Στα μέσα περίπου του 5ου αιώνα, η ισχύς της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας κλονίστηκε σοβαρά από τις επιδρομές των Ούννων του Αττίλα. Το 450 πέθανε ο Θεοδόσιος Β΄, αφήνοντας στον διάδοχό του, Μαρκιανό, την ευθύνη της αντιμετώπισης των βαρβαρικών φύλων, τα οποία λυμαίνονταν τις περιοχές βορείως των συνόρων της αυτοκρατορίας. Ο Μαρκιανός ήταν ένας παλαιός και διακεκριμένος στρατιωτικός, ο οποίος νυμφεύτηκε την αδερφή του αποθανόντος αυτοκράτορα, Πουλχερία, για να εξασφαλίσει γενική αναγνώριση της ανάρρησής του στον θρόνο.
Οντας ενεργητικός και δραστήριος άνθρωπος, ο Μαρκιανός έσπευσε να αναδιοργανώσει την άμυνα των βαλκανικών επαρχιών, απορρίπτοντας συγχρόνως τις υπερφίαλες αξιώσεις των Ούννων για ειρήνευση. Βλέποντας ότι τα ηνία του κράτους είχε ένας αποφασιστικός ηγεμόνας, οι Ούννοι δίστασαν να επιτεθούν εναντίον της Κωνσταντινούπολης, αποφασίζοντας να στρέψουν την προσοχή τους προς τη Δύση. Οι Ούννοι ηττήθηκαν στη Μάχη των Εθνών στα Καταλαυνικά Πεδία (σημερινή Γαλλία) το 451. Δύο χρόνια αργότερα πέθανε ξαφνικά και ο αρχηγός τους, Αττίλας, σημαίνοντας την πτώση της ισχύος τους.
Ο Μαρκιανός υπήρξε μετριοπαθής στην πολιτική του και οικονόμος στη διαχείριση του δημοσίου χρήματος.
Οι πηγές περιγράφουν με διθυραμβικά σχόλια την περίοδο της Αρχής του Μαρκιανού. Υπήρξε μετριοπαθής στην πολιτική του και οικονόμος στη διαχείριση του δημοσίου χρήματος. Δεν επιβάρυνε τους υπηκόους του με επαχθείς φόρους, απαλλάσσοντάς τους μάλιστα από ορισμένες καθυστερημένες φορολογικές οφειλές, και μερίμνησε για τη συντήρηση των υδραγωγείων της πρωτεύουσας. Η αυτοκρατορία βρισκόταν και πάλι σε ρυθμούς ανάπτυξης. Ο ξαφνικός θάνατός του, όμως, το 457 δεν επέτρεψε τη συνέχιση του έργου του.
Μετά τον θάνατο του Μαρκιανού σημειώθηκε ένα κενό εξουσίας στην αυτοκρατορία, καθότι εκείνος δεν φρόντισε να ορίσει κάποιον διάδοχό του. Ο παντοδύναμος στρατηγός του πραισέντου και αλανός στην καταγωγή Ασπαρ κατόρθωσε να ανεβάσει στον θρόνο τον προστατευόμενό του, τον τριβούνο Λέοντα. Ο Λέων Α΄ καταγόταν από τη Θράκη και σταδιοδρόμησε στον ρωμαϊκό στρατό, όπου και κέρδισε τη συμπάθεια των ανωτέρων του, όπως του Ασπαρ.
Πρώτο μέλημα του Λέοντα Α΄ ήταν να απαλλαγεί από την ενοχλητική επιτροπεία του Ασπαρ.
Ο Ασπαρ ήλπιζε πως ο Λέων θα αποδεικνυόταν πειθήνιο όργανό του. Ωστόσο, οι προσδοκίες του δεν ικανοποιήθηκαν. Πρώτο μέλημα του Λέοντα Α΄ ως αυτοκράτορα ήταν να απαλλαγεί από την ενοχλητική επιτροπεία του Ασπαρ, αντιτάσσοντας στα πλήθη των Γότθων μισθοφόρων του τα πολεμικά φύλα των Ισαύρων. Τοποθέτησε στο πλευρό του τον φύλαρχο των Ισαύρων Ταρασικόντισα, ο οποίος έλαβε το ελληνικό όνομα Ζήνων και νυμφεύτηκε την κόρη του αυτοκράτορα Αριάδνη. Σταδιακά οι Ισαυροι εξελίχθηκαν σε σημαντικό πόλο εξουσίας στην αυτοκρατορική αυλή.
Οταν πέθανε ο Λέων Α΄, στον θρόνο ανήλθε ο εγγονός του, Λέων Β΄, ο γιος της Αριάδνης και του Ζήνωνα. Επειδή, όμως, εκείνος ήταν ακόμη ανήλικος, στις 9 Φεβρουαρίου 474 ο Ζήνων ανέλαβε το αξίωμα του συναυτοκράτορα. Οταν μερικούς μήνες αργότερα, πέθανε ο Λέων Β΄, ο Ζήνων έμεινε μόνος αυτοκράτορας με την ευθύνη της διοίκησης της αχανούς αυτοκρατορίας.
Τον Ιανουάριο του 475 ξέσπασε εξέγερση, στη διάρκεια της οποίας ανατράπηκε ο Ζήνων.
Η μετεωρική κοινωνική άνοδος των Ισαύρων καθώς και η υπεροπτική συμπεριφορά τους έναντι των ελίτ της αυτοκρατορίας δημιούργησαν ένα ισχυρό αντι-ισαυρικό ρεύμα. Τον Ιανουάριο του 475 ξέσπασε εξέγερση, στη διάρκεια της οποίας ανατράπηκε ο Ζήνων. Για περίπου είκοσι μήνες τις τύχες της αυτοκρατορίας των Ρωμαίων διαχειρίστηκε ο Βασιλίσκος, ένας ανίκανος ηγεμόνας ο οποίος είχε αποτύχει ως στρατηγός να ανακαταλάβει την Καρχηδόνα από τους Βανδάλους το 468. Αφού απέτυχε και ως αυτοκράτορας ο Βασιλίσκος ανατράπηκε από τον Ζήνωνα, ο οποίος παρέμεινε στο αξίωμα έως τον θάνατό του το 491.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
