«Μαμά, θέλω κάτι να σου πω».
Αν είστε τηλεργαζόμενη μητέρα, σίγουρα έχετε ακούσει πάμπολλες φορές αυτή τη φράση, με την οποία το τέκνο σας –χωρίς ενδοιασμούς– διακόπτει τον ειρμό της σκέψης σας, τον δημιουργικό σας οίστρο, ακόμα και κάποιο υπερατλαντικό video call. Οι αιφνίδιες οχλήσεις, με περισσότερο ή λιγότερο διπλωματικό τρόπο, βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη όσων εργάζονται από το σπίτι, ακόμα και όταν το παιδί έχει παρέα συνομήλικους ή μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους. Ένα δόντι που ξαφνικά κουνιέται, ένα μυστικό που πρέπει άμεσα να κοινοποιηθεί, ένας θόρυβος από το διπλανό διαμέρισμα που πρέπει να διερευνηθεί – αυτές είναι μόνο μερικές από τις ευφάνταστες ιστορίες που έχει σκαρφιστεί η κόρη μου προκειμένου να σηκώσω το βλέμμα μου από τον υπολογιστή… Αυτά θυμάμαι καθώς ανηφορίζω μαζί της προς το κέντρο της Αθήνας, την τελευταία μέρα των διακοπών των Χριστουγέννων. Προορισμός μας είναι το WHEN Hub, που απέχει τέσσερα λεπτά με τα πόδια από τον σταθμό της Ομόνοιας. Θα καταφέρουμε, άραγε, εκεί να περάσουμε και οι δύο ένα γόνιμο τετράωρο κάτω από την ίδια στέγη; Πλησιάζοντας στο ανακαινισμένο νεοκλασικό στην οδό Σωκράτους, όπου από τον Νοέμβριο στεγάζεται το φιλόδοξο πρότζεκτ του οργανισμού Women on Top, οι ελπίδες μου αναπτερώνονται. Εδώ δεν βρίσκουμε απλώς ένα ακόμα coworking space, αλλά έναν πολυχώρο που προσφέρει μεταξύ άλλων και τη δυνατότητα δημιουργικής απασχόλησης βρεφών και παιδιών έως και δώδεκα ετών.
Όταν δουλεύουν οι γονείς
Η ώρα είναι περίπου 10.30 το πρωί και το mini hub υποδέχεται το… κοινό του. Η Άννα Κωνσταντίνου, εμψυχώτρια παιχνιδιού και υπεύθυνη λειτουργίας του mini hub, εξηγεί τους ισχύοντες κανόνες: τα παιδιά συμμετέχουν στις δραστηριότητες όσο ο γονιός ή ο κηδεμόνας τους εργάζεται εντός του κτιρίου, έχουν τη δυνατότητα να κάνουν διάλειμμα για να επικοινωνήσουν μαζί του, να φάνε ή να ξεκουραστούν. Στον τρίτο όροφο του νεοκλασικού διατίθεται ένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος, το δωμάτιο γονέα – παιδιού. «Το ονομάζουμε “Αίθουσα θηλασμού ή απομόνωσης”, ωστόσο, είναι σχεδιασμένος ώστε να καλύπτει οποιαδήποτε ανάγκη των παιδιών σε αυτή την ηλικία, καθώς μπορεί να θέλουν λίγη ώρα να ηρεμήσουν μακριά από τα βλέμματα των άλλων», εξηγεί η Ιφιγένεια Παπαμικρουλέα, Hub Manager. Το παιχνίδι σε αυτή την πιλοτική φάση ξεκινά στις 10 π.μ. και διαρκεί έως τις 3 μ.μ., και η ομάδα μπορεί να φτάσει μέχρι και τα οκτώ μέλη. «Πλάι μου έχω πέντε έμπειρες εθελόντριες που υποστηρίζουν το πρόγραμμα εναλλάξ μέσα στην ημέρα, προκειμένου να μπορούμε να καλύψουμε τα αιτήματα παιδιών σε διαφορετικές ηλικίες», διευκρινίζει η κ. Κωνσταντίνου. Ο αποχωρισμός κατά κανόνα είναι ανώδυνος. «Τα παιδιά, ακόμα και τα προσχολικής ηλικίας, έχουν συνήθως εξοικείωση με τέτοιες διαδικασίες, έχουν βρεθεί σε παιδότοπους, πάρτι, απογευματινές εξωσχολικές δραστηριότητες· φυσικά τους δίνουμε χρόνο προσαρμογής, όταν απαιτείται». Κάπως έτσι συμβαίνει και με την κόρη μου, που με στέλνει για δουλειά προτού προλάβω να τη χαιρετήσω.
Έχοντας πάρει τις ευλογίες της θυγατέρας, εγκαθίσταμαι σε ένα γραφείο του πρώτου ορόφου, όπου άλλοι δύο ενήλικες έχουν ήδη ξεκινήσει να εργάζονται. Αν προκύψει οτιδήποτε με το παιδί, θα ενημερωθώ τηλεφωνικά ή μέσω SMS. Ξεκινώ, λοιπόν, μια απομαγνητοφώνηση έχοντας χρονικό ορίζοντα μιας ώρας. Στις 12 ακριβώς είναι καθορισμένο ένα video call με εξωτερικό. Στο WHEN Hub, εκτός από τις θέσεις στο coworking space, τις αίθουσες συσκέψεων, τα γραφεία για μικρές ομάδες, το podcast studio, τους κοινόχρηστους χώρους (κουζίνα και τουαλέτες σε κάθε όροφο), βρίσκουμε και ένα ειδικό phone booth, που εν προκειμένω με βγάζει από τη δύσκολη θέση – μιλάω δυνατά χωρίς να ενοχλώ και δεν χάνω ούτε λέξη από τη συνομιλία. Το ρολόι δείχνει πλέον μία το μεσημέρι, αλλά κανείς δεν με έχει αναζητήσει!
Ισότητα και ενδυνάμωση
Αξιοποιώ το «παράθυρο ευκαιρίας» για να γεμίσω ξανά το φλιτζάνι μου με καφέ και να μιλήσω με τον ιθύνοντα νου του WHEN Hub και συνιδρύτρια του Women On Top, τη Στέλλα Κάσδαγλη. «Την ανάγκη για την ύπαρξη ενός coworking space με παράλληλη απασχόληση σε νήπια και παιδιά συνειδητοποίησα το 2015, όταν ήμουν έγκυος στη δεύτερη κόρη μου. Άρχισα τότε να ψάχνω για ανάλογους χώρους στο εξωτερικό». Πράγματι στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ είχαν αρχίσει τότε δειλά να ανοίγουν τέτοιοι χώροι. «Κάποιοι ήταν μη κερδοσκοπικοί, άλλοι όχι, το πιο ενδιαφέρον σχήμα είχα εντοπίσει στο Παρίσι, που χρηματοδοτείτο με κρατικά voucher». Συν τω χρόνω, τα εργασιακά δεδομένα άλλαξαν άρδην και αυξήθηκαν οι τηλεργαζόμενοι σε όλο τον κόσμο. Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2023, σύμφωνα με τη statista, το 8,9% των εργαζομένων έκαναν home office, με τις γυναίκες να έχουν τα πρωτεία (9,5%).
«Την ανάγκη ενός coworking space με παράλληλη απασχόληση σε νήπια και παιδιά συνειδητοποίησα το 2015, όταν ήμουν έγκυος στη δεύτερη κόρη μου. Άρχισα τότε να ψάχνω για ανάλογους χώρους στο εξωτερικό». ―Στέλλα Κάσδαγλη
«Προσπαθούμε να βρούμε μια ισορροπία, έτσι ώστε το εγχείρημα να είναι οικονομικά βιώσιμο, αλλά οι υπηρεσίες μας να μην είναι ακριβές», σημειώνει η ίδια. Το WHEN Hub ολοκληρώθηκε χάρη στον μεγάλο χορηγό, την Alliance for Gender Equality Europe, στην οποία συμμετέχει και το Ίδρυμα Μποδοσάκη, αλλά και στην οικονομική υποστήριξη της Hellenic Initiative, πολλών εταιρειών και μεμονωμένων ιδιωτών. «Απευθυνόμαστε σε γονείς που εργάζονται σε μεγάλες εταιρείες, αλλά εξ αποστάσεως, σε freelancers, σε μικρές ομάδες χωρίς δικό τους γραφείο, σε ωφελούμενες του Women on Top, ενώ την πρωτοβουλία μας έχουν αγκαλιάσει πολλοί ψηφιακοί νομάδες».
Το Hub δημιουργήθηκε για να προάγει την έμφυλη ισότητα και την ενδυνάμωση των γυναικών, αξίες που πρεσβεύει το Women on Top, όπως υποδηλώνει η πλήρης ονομασία του: Women’s Hub for Empowerment & Networking. Εξυπακούεται, ωστόσο, ότι απευθύνεται εξίσου σε άνδρες, γονείς ή μη. Η επιλογή του σημείου έγινε κατόπιν σκέψης, έτσι ώστε να επωφεληθούν εξίσου όλοι οι κάτοικοι της πόλης. Η ομάδα του WHEN Hub επεξεργάζεται περαιτέρω τροποποιήσεις, έτσι ώστε ο χώρος να γίνει ακόμα πιο φιλικός σε γονείς και παιδιά, όπως επέκταση του ωραρίου του mini hub, συνδυαστικά πακέτα υπηρεσιών αλλά και συνεργασίες με μεγάλες εταιρείες που θα «νοικιάζουν» προς όφελος των εργαζομένων τους κάποιες θέσεις.
Είναι δύο το μεσημέρι, έχω ολοκληρώσει τις υποχρεώσεις μου, δεν ισχύει όμως το ίδιο για το πρόγραμμα των συμμετεχόντων στο mini hub, που ξεκίνησε με ζωγραφική και πλαστελίνες και ολοκληρώθηκε με sudoku, memory και lego. Έτσι, περιμένω και εγώ υπομονετικά την κόρη μου έως τις τρεις και αποχωρούμε, αφού τη διαβεβαιώνω ότι θα ξαναπάμε…
