Ο Ντενί Ντιντερό υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους Γάλλους συγγραφείς του 18ου αιώνα και μία από τις κεντρικές μορφές του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού.
Γεννήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 1713 στην κωμόπολη Λαγκρ της Γαλλίας, όπου και πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Γονείς του ήταν ο σιδηρουργός Ντιντιέ Ντιντερό και η Ανζελίκ Βινερό, οι οποίοι φρόντισαν ο γιος τους να λάβει αξιοπρεπή μόρφωση, φοιτώντας στο σχολείο των Ιησουιτών της περιοχής τους. Αμφότεροι ήταν πιστοί καθολικοί χριστιανοί και ήλπιζαν να ακολουθήσει ο πρωτότοκος γιος τους, Ντενί, εκκλησιαστική σταδιοδρομία.
Στη συνέχεια, ο Ντιντερό μετέβη στο Παρίσι για να σπουδάσει Θεολογία. Το 1732, ωστόσο, διέκοψε τις σπουδές του και ξεκίνησε μια νέα ζωή, εντελώς διαφορετική από εκείνη που οραματιζόταν ο πατέρας του για τον ίδιο. Στα χρόνια της νιότης του γνωρίστηκε με πολλούς διανοούμενους της εποχής, όπως ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ και ο Ζαν Μπατίστ λε Ροντ ντ’ Αλαμπέρ. Για να βγάζει τα προς το ζην, ο Ντιντερό μετέφραζε κείμενα Αγγλων συγγραφέων στα γαλλικά.
Οταν έφθασε η ώρα, το 1743, να ζητήσει την έγκριση του πατέρα του για να παντρευτεί την Αντουανέτα Σαμπιόν, μια ορφανή κοπέλα ταπεινής καταγωγής και περιορισμένης μόρφωσης, εκείνος συγκρούστηκε με τον γιο του διευρύνοντας το χάσμα που υπήρχε στις σχέσεις τους από την περίοδο που ο Ντενί παράτησε τις θεολογικές του σπουδές. Με την Αντουανέτα ο Ντιντερό απέκτησε μία κόρη, την Ανζελίκ. Ενδεχομένως εξαιτίας της ψυχρής σχέσης με τον θρήσκο πατέρα του ο Ντιντερό υιοθέτησε στα κείμενά του εξαιρετικά κριτική στάση απέναντι στην Εκκλησία.
Η Εκκλησία ενέταξε την Εγκυκλοπαίδεια του Ντιντερό στον Κατάλογο των Απαγορευμένων Βιβλίων, ενώ η γαλλική κυβέρνηση απαγόρευσε την κυκλοφορία της.
Αναμφίβολα, το σημαντικότερο έργο του Ντιντερό υπήρξε η Εγκυκλοπαίδεια (Εγκυκλοπαίδεια ή Λεξικό των Επιστημών, των Τεχνών και των Επαγγελμάτων, από μια κοινωνία λογίων), την οποία συνέταξε σε μεγάλο βαθμό και επιμελήθηκε με τον Ντ’ Αλαμπέρ.
Οπως ανέφερε ο ίδιος στο ομώνυμο λήμμα, σκοπός του ήταν να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο σκέφτονται οι άνθρωποι, να διευρύνει τους ορίζοντές τους εξαλείφοντας τις δεισιδαιμονίες που κυριαρχούσαν στην εποχή του. Οπως τόνισε κατ’ επανάληψη ο Ντιντερό, καθώς και οι υπόλοιποι συντάκτες της Εγκυκλοπαίδειας, η εκπαίδευση έπρεπε να εκκοσμικευθεί και να χειραφετηθεί από τα σχολεία των Ιησουιτών. Ανάμεσα σε εκείνους οι οποίοι έγραψαν κάποια λήμματα στην Εγκυκλοπαίδεια ήταν ο Ντ’ Αλαμπέρ, ο Ρουσσώ, ο Μοντεσκιέ και ο Βολταίρος.
Συνολικά εκδόθηκαν 17 τόμοι από το 1751 έως το 1765 και άλλοι 11 τόμοι με εικονογραφήσεις από το 1762 έως το 1772, οι οποίοι περιλάμβαναν 71.818 άρθρα και 2.885 εικόνες, γραφήματα και σχέδια με τεχνικές λεπτομέρειες.
Η έκδοση αυτού του έργου προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις εκ μέρους της Καθολικής Εκκλησίας και των συντηρητικών κύκλων της Γαλλίας. Η Εκκλησία ενέταξε το έργο στον Κατάλογο των Απαγορευμένων Βιβλίων, ενώ η γαλλική κυβέρνηση απαγόρευσε την κυκλοφορία της. Παρά ταύτα, το έργο διαδόθηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη γνωρίζοντας τεράστια απήχηση.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
