Στις 10 Σεπτεμβρίου 1960, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ρώμης, ο Αιθίοπας δρομέας Αμπέμπε Μπικίλα κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στον μαραθώνιο τερματίζοντας ξυπόλυτος με χρόνο 2 ώρες, 15 λεπτά και 16 δευτερόλεπτα, που αποτέλεσε νέο παγκόσμιο ρεκόρ.
Ηταν ο πρώτος αθλητής από την υποσαχάρια Αφρική που κέρδισε ολυμπιακό χρυσό. Ο Μπικίλα είχε γεννηθεί το 1932 σε μια αγροτική περιοχή της Αιθιοπίας. Η χώρα του είχε βιώσει την εισβολή και κατοχή από την Ιταλία το 1935-1941, γεγονός που άφησε έντονα ιστορικά σημάδια. Στρατεύτηκε στην Αυτοκρατορική Φρουρά, όπου ξεχώρισε για την αντοχή και τη φυσική του κατάσταση.
Ο Φινλανδός Ονι Νίσκανεν, που προπονούσε στρατιώτες σε μεγάλες αποστάσεις, εντόπισε το ταλέντο του και τον εκπαίδευσε με τις μεθόδους σύγχρονης προπόνησης. Λίγες μέρες πριν τον αγώνα, ο Μπικίλα προμηθεύτηκε αθλητικά παπούτσια από την αποστολή. Στις προπονήσεις όμως διαπίστωσε ότι του προκαλούσαν φουσκάλες και ερεθισμούς, οπότε αποφάσισε να αγωνιστεί όπως είχε συνηθίσει στην πατρίδα του: ξυπόλυτος. Η διαδρομή του μαραθωνίου στη Ρώμη είχε ιδιαίτερη σημασία. Οι μαραθωνοδρόμοι ξεκινούσαν στις 5:30 μ.μ. από την Πλατεία του Καπιτωλίου και περνούσαν από ιστορικά σημεία όπως οι Θέρμες του Καρακάλλα και η Απία Οδός. Η διαδρομή κατέληγε στην Αψίδα του Κωνσταντίνου, κοντά στο Κολοσσαίο. Οι δρομείς πέρασαν δύο φορές από την Πιάτσα ντι Πόρτα Καπένα, όπου βρισκόταν ο Οβελίσκος του Αξώμ, ο οποίος είχε μεταφερθεί στη Ρώμη από την Αιθιοπία κατά την ιταλική κατοχή της χώρας.
Η εικόνα του να περνάει θριαμβευτής, ξυπόλυτος, έγινε σύμβολο αθλητικού πνεύματος αλλά και πολιτιστικής σημασίας.
Από το 20ό χιλιόμετρο και μετά, ο Μπικίλα βρέθηκε στην πρωτοπορία μαζί με τον Μαροκινό Ράντι Μπεν Αμπντεσελάμ. Οι δύο δρομείς εναλλάσσονταν για αρκετά χιλιόμετρα, μέχρι που προς το τέλος ο Μπικίλα ανέβασε ρυθμό και ξεχώρισε. Στην τελική ευθεία εισήλθε πρώτος στο Ολυπμιακό Στάδιο της Ρώμης, σημειώνοντας νέο παγκόσμιο ρεκόρ και αφήνοντας πίσω του τον Αμπντεσελάμ κατά σχεδόν μισό λεπτό.
Η εικόνα του να περνάει θριαμβευτής, ξυπόλυτος, έγινε σύμβολο αθλητικού πνεύματος αλλά και πολιτιστικής σημασίας. Η νίκη του Μπικίλα είχε διεθνή απήχηση. Σε μια εποχή που δεκάδες αφρικανικά κράτη κήρυτταν την ανεξαρτησία τους, η εικόνα ενός Αιθίοπα να κατακτά το πιο ιστορικό αγώνισμα των Ολυμπιακών Αγώνων έγινε σημείο αναφοράς. Στην Αιθιοπία, ο Χαϊλέ Σελασιέ τον τίμησε ως εθνικό ήρωα, ενώ ο διεθνής Τύπος αναγνώριζε ότι η χώρα είχε γράψει ιστορία μέσα από τον αθλητισμό. Ο Μπικίλα συνέχισε την καριέρα του και τέσσερα χρόνια αργότερα, στους Ολυμπιακούς του Τόκιο, επανέλαβε το κατόρθωμα κερδίζοντας ξανά τον μαραθώνιο, αυτή τη φορά φορώντας παπούτσια. Έγινε ο πρώτος αθλητής που διατήρησε τον ολυμπιακό τίτλο στο ίδιο αγώνισμα. Αργότερα, όμως, ένα σοβαρό τροχαίο ατύχημα τον άφησε παράλυτο.
Πέθανε το 1973, σε ηλικία 41 ετών.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
