Η νίκη της Ενωσης Κέντρου (Ε.Κ.) στις εθνικές εκλογές της 3ης Νοεμβρίου 1963 ανέτρεψε μια κατάσταση που είχε διαμορφωθεί από τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1952. Επειτα από έντεκα χρόνια, στη διάρκεια των οποίων πρωταγωνίστησαν πολιτικά τα κόμματα της Δεξιάς (Ελληνικός Συναγερμός και Εθνική Ριζοσπαστική Ενωση), ένα κόμμα από τοn χώρο του Κέντρου αναδείχθηκε κυρίαρχη πολιτική δύναμη στην Ελλάδα. Η Ε.Κ. του Γεωργίου Παπανδρέου συγκέντρωσε συνολικά το 42% των ψήφων εκλέγοντας 138 βουλευτές, σε αντίθεση με την ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή, η οποία έλαβε το 39,3% των ψήφων καταλαμβάνοντας 132 έδρες στη νέα Βουλή.
Το αποτέλεσμα των εκλογών, όμως, δεν άφηνε πολλά περιθώρια επιλογών. Είτε τα δύο πρώτα κόμματα θα σχημάτιζαν μια κυβέρνηση συνεργασίας είτε θα επαναλαμβάνονταν οι εκλογές. Στις 6 Νοεμβρίου, ο βασιλέας Παύλος ανέθεσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Παπανδρέου και δύο ημέρες αργότερα ο αρχηγός της Ε.Κ. ανακοίνωσε το κυβερνητικό του σχήμα. Στα πρώτα κυβερνητικά μέτρα του Παπανδρέου περιλαμβάνονταν η ρύθμιση των αγροτικών χρεών, η καθιέρωση της δωρεάν παιδείας και η απελευθέρωση πολλών πολιτικών κρατουμένων.
Μετά την ήττα της ΕΡΕ, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έλαβε την απόφαση να αποχωρήσει από την Ελλάδα.
Μετά την ήττα της ΕΡΕ στις εκλογές, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έλαβε την απόφαση να αποχωρήσει από την Ελλάδα (9 Δεκεμβρίου 1963), ορίζοντας ως διάδοχό του στην ηγεσία του κόμματος τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Στα τέλη του Δεκεμβρίου, η κυβέρνηση Παπανδρέου υπέβαλε την παραίτησή της, αφού πρώτα εξασφάλισε ψήφο εμπιστοσύνης από τους βουλευτές της Ε.Κ. και της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ) και ζήτησε τη διενέργεια νέων εκλογών. Απέκλεισε να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε κυβέρνηση συνεργασίας, έχοντας τη στήριξη της ΕΔΑ. Στις 31 Δεκεμβρίου, ο Παύλος όρισε τον Ι. Παρασκευόπουλο υπηρεσιακό πρωθυπουργό, ο οποίος διέλυσε τη Βουλή και προκήρυξε νέες εκλογές για τις 16 Φεβρουαρίου.
Στις εκλογές της 16ης Φεβρουαρίου 1964, η Ε.Κ. επιβεβαίωσε την κυριαρχία της στο πολιτικό σκηνικό, λαμβάνοντας το 52,7% των ψήφων και εκλέγοντας 171 βουλευτές. Αντιθέτως, η ΕΡΕ και το Κόμμα Προοδευτικών του Σπύρου Μαρκεζίνη, τα οποία εκπροσωπούσαν τον χώρο της Δεξιάς, συγκέντρωσαν από κοινού το 35,2% των ψήφων καταλαμβάνοντας στη νέα Βουλή 99 και 8 βουλευτικές έδρες αντίστοιχα. Η αύξηση των ποσοστών της Ε.Κ. έναντι της ΕΡΕ αποτελούσε τη μαζικότερη εκλογική μεταστροφή των μεταπολεμικών χρόνων που σημειώθηκε σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.
Διαθέτοντας ένα ευρύ εκλογικό προβάδισμα έναντι του δεύτερου κόμματος η Ε.Κ. του Γεωργίου Παπανδρέου ήταν ελεύθερη να εφαρμόσει το πολιτικό της πρόγραμμα. Αμέσως μετά τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης στις 19 Φεβρουαρίου, ο Παπανδρέου βρέθηκε αντιμέτωπος με τη διαχείριση της κρίσης στην Κύπρο, η οποία είχε επιπτώσεις στις σχέσεις της Ελλάδας τόσο με την Τουρκία όσο και με τις ΗΠΑ. Παράλληλα, στο ύπατο πολιτειακό αξίωμα της χώρας ανήλθε ο Κωνσταντίνος Β΄, ένας νέος και άπειρος βασιλιάς, ο οποίος το καλοκαίρι του 1965 συγκρούστηκε με τον εκλεγμένο πρωθυπουργό, οδηγώντας τον σε παραίτηση.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
