Το αποτέλεσμα του «νόθου» δημοψηφίσματος της 3ης Νοεμβρίου 1935 ήταν σαφές. Σχεδόν το 98% των ψηφισάντων επιθυμούσε παλινόρθωση του Γεωργίου Β΄ και, ως εκ τούτου, επαναφορά της Βασιλευομένης Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Ο Γεώργιος Β΄ επέστρεψε στην Ελλάδα στις 25 Νοεμβρίου, συνοδευόμενος από τον διάδοχο του θρόνου, τον αδερφό του Παύλο. Σχεδόν αμέσως παραιτήθηκε η δικτατορική κυβέρνηση του Γεωργίου Κονδύλη, ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στον αγώνα για την παλινόρθωση της μοναρχίας, μολονότι στο παρελθόν υπήρξε φανατικός βενιζελικός. Στις 30 Νοεμβρίου, ο Γεώργιος Β΄ διόρισε στη θέση του πρωθυπουργού τον Κωνσταντίνο Δεμερτζή, καθηγητή του Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Στις 17 Δεκεμβρίου, προκηρύχθηκαν εκλογές για τις 26 Ιανουαρίου 1936 για τη σύσταση νέας Αναθεωρητικής Βουλής. Σε αυτές τις εκλογές, οι δύο μείζονες πολιτικές παρατάξεις αναδείχθηκαν σχεδόν ισοδύναμες: οι αντιβενιζελικές δυνάμεις εξέλεξαν 143 βουλευτές ενώ οι βενιζελικοί κατέλαβαν 141 έδρες στη νέα Βουλή. Ωστόσο, προκάλεσε εντύπωση η μετατροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος σε ρυθμιστή των πολιτικών εξελίξεων. Συγκεκριμένα, το ΚΚΕ εξέλεξε 15 βουλευτές, γεγονός που του έδινε τη δυνατότητα να καθορίζει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, εάν η ηγεσία του αποφάσιζε να συνεργαστεί εκλογικά με κάποιον από τους δύο μείζονες πολιτικούς χώρους.
Ο Δεμερτζής σχημάτισε νέα κυβέρνηση στις 14 Μαρτίου, ενώ ο Σοφούλης εξελέγη πρόεδρος της Βουλής με 158 ψήφους.
Ο Θεμιστοκλής Σοφούλης, έχοντας αναλάβει την ηγεσία του Κόμματος Φιλελευθέρων, μετά τη φυγή του Ελευθέριου Βενιζέλου στη Γαλλία, επέδειξε την πολιτική ωριμότητα που δεν είχαν επιδείξει οι πολιτικοί του αντίπαλοι μετά το 1924 και δήλωσε ότι το πολιτειακό ζήτημα θεωρείται λήξαν για την παράταξή του. Στη συνέχεια, προσπάθησε να έρθει σε συνεννόηση με τους αντιβενιζελικούς για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας. Οι δύο παρατάξεις δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε μια κοινώς αποδεκτή κυβερνητική λύση, γεγονός που επέτεινε το πολιτικό αδιέξοδο. Ο Δεμερτζής σχημάτισε νέα κυβέρνηση στις 14 Μαρτίου, ενώ ο Σοφούλης εξελέγη πρόεδρος της Βουλής με 158 ψήφους, λαμβάνοντας τη στήριξη δεκατριών βουλευτών του ΚΚΕ.
Στη νέα κυβέρνηση Δεμερτζή τη θέση του υπουργού Στρατιωτικών ανέλαβε έπειτα από υπόδειξη του Γεωργίου Β΄ ο Ιωάννης Μεταξάς, ηγέτης του αντιβενιζελικού Κόμματος Ελευθεροφρόνων, το οποίο κατείχε 7 έδρες στη Βουλή που προέκυψε μετά τις εκλογές της 26ης Ιανουαρίου. Επρόκειτο για κίνηση η οποία είχε την αποδοχή τόσο της ηγεσίας των ενόπλων δυνάμεων και του βασιλέα, με τον οποίον άλλωστε γνωρίζονταν καλά από την περίοδο του Εθνικού Διχασμού, όσο και του Βενιζέλου, ο οποίος επιδοκίμασε, λίγες ημέρες πριν αφήσει την τελευταία του πνοή στο Παρίσι, την ανάθεση του υπουργείου Στρατιωτικών στον Μεταξά.
Το Σύνταγμα έδινε το ελεύθερο στον βασιλιά να διορίζει και να παύει τους υπουργούς, κατ’ επέκταση και τον πρωθυπουργό.
Η δεύτερη κυβέρνηση Δεμερτζή, ωστόσο, δεν μακροημέρευσε. Το πρωί της 13ης Απριλίου 1936, ο πρωθυπουργός βρέθηκε νεκρός στο κρεβάτι του. Τα αίτια του θανάτου του αποδόθηκαν σε ανακοπή καρδιάς. Την ίδια ημέρα ο Γεώργιος Β΄, δίχως να συμβουλευτεί τους πολιτικούς αρχηγούς των μείζονων κομμάτων ή τον πρόεδρο της Βουλής, διόρισε τον Μεταξά πρωθυπουργό. Δικαιολόγησε την ενέργειά του τονίζοντας ότι η επιλογή Μεταξά δεν μετέβαλλε καθόλου το πολιτικό πρόγραμμα της κυβέρνησης Δεμερτζή. Αλλωστε, το Σύνταγμα έδινε το ελεύθερο στον ίδιο να διορίζει και να παύει τους υπουργούς, κατ’ επέκταση και τον πρωθυπουργό. Δύο εβδομάδες αργότερα ο Μεταξάς, ένας ικανότατος πρώην στρατιωτικός ο οποίος όμως ουδέποτε έκρυψε την απέχθειά του προς τον κοινοβουλευτισμό, εξασφάλισε την ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής με 240 θετικές ψήφους, δείγμα της χρεοκοπίας του κοινοβουλευτισμού στην Ελλάδα.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
