Η μεγάλη γιορτή του Γαστρονόμου, πέρα από γαστρονομικές περιπέτειες επιφύλασσε και μια σειρά συζητήσεων για τη δεξιοτεχνία και την επιμονή μερικών σπουδαίων τεχνιτών να διαφυλάξουν τέχνες και τεχνικές που περνούν στη λήθη.
Στη σκηνή Ε της Πειραιώς 260, έδωσε το παρόν και ένα από τα λίγα εναπομείναντα αγγειοπλαστεία της Σίφνου που τώρα βρίσκεται στη 4η του γενιά, με τον Νίκο Λεμπέση και τον πατέρα του, Γιάννη Λεμπέση, να συνεχίζουν μια μακρά οικογενειακή παράδοση.
Στη σκηνή μας περίμενε ο πλάγιος τροχός τους, μια παλιά τεχνική που θέλει τον τροχό να βρίσκεται στο πλάι του αγγειοπλάστη και όχι μπροστά του. Πατέρας και γιος μοιράστηκαν τα μυστικά και τις δυσκολίες της τέχνης τους, χωρίς, όμως, να χάνουν την αισιοδοξία τους.
Από το εργαστήρι του παππού τους, στη Χερρόνησο του νησιού το 1910, μέχρι την παρουσία τους στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και στο Ίδρυμα Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος, πατέρας και γιος με σκληρή δουλειά και επιμονή συνεχίζουν, σήμερα στον Αρτεμώνα της Σίφνου, να πλάθουν τσικάλια, γάστρες, μαστέλα και φλάρους, δίνοντάς τους μια νέα ζωή.
Στη σκηνή τους υποδέχτηκε η αρχισυντάκτρια του “Γαστρονόμου”, Χριστίνα Τζιάλλα, ενώ την οικογένεια συμπλήρωναν η σύζυγος του Νίκου Λεμπέση, Μαρία Μαϊοπούλου και τα δύο τους παιδιά, Χρύσανθος και Ίωνας. Το περιοδικό τους είχε βραβεύσει πέρυσι για τη δεξιοτεχνία τους και φέτος αποφάσισε να τους δώσει τον χώρο και τον χρόνο στη μεγάλη του γιορτή, γιατί όπως σημείωσε και η Χριστίνα Τζιάλλα, “οι Λεμπέσηδες είναι κομμάτι του κόσμου του Γαστρονόμου”.
“Ήμασταν οι τσικαλάδες και οι σταμνάδες. Όποιος, όμως, ήταν σταμνάς σήμαινε πως ήξερε να κάνει τα πάντα. Εμείς σε αυτούς ανήκαμε. Γεννήθηκα μες στη λάσπη και ακόμη μαθαίνω. Είναι μια ιστορία τριών αιώνων. Κάποτε δεν δουλεύανε όλον τον χρόνο οι αγγειοπλάστες γιατί δεν υπήρχαν οι υποδομές. Τον χειμώνα προετοίμαζαν το χώμα και την άνοιξη κάθονταν στον τροχό. Σήμερα πατάς ένα κουμπί και όλα είναι πιο εύκολα. Εγώ κάθομαι τώρα στον τροχό, αλλά δεν είναι τίποτα ακόμη έτοιμο. Πρέπει να περάσει από πολλά χέρια για να φτάσει στην τελική του μορφή”, τόνισε ο Γιάννης Λεμπέσης καθώς έπλαθε τον πηλό στον πλάγιο τροχό του, με τον γιο του να προσθέτει “ο πλάγιος τροχός μπορεί να παράξει περισσότερα αντικείμενα λόγω της πίεσης που ασκείται σε αυτόν, όμως γι΄αυτό όλοι οι Σιφνιοί έχουμε προβλήματα στη μέση”, με την αίθουσα να γεμίζει γέλια.
Στη συνέχεια, μοιράστηκαν μια ιστορία που άλλαξε ριζικά την πορεία της επιχείρησής τους.
“Γύρω στο ‘98-’99 ο πατέρας μου είχε γνωρίσει την Ελληνοαμερικανίδα Νταϊάν Κατσιαφίκα, καθηγήτρια Καλών Τεχνών στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, η οποία μας έδωσε νέες ιδέες γύρω από τα χρώματα και τα γυαλώματα και έτσι ξεκινήσαμε να ζωγραφίζουμε πάνω στα κεραμικά. Μέχρι τότε, ίσχυε το πλούμισμα, ένα είδος ζωγραφικής πάνω στον κόκκινο πηλό ή τα εγχάρακτα σχέδια, τεχνικές που χρησιμοποιούσαν από παλιά η γιαγιά και ο παππούς μου και εμείς απλά τις συνεχίσαμε. Πρώτα η γιαγιά μας, με τα ιδιαίτερα πλάσματα της φύσης που έβγαιναν από τη φαντασία της και ύστερα η γυναίκα μου που εμπλούτισε τα σχέδια αυτά με την ιδιότητά της ως αρχιτέκτονας”, δήλωσε ο Νίκος, με τον πατέρα του να επιμένει πως τα σχέδια αυτά είναι τουριστικά.
Ακολουθώντας τον ίδιο τόνο, η Χριστίνα Τζιάλλα ρώτησε τον Γιάννη Λεμπέση για τους χαρακτηριστικούς του φλάρους, που τη δεκαετία του ‘90 από παραδοσιακούς καπνοδόχους τους μετέτρεψε σε ένα από τα πλέον αγαπητά διακοσμητικά του νησιού. “Κι εσείς κάνατε καινοτομίες κύριε Γιάννη. Ο πατέρας σας δεν διαφωνούσε;”. Κι εκείνος με τη σειρά του απάντησε χιουμοριστικά: “Ο πατέρας μου είχε πεθάνει όταν εγώ τα έκανα αυτά”.
Λίγο πριν τα φώτα σβήσουν και το κοινό ετοιμαστεί για τη μεγάλη απονομή των βραβείων του “Γαστρονόμου”, ο Νίκος μοιράστηκε την επιθυμία του να συνεχίσουν τα παιδιά του την οικογενειακή παράδοση “γιατί παρόλο που σήμερα ασχολείται πολύς κόσμος με την κεραμική, λίγοι είναι οι μαστόροι”.
Ενώ ετοιμάζονταν να φύγουν από τη σκηνή μια κυρία από το κοινό απηύθυνε το δικό της ευχαριστώ, εκφράζοντας το συναίσθημα όλων όσοι βρισκόμασταν εκεί, λέγοντας πως “μας συγκινήσατε, είστε σπάνιοι, ελπίζω πραγματικά να βρείτε τρόπο να μεταφέρετε αυτοί την τέχνη και σε άλλους”.
