Υπάρχει μία σχετικά γνωστή θεωρία για τον Τόμας Έντισον, τον εφευρέτη του ηλεκτρικού λαμπτήρα και του φωνογράφου: Ο ίδιος δήλωνε ότι ο ύπνος είναι «χάσιμο χρόνου» και δεν κοιμόταν ποτέ περισσότερες από τέσσερις ώρες μέσα στη μέρα. Ωστόσο, για να καταφέρει να ξεκουραστεί, και για να επιτρέψει στον εγκέφαλό του να δουλεύει, κατά τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου, έπαιρνε μικρούς υπνάκους, κρατώντας στα χέρια του από μία βαριά μπάλα. Με αυτό τον τρόπο, όταν πλέον βυθιζόταν σε βαθύτερο ύπνο, τα δάχτυλά του χαλάρωναν, η μπάλα έπεφτε στο έδαφος και τον ξυπνούσε, εξασφαλίζοντας ότι δεν θα κοιμόταν για ώρες αλλά και ότι θα διατηρούσε τη μνήμη των σκέψεων που είχε κάνει πριν αποκοιμηθεί.
Άλλοι γνωστοί θιασώτες του σύντομου μεσημεριανού ύπνου ήταν ο Γουίνστον Τσώρτσιλ, ο Ναπολέων, ο Τζον Φ. Κένεντι, ο Σαλβαντόρ Νταλί. Ο Τσώρτσιλ μάλιστα είχε περιγράψει, σε κάποιο βιβλίο του, τον μεσημεριανό υπνάκο σαν μια «ευλογημένη λήθη, η οποία, ακόμη και αν διαρκεί μόνο είκοσι λεπτά, είναι αρκετή για να ανανεώσει όλες τις ζωτικές λειτουργίες».
Πράγματι, οι περισσότεροι επιστήμονες που έχουν καταπιαστεί με το ζήτημα του «υπνάκου», αν και λιγότερο γλαφυροί από τον Βρετανό πολιτικό, τείνουν να συμφωνούν απολύτως μαζί του ως προς την αξία του μεσημεριανού ύπνου. Σύμφωνα με τους μελετητές, ο μεσημεριανός ύπνος βοηθά, μεταξύ άλλων, στη μνήμη, στην προετοιμασία του εγκεφάλου για τη διαδικασία της μάθησης, στη δημιουργικότητα, στην ενίσχυση της εκτελεστικής λειτουργίας του οργανισμού, στη συναισθηματική σταθερότητα.
Ακόμη, μια πρόσφατη (2023) έρευνα απ’το πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ έδειξε «αιτιώδη συσχέτιση μεταξύ του συχνού ημερήσιου ύπνου και του μεγαλύτερου συνολικού όγκου του εγκεφάλου», αντιστρέφοντας δηλαδή τη συνηθισμένη βιολογική πορεία που θέλει τον εγκέφαλό μας, όσο μεγαλώνουμε, να συρρικνώνεται.
Όμως, οι επιστήμονες συμφωνούν ότι και ο μεσημεριανός ύπνος έχει τους δικούς του κανόνες και για να απολαύσουμε τα οφέλη του, πρέπει να τους λάβουμε υπόψιν.
Βρείτε τη σωστή ώρα
Σύμφωνα με τη Σαρλίν Γκαμλντό, καθηγήτρια νευρολογίας στην Ιατρική Σχολή Johns Hopkins, η οποία μίλησε στο περιοδικό Time, είναι σημαντικό κανείς να βρει το σωστό χρονικό παράθυρο για να κοιμηθεί: θα πρέπει να έχει αρχίσει να αισθάνεται κουρασμένος, αλλά να μην πέσει για ύπνο αργά το απόγευμα, ώστε να μην διακινδυνεύσει να δυσκολευτεί αργότερα, όταν προσπαθήσει να κοιμηθεί για βράδυ. Για τους περισσότερους ανθρώπους, συμπληρώνει η ίδια, αυτό το παράθυρο είναι ανάμεσα στην 1 και στις 4 το μεσημέρι.
Βάλτε ξυπνητήρι
Ο μεσημεριανός ύπνος δεν πρέπει να διαρκεί περισσότερο από 20 με 30 λεπτά. Μετά από αυτό το διάστημα, ο άνθρωπος μπαίνει στα βαθύτερα στάδια του ύπνου, και το να ξυπνήσει και να βγει από αυτό το στάδιο αρχίζει και γίνεται πολύ δύσκολο. Σαν να έχεις κολλήσει σε σιρόπι και να προσπαθείς να σηκωθείς, αναφέρει στους New York Times η Τζέιν Γου, ερευνήτρια της ψυχολογίας του ύπνου στο Πανεπιστήμιο Duke. Η ίδια υποστηρίζει πως ο σωστός μεσημεριανός ύπνος είναι σαν ένα «φάρμακο που σου βελτιώνει την απόδοση – απλώς δεν είναι φάρμακο». Στο ίδιο άρθρο, η Δρ. Τζέσικα Πέιν, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Notre Dame, σχολιάζει πως αν, ξυπνώντας από έναν 20λεπτο υπνάκο νιώθετε αποσυντονισμένοι, αυτό που στην Ελλάδα συνηθίζουμε να λέμε «σαν κοτόπουλο», αυτό σημαίνει ότι έχετε τέτοια έλλειψη ύπνου που ο εγκέφαλος σας αμέσως μεταπηδάει στα βαθύτερα στάδια του ύπνου. Σε αυτή την περίπτωση, αν έχετε χρόνο στη διάθεσή σας, ίσως είναι καλύτερα να επιλέξετε να κοιμηθείτε για 90 λεπτά, ώστε να περατώσετε έναν ολοκληρωμένο κύκλο ύπνου.
Δημιουργήστε ένα χαλαρωτικό περιβάλλον
Σύμφωνα με την Mayo Clinic, όταν προετοιμάζεστε για έναν μεσημεριανό ύπνο, καλό θα ήταν να απομακρυνθείτε από τις οθόνες, να κλείσετε το κινητό σας, να περιορίσετε το φως και τη φασαρία στον χώρο σας και να φροντίσετε τη θερμοκρασία του δωματίου στο οποίο βρίσκεστε.
Μην έχετε μεγάλες προσδοκίες
Ειδικά εάν δεν έχετε συνηθίσει στον μεσημεριανό ύπνο, ή δεν κοιμάστε σε σταθερές ώρες, μπορεί να μην καταφέρετε να κοιμηθείτε αμέσως. Ή μπορεί να κοιμηθείτε και να μην το αντιληφθείτε. Μην αγχωθείτε για αυτό. Ακόμα και η εικοσάλεπτη χαλάρωση, κατά τη διάρκεια της οποίας έχουμε μια κάποια αντίληψη, είναι και πάλι ευεργετική για τον οργανισμό μας. Αν, δε, καταφέρουμε να φτάσουμε ακόμη και στο πρώτο πρώτο στάδιο του ύπνου, αυτό όπου το μυαλό μας περιπλανιέται σε ένα περιβάλλον σαν όνειρο και δεν έχουμε πλήρη επαφή με το περιβάλλον, ακόμη και για ένα λεπτό, αυτό μας βοηθά σε τομείς όπως η δημιουργικότητα.
