Ο Μαξιμιλιανός Ροβεσπιέρος υπήρξε μια από τις πλέον αμφιλεγόμενες μορφές της Γαλλικής Επανάστασης. Οντας θερμός υποστηρικτής των δημοκρατικών ιδεών και σφοδρός πολέμιος της διαφθοράς, εξελίχθηκε σε δεσπόζουσα φυσιογνωμία της περιόδου της Τρομοκρατίας, ενσαρκώνοντας τις ελπίδες αλλά και τις αντιφάσεις της επαναστατικής Γαλλίας. Ο βίος του, από τις σπουδές του στα νομικά έως την ανάληψη της ηγεσίας στην Επιτροπή Κοινής Σωτηρίας και τον τραγικό θάνατό του στην γκιλοτίνα, αποτυπώνει την πολυπλοκότητα και τις συγκρούσεις μιας εποχής ριζικών αλλαγών.
Ο Ροβεσπιέρος γεννήθηκε στις 6 Μαΐου 1758 στο Αρράς, μια κωμόπολη της βόρειας Γαλλίας. Οι ρίζες της οικογένειάς του έφθαναν έως τον 12ο αιώνα, ενώ πολλά ήταν τα μέλη της που είχαν σταδιοδρομήσει ως δικηγόροι, δικαστές ή συμβολαιογράφοι. Ο πατέρας του εγκατέλειψε την οικογένειά του όταν πέθανε η σύζυγός του το 1764. Τόσο ο θάνατος της μητέρας του όσο και η φυγή του πατέρα του καθόρισαν την αυστηρή, σχεδόν ασκητική, προσωπικότητα του Ροβεσπιέρου.
Στο Παρίσι, ήρθε σε επαφή με τον Διαφωτισμό και ειδικότερα με τις ιδέες του Ρουσσώ.
Από μικρή ηλικία έδειξε την έφεσή του στα γράμματα. Οταν ολοκλήρωσε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, μετέβη στο Παρίσι προκειμένου να σπουδάσει φιλοσοφία και νομικά, όπως όριζε η οικογενειακή παράδοση. Εκεί, ήρθε σε επαφή με τον Διαφωτισμό και ειδικότερα με τις ιδέες του Ρουσσώ, οι οποίες άσκησαν καταλυτική επίδραση στη διαμόρφωση της σκέψης του. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του επέστρεψε στο Αρράς, όπου άσκησε τη δικηγορία και σύντομα απέκτησε τη φήμη του υπερασπιστή της κοινωνικής δικαιοσύνης και των φτωχών. Η συμμετοχή του σε λογοτεχνικές λέσχες και ακαδημαϊκούς κύκλους υποδήλωνε την πολυδιάστατη πνευματική του δραστηριότητα.
Το 1789, εξελέγη βουλευτής στη Συνέλευση Τρίτων Τάξεων τασσόμενος με τους υποστηρικτές της λαϊκής κυριαρχίας και των ατομικών ελευθεριών. Υπήρξε από τους πιο συνεπείς εκφραστές του επαναστατικού ριζοσπαστισμού, υποστηρίζοντας την ισότητα ενώπιον του νόμου, τον εκδημοκρατισμό των θεσμών και τη θέσπιση της κοινωνικής δικαιοσύνης. Σταδιακά, ο Ροβεσπιέρος άρχισε να κερδίζει κύρος και επιρροή. Η ρητορική του δεινότητα, η προσήλωση στις δημοκρατικές αρχές και η αδιαλλαξία του απέναντι στη διαφθορά τον κατέστησαν μια ξεχωριστή φιγούρα μέσα στους Ιακωβίνους, το πιο ριζοσπαστικό ρεύμα της επανάστασης.
Υπό την ηγεσία του, η Επαναστατική Επιτροπή εκτέλεσε χιλιάδες πολίτες, ανάμεσά τους και αρκετούς παλαιούς συμμάχους του.
Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο είχε ο Ροβεσπιέρος κατά τη διάρκεια της Τρομοκρατίας (1793-1794), όταν οι «αντεπαναστάτες» διώκονταν και μεταχειρίζονταν με σκληρότητα. Συχνά δικάζονταν και εκτελούνταν με συνοπτικές διαδικασίες. Ο ίδιος υποστήριζε ότι «η τρομοκρατία δεν είναι τίποτε άλλο από δικαιοσύνη – άτεγκτη, αυστηρή και άμεση· είναι επομένως έκφραση της αρετής». Υπό την ηγεσία του, η Επαναστατική Επιτροπή εκτέλεσε χιλιάδες πολίτες, ανάμεσά τους και αρκετούς παλαιούς συμμάχους του.
Ωστόσο, η ανελέητη εφαρμογή του επαναστατικού ιδεώδους και η συγκέντρωση εξουσίας στα χέρια του Ροβεσπιέρου προκάλεσαν δυσαρέσκεια ακόμα και στους Ιακωβίνους. Το καθεστώς άρχισε να γίνεται αντικείμενο φόβου και καχυποψίας, ακόμα και από τους υποστηρικτές του. Στις 27 Ιουλίου 1794, ο Ροβεσπιέρος και οι στενοί του συνεργάτες συνελήφθησαν. Την επόμενη ημέρα εκτελέστηκαν, δίχως να περάσουν από δίκη. Ο θάνατός του σηματοδότησε το τέλος της Τρομοκρατίας και την αρχή της θερμιδοριανής αντίδρασης, μιας περιόδου κατά την οποία έγιναν προσπάθειες για την αποκατάσταση της πολιτικής σταθερότητας στη Γαλλία.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
