Yστερα από τρία χρόνια παραμονής στο εξωτερικό, ο Ελευθέριος Βενιζέλος επέστρεψε στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 1927. Αρχικά εγκαταστάθηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τα Χανιά, και όχι στην Αθήνα, δηλώνοντας κατηγορηματικά ότι δεν επρόκειτο να επιστρέψει στην πολιτική.
Ο Βενιζέλος έγινε δεκτός με ενθουσιασμό από τους κατοίκους των Χανίων. Για τους επόμενους μήνες το σπίτι του Κρητικού πολιτικού στη συνοικία της Χαλέπας μετατράπηκε σε τόπο συνάντησης όλων των δυσαρεστημένων βενιζελικών και των απογοητευμένων από την πολιτική της κυβέρνησης συνεργασίας του Αλέξανδρου Ζαΐμη. Εκείνος, ωστόσο, φρόντιζε να επαναλαμβάνει ότι η απόφασή του για αποχή από την ενεργό πολιτική ήταν οριστική.
Παρά ταύτα, ο Βενιζέλος παρενέβαινε συχνά στα πολιτικά πράγματα, υπονομεύοντας κυρίως το έργο των Προοδευτικών Φιλελεύθερων του Γεώργιου Καφαντάρη.
Oταν κατέστη εμφανές ότι ο Κρητικός ηγέτης θα επέστρεφε στην πολιτική, στις 22 Μαΐου 1928 ο Καφαντάρης παραιτήθηκε από την ηγεσία του κόμματός του. Την επομένη ο Βενιζέλος ανακοίνωσε την επάνοδό του στην πολιτική, αναλαμβάνοντας την ηγεσία του Κόμματος των Φιλελευθέρων.
Παρ’ όλες τις δυσκολίες, η κυβέρνηση συνεργασίας του Ζαΐμη διατηρήθηκε έως τις αρχές Ιουλίου του 1928. Στις 3 Ιουλίου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Παύλος Κουντουριώτης παρέδωσε στον Βενιζέλο την εντολή σχηματισμού νέας κυβέρνησης, η οποία ορκίστηκε την επομένη. Από τα μέλη εκείνης της βραχύβιας κυβέρνησης του Βενιζέλου ξεχωρίζουν ο υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Ζαβιτσιάνος, ο υπουργός Εξωτερικών Αλέξανδρος Καραπάνος και ο υπουργός Οικονομικών Γεώργιος Μαρής.
Μερικές ημέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων της, η κυβέρνηση Βενιζέλου υπέβαλε στον Κουντουριώτη το διάταγμα για τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη νέων εκλογών για τις 19 Αυγούστου 1928. Παράλληλα, πρότεινε τη διενέργεια των εκλογών με διαφορετικό σύστημα από το ισχύον, επαναφέροντας το πλειοψηφικό σύστημα του 1923.
Η καθιέρωση του πλειοψηφικού συστήματος υποχρέωσε τα μικρά βενιζελικά κόμματα να ζητήσουν τη συνεργασία με το Κόμμα των Φιλελευθέρων. Με εξαίρεση τον Καφαντάρη, όλοι οι πολιτικοί του βενιζελικού χώρου, οι οποίοι είχαν αυτονομηθεί τα προηγούμενα χρόνια, συνεργάστηκαν με το κόμμα του Βενιζέλου.
Το αποτέλεσμα των εκλογών της 19ης Αυγούστου 1928 εξέπληξε τους πάντες στην Ελλάδα, τόσο τους υποστηρικτές του Βενιζέλου όσο και τους άσπονδους εχθρούς του.
Κατά την προεκλογική περίοδο κυριάρχησε εντελώς ο λόγος του Βενιζέλου, ο οποίος ξεκίνησε τον αγώνα του στις 23 Ιουλίου από τη Θεσσαλονίκη.
Στην ομιλία του ο Βενιζέλος εξέθεσε εν πολλοίς το πολιτικό του πρόγραμμα, το οποίο περιλάμβανε την αναθεώρηση της μέχρι τότε ακολουθούμενης εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας και την αναμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος.
Το αποτέλεσμα των εκλογών της 19ης Αυγούστου 1928 εξέπληξε τους πάντες στην Ελλάδα, τόσο τους υποστηρικτές του Βενιζέλου όσο και τους άσπονδους εχθρούς του.
Το Κόμμα Φιλελευθέρων και οι συνεργαζόμενοι με αυτό πολιτικοί κατέλαβαν 223 έδρες από το σύνολο των 250, ενώ η αντιπολίτευση, συμπεριλαμβανομένου του Καφαντάρη, κατέλαβε μόλις 27 έδρες. Συγκεκριμένα το Κόμμα Φιλελευθέρων έλαβε το 46,94% των ψήφων εκλέγοντας 178 βουλευτές. Οπως δήλωσε ο Βενιζέλος σε επιστολή του προς τη σύζυγό του Ελενα Σκυλίτση-Βενιζέλου, η εκλογική νίκη των Φιλελευθέρων ήταν τέτοια, ώστε ο ελληνικός λαός κατέστησε τον ίδιο «κοινοβουλευτικό δικτάτορα».
Ο Βενιζέλος επιδόθηκε αμέσως με ζήλο στο έργο του. Η διακυβέρνηση της Ελλάδας από τον Βενιζέλο την τετραετία 1928-1932 κατέληξε να θεωρείται ως μία περίοδος ανάπτυξης και προόδου της χώρας.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
