Μέσα Ιουλίου και το νησί βράζει από επισκέπτες, αλλά ψηλά στον Αρτεμώνα, στη θέση Αγία Άννα, όλα είναι κάλμα. Παρκάρουμε έξω από τον οικισμό και περπατάμε λίγα βήματα μέχρι να συναντήσουμε την ταμπέλα «Κεραμικά Λεμπέση». Εδώ μετέφερε ο Γιάννης Λεμπέσης το εργαστήρι που είχε ανοίξει ο παππούς του στη Χερρόνησο γύρω στο 1910. Σήμερα, το έχει αναλάβει ο γιος του, Νίκος, με τη δική του βοήθεια βέβαια.
Μπαίνουμε στο προαύλιο και κρυφοκοιτάμε από τις ανοιχτές πόρτες. Τρεις κυρίες, η Μπέττυ, η Βασιλική και η Μαργαρίτα, έχουν πιάσει από το πρωί τα πινέλα και με μελετημένες κινήσεις «φυτεύουν» πέταλα πάνω στα φλιτζάνια και στις πιατέλες μπροστά τους. Με μια λοξή πινελιά το πέταλο γίνεται ψάρι και η πιατέλα βυθός. Οι τροχοί πίσω τους στέκουν άδειοι ακόμα. Ο Νίκος έχει καταπιαστεί στην άλλη αίθουσα με το γυάλωμα. Ένας ήρεμος, φωτεινός και πράος άνθρωπος.
 |
 |
Κατεβαίνουμε δύο σκαλιά και μπαίνουμε στη μισοσκότεινη αποθήκη με το παλιό λιοτρίβι, όπου είναι στοιβαγμένα παντού τα έτοιμα προς πώληση σκεύη. Μέσα στο ημίφως, μας κοιτούν παράξενα πουλιά με κόκκινα ράμφη και μπλε φτερά, ψάρια χάσκουν με ανοιχτά στόματα και μέδουσες κυματίζουν πάνω σε πιάτα και φλιτζάνια.
 |
 |
 |
 |
Σε λίγο πιάνουν δουλειά στον τροχό ο Νίκος και ο πατέρας του. Τέσσερις γενιές Λεμπέσηδων εδώ κι έναν αιώνα έμαθαν να σκύβουν πάνω από τον χαρακτηριστικό πλάγιο τροχό της σιφναίικης παράδοσης και με δεξιοτεχνία να πλάθουν τσικάλια, γάστρες, μαστέλα και φλάρους, τις πανέμορφες καμινάδες που συναντάς σε όλα τα σπίτια στο νησί. Με επιμονή και σκληρή δουλειά κατάφεραν να κατακτήσουν την ύψιστη τέχνη της κατασκευής της στάμνας, ό,τι πιο δύσκολο μπορεί να φτιάξει ένας αγγειοπλάστης. Σκληρή και επίπονη η δουλειά τους, εκατό τοις εκατό χειροποίητη, απαιτεί αφοσίωση, κοπιώδη σωματική εργασία, χρόνο και τεράστια υπομονή. Δεν χρησιμοποιούν καλούπια. Όλη μέρα, χειμώνα-καλοκαίρι, πιάνουν το στασίδι τους και ξεκινούν να ζωντανεύουν τον πηλό πάνω στον τροχό. Είναι εντυπωσιακό να τους βλέπεις. Με μια ανεπαίσθητη κίνηση, ένα απειροελάχιστο χάδι, τον λυγίζουν, τώρα του δίνουν γείσο και λαιμό, έπειτα τον ψηλώνουν, του φτιάχνουν κοιλιά… Αδιάκοπη η δημιουργία, κι η ζωή στο εργαστήριο δεν σταματάει. Τη μία μέρα πλάθουν, την άλλη ψήνουν, γυαλώνουν, ζωγραφίζουν…
 |
 |
Τη ζωγραφική πάνω στα σκεύη την ξεκίνησαν το 2000, χάρη στη γνωριμία τους με την Ελληνοαμερικανίδα Νταϊάν Κατσιαφίκα, καθηγήτρια Καλών Τεχνών στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, μια γνωριμία που μετατράπηκε σε φιλία και επικυρώθηκε με τον ιερό δεσμό της κουμπαριάς, αφού εκείνη βάφτισε τον έναν γιο του Νίκου. Η Νταϊάν τούς έμαθε να χρησιμοποιούν χρώματα και τότε η μητέρα του Γιάννη Λεμπέση, η αείμνηστη κυρα-Κατερίνα, η περίφημη Κατέ, όπως την ήξεραν όλοι, άρχισε να μεταφέρει στον πηλό τα σχέδια που μέχρι τότε έφτιαχνε σε χαρτί. Και ξαφνικά, άρχισαν να ζωντανεύουν ολόκληροι κόσμοι πάνω στα κεραμικά τους. Σουρεαλιστικά πουλιά και πουλάδες με μυτερά ράμφη και λειριά σαν κορώνες, δέντρα και λουλούδια… Τα σχέδιά της μοιάζουν με παιδικές ζωγραφιές, έχουν αυτή την παραμυθένια ποιότητα, την ίδια τρυφερή αμεσότητα. Σιγά σιγά, πλάι σε αυτά τα σχέδια, προστέθηκαν και άλλα από την Νταΐάν, τον Νίκο, την αρχιτεκτόνισσα σύζυγό του, και δημιουργήθηκε ένα ολόκληρο καινούργιο σύμπαν από ζωγραφισμένα κεραμικά, μια πινακοθήκη πλασμάτων βγαλμένων από μια ζωηρή ονειροφαντασία και έναν κόσμο γεμάτο άχρονους συμβολισμούς. Τα κεραμικά τους –αν και απόλυτα χρηστικά– έχουν μια άυλη, καλλιτεχνική διάσταση και δεν είναι τυχαίο που έχουν επιλεγεί από γκαλερί και πωλητήρια μουσείων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ως σπουδαία δείγματα μιας παραδοσιακής τέχνης που δεν μένει στάσιμη, αλλά εξελίσσεται και ζυμώνεται στον χρόνο.
Κεραμικά Νίκου & Γιάννη Λεμπέση. Εργαστήριο: Αγία Άννα Αρτεμώνα, Σίφνος. Έκθεση: Αρτεμώνας, Τ/22840-32.010
Τα προϊόντα τους διατίθενται στο εργαστήριο και στο κατάστημά τους, αλλά και σε επιλεγμένα καταστήματα, πωλητήρια μουσείων και γκαλερί. Ενδεικτικά: Χίμαιρα στη Σύρο, πωλητήριο ΚΠΙΣΝ.
Δείτε εδώ το βίντεο από τη βράβευση του Γαστρονόμου
Πηγή: Γαστρονόμος
