γαβαλάς. Οι οργανωμένες παραλίες της Αθηναϊκής Ριβιέρας, κυρίως πέριξ της θεωρητικά πιο προνομιούχου ζώνης της Βουλιαγμένης, όλο και περισσότερες αλλά και όλο και ακριβότερες μετά την πανδημία, έχουν καλλιεργήσει ένα νέο λάιφσταϊλ παραθαλάσσιας κουλτούρας και ψυχαγωγίας με τιμές που τα Σαββατοκύριακα ξεπερνούν κατά πολύ τα 100 ευρώ το ζευγάρι (χωρίς την παραμικρή κατανάλωση), τιμοκαταλόγους ανάλογα με τη σειρά της ξαπλώστρας στην πασαρέλα της πλάζ, online προκρατήσεις, λίστες αναμονής, διαδοχικά sold out και σε ορισμένες περιπτώσεις αστρονομικές καταναλώσεις που θυμίζουν Μύκονο. Είναι, δε, τέτοια η απήχηση του «σπορ», που απαιτήθηκε η δημιουργία ειδικής εφαρμογής (Plazz) έτσι ώστε να αποσυμφορηθούν κάπως τα τηλεφωνικά κέντρα και τα συστήματα κρατήσεων.

4. Υστερα ήρθαν οι μέδουσες

Λίγες σεζόν πίσω ήταν ο Κορινθιακός. Φέτος την τιμητική τους έχουν ο Παγασητικός και ο βόρειος Ευβοϊκός Κόλπος. Οι μοβ μέδουσες (Pelagia noctiluca) κάθε καλοκαίρι διεκδικούν ολοένα και μεγαλύτερη παρουσία στις ελληνικές θάλασσες αναστατώνοντας όχι μόνο τους λουόμενους αλλά και τις τοπικές οικονομίες των πληττόμενων ακτών, καθώς τα νέα ταξιδεύουν γρήγορα. Το τσίμπημά τους θεωρείται επώδυνο και δυνητικά επικίνδυνο, με τους ειδικούς να συστήνουν συγκεκριμένες οδηγίες για την αντιμετώπισή τους.

Και η νέα, αυτή, πληγή στο καταρρακωμένο σώμα του κάποτε ανέμελου ελληνικού καλοκαιριού αποδίδεται στην κλιματική αλλαγή, αλλά και στην υπεραλίευση. Τροπικά είδη μεδουσών «μετοικούν» στα ελληνικά νερά, ενώ την ίδια στιγμή μειώνονται οι θηρευτές των μεδουσών όπως οι γόπες. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η αύξηση θαλάσσιων υποδομών διευκολύνει τον κύκλο ζωής των μεδουσών και μπορεί να βοηθήσει στην πληθυσμιακή τους αύξηση, πάντα σύμφωνα με τους επιστήμονες.

5. Πάρος ή Παρίσι;

Τι είναι οικονομικότερο; Μία εβδομάδα στη Φολέγανδρο ή ένα ταξίδι στην Κοπεγχάγη και στη Στοκχόλμη; Το δίλημμα είναι υπαρκτό για όλο και περισσότερους Ελληνες της μεσαίας τάξης: αν μόνο το πλοίο και η διαμονή στα νησιά έχει προϋπολογισμό πάλαι ποτέ φιλόδοξης απόδρασης σε μεγάλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα και μάλιστα σε καλό ξενοδοχείο, μήπως να προτιμήσουμε το δεύτερο σενάριο;

Τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής αποκάλυψαν ότι οι Ελληνες το 2024 ξόδεψαν περισσότερα για ταξίδια στο εξωτερικό (2,8 δισ. ευρώ) παρά για ταξίδια στο εσωτερικό (2,2 δισ. ευρώ). Και φαίνεται ότι η «τάση» των προηγούμενων ετών δεν ήρθε για να φύγει. Το κλείσιμο της ψαλίδας ανάμεσα στις δύο επιλογές θα στέλνει όλο και περισσότερους Ελληνες «για μπάνια» στο Βερολίνο και στη Μαδρίτη παρά στη Σίφνο και στην Αντίπαρο…

6. Πανηγύρια παντού

Ηταν θέμα χρόνου. Η ξαφνική, σαρωτική δημοφιλία των πανηγυριών μετά την κλεισούρα της πανδημίας, η ταύτισή τους με την Gen Z, η απενοχοποίηση της παράδοσης και των κλαρίνων, η συλλογική και σωματική εμπειρία της πάνδημης συμμετοχής σε μια εποχή ψηφιακού αυτισμού να αποκολληθούν από τη φυσική τους πλαισίωση (την πλατεία του χωριού, το ξωκκλήσι στο νησί) και να μεταφερθούν στις πόλεις. Υπό τη μορφή, συνήθως, νεόκοπων «φεστιβάλ παραδοσιακής μουσικής», τα αστικά πανηγύρια μπορεί να μη διεκδικούν τον ίδιο βαθμό αυθεντικότητας με τους μακρινούς εξοχικούς συγγενείς τους, αλλά πιθανότατα υποκινούνται από την ίδια ανάγκη.

Διακοπές εκτός έδρας – Οι Ελληνεςτο 2024 ξόδεψαν περισσότερα για ταξίδια στο εξωτερικό παρά για ταξίδια στο εσωτερικό. Το κλείσιμο της ψαλίδας ανάμεσα στις δύο επιλογές θα στέλνει περισσότερους Ελληνες στο Βερολίνο και στη Μαδρίτη παρά στη Σίφνο και στην Αντίπαρο…

7. Pop up σκηνή

Ανοίγει εύκολα, προσφέρει πλούσια σκιά και δίνει την εντύπωση μιας μικρής σκηνής που χωράει τουλάχιστον μια μικρή οικογένεια – κι ένα φορητό ψυγείο. Και τον σκύλο. Οι τέντες παραλίας που διατίθενται σε μια ποικιλία μεγεθών (αρχίζοντας από την απλοποιημένη εκδοχή ενός φαντεζί σκιάστρου) είναι το νέο απόλυτο αξεσουάρ στις ελληνικές παραλίες την εποχή που το κόστος για δύο ξαπλώστρες και μια κλασική ομπρέλα έχει εκτοξευθεί.

Καθώς η νομοθεσία υποχρεώνει τους επιχειρηματίες που μισθώνουν τμήματα του αιγιαλού να αφήνουν ελεύθερες περιοχές στις παραλίες για όσους δεν επιθυμούν τις υπηρεσίες ενός beach bar, αυτές οι νέου τύπου τέντες συχνά προσομοιάζουν με τα ελληνικά περίπτερα. Χαρακτηρίζονται, δηλαδή, από τάσεις ιδιαιτέρως επεκτατικές εις βάρος των πιο παραδοσιακών λουόμενων που καταφθάνουν με την πατροπαράδοτη ομπρέλα θαλάσσης υπό μάλης.

8. Οχι πια πρωταθλητές

Τα πράγματα δεν φαίνεται να πηγαίνουν πολύ καλά για τους εθνικούς πρωταθλητές της τουριστικής μας βιομηχανίας. Τα ανησυχητικά μηνύματα της περασμένης σεζόν επιβεβαιώνονται και φέτος. Η Σαντορίνη είναι η χαμένη της σεζόν –σε μεγάλο βαθμό και λόγω της έντονης σεισμικής δραστηριότητας στις αρχές του χρόνου–, η Μύκονος σταθεροποιείται, αλλά σε αρκετά χαμηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με τα ρεκόρ του 2022 και του 2023, ενώ μουρμούρα για σχετικά χαμηλή πληρότητα στην καρδιά της τουριστικής περιόδου ακούγονται και από άλλες «πριμαντόνες» του ελληνικού τουρισμού.

Μπορεί το προφίλ των επιμέρους προορισμών να είναι διαφορετικό, όμως οι αιτίες για την πτώση μοιάζουν να είναι κοινές: υπερτουρισμός, εκτόξευση των τιμών των καταλυμάτων, οικοδομικές υπερβολές, αποξένωση των Ελλήνων πελατών.

9. Δείπνο στο Airbnb

Γεμάτα ξενοδοχεία, γεμάτες παραλίες, αλλά μισοάδειες ταβέρνες και εστιατόρια. Κάτι δεν πάει καλά στην εξίσωση του ελληνικού τουρισμού και η αιτία είναι η σημαντική στροφή της καταναλωτικής συμπεριφοράς των τουριστών, Ελλήνων και ξένων, με σημαντικότερη την κατανάλωση φαγητού και ποτών εντός του καταλύματος (βλ. Airbnb ή ενοικιαζόμενα δωμάτια) και όχι στους παραδοσιακούς χώρους εστίασης.

Οι επισκέπτες προμηθεύονται τα απαραίτητα από τα όλο και περισσότερα σούπερ μάρκετ των νησιών αλλά και των υπόλοιπων τουριστικών προορισμών, μαγειρεύουν στις άνετες κουζίνες των ακριβοπληρωμένων διαμερισμάτων τους και ρίχνουν κάπως τον, ούτως ή άλλως, φουσκωμένο προϋπολογισμό των διακοπών. Φέτος παρατηρείται αυξημένη ζήτηση στα σούπερ μάρκετ για καφέ, αλκοολούχα ποτά και έτοιμα ροφήματα, ενώ η τάση διαχέεται σε όλα τα καταναλωτικά προφίλ, επηρεάζοντας και τουρίστες υψηλότερου εισοδήματος.

10. Χωρίς τροχόσπιτα

Χρειάστηκε ένα πρόστιμο σε ιδιοκτήτες αυτοκινούμενων τροχόσπιτων στην περιοχή της Ακράτας, για να αποκαλυφθεί μια νομοθετική ρύθμιση του περασμένου Ιανουαρίου με την οποία η ζωή των οδηγών τους γινόταν πολύ δύσκολη στην Ελλάδα. Η ρύθμιση απαγόρευε όχι μόνο την εγκατάσταση (η οποία ήδη απαγορευόταν), αλλά και τη στάθμευσή τους σε αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλούς, παραλίες, παρυφές δημοσίων δασών και εν γένει δημόσιους χώρους.

Τα «νέα» κυκλοφόρησαν πολύ γρήγορα (όπως συμβαίνει με οτιδήποτε στην εποχή του Διαδικτύου) και η αγορά των περίπου 50.000 αυτοκινούμενων που μας επισκέπτονται περίπου κάθε καλοκαίρι από τις χώρες κυρίως της Κεντρικής Ευρώπης χάθηκε για φέτος. Τι και αν ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας επιχείρησε να «διορθώσει» τη ζημιά, επαναφέροντας τα πράγματα στο προηγούμενο καθεστώς; Το κακό είχε ήδη γίνει.