Σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη, η Εκκλησιαστική Μεταρρύθμιση στην Αγγλία ξεκίνησε έπειτα από τη σύγκρουση της Εκκλησίας με τον βασιλέα Ερρίκο Η΄. Αυτό δεν σημαίνει ότι η αγγλική Μεταρρύθμιση αποτελούσε αποκλειστικά ένα κίνημα πολιτικής φύσεως. Ο Ερρίκος δεν θα μπορούσε να πετύχει την εγκαθίδρυση μιας ανεξάρτητης Εκκλησίας στην Αγγλία, αν δεν διέθετε την υποστήριξη μεγάλης μερίδας των υπηκόων του, οι οποίοι αισθάνονταν αποκομμένοι από τη Ρώμη.
Ο Ερρίκος Η΄ ανέβηκε στον αγγλικό θρόνο το 1509 και το ίδιο έτος παντρεύτηκε την Αικατερίνη της Αραγόνας, με την οποία απέκτησε μια κόρη, τη Μαρία. Το 1527, όμως, απευθύνθηκε στον πάπα Κλήμεντα Ζ΄ με αίτημα την ακύρωση του γάμου του, καθότι εκείνος επιθυμούσε να αποκτήσει έναν άρρενα διάδοχο, ο οποίος θα διαιώνιζε τη δυναστεία των Τυδώρ στην Αγγλία. Ευρισκόμενος σε δύσκολη θέση, ο πάπας επέλεξε να αναβάλει την απόφασή του. Αφενός κινδύνευε με την απώλεια της Αγγλίας για τον καθολικισμό, αν απέρριπτε το αίτημα του Ερρίκου. Αφετέρου κινδύνευε με την αφαίρεση των κοσμικών εξουσιών του, καθώς ο Κάρολος Ε΄, ο ανιψιός της Αικατερίνης, είχε ήδη εισβάλει στην Ιταλία με τα στρατεύματά του.
Ο Ερρίκος υποχρέωσε τους κληρικούς να τον αναγνωρίσουν ως επικεφαλής της Αγγλικής Εκκλησίας.
Το 1531, ο Ερρίκος αποφάσισε να επιλύσει ο ίδιος το πρόβλημα που αντιμετώπιζε. Συγκάλεσε μια συνέλευση του κλήρου και με την απειλή τιμωρίας, υποχρέωσε τους κληρικούς να τον αναγνωρίσουν ως επικεφαλής της αγγλικής εκκλησίας. Στη συνέχεια, έπεισε το Κοινοβούλιο να ψηφίσει μια σειρά από νόμους, οι οποίοι επιβεβαίωναν την ανεξαρτησία της Αγγλικανικής Εκκλησίας.
Εντούτοις, τα νομοθετήματα που εφαρμόστηκαν δεν κατέστησαν την Αγγλία μια προτεσταντική χώρα, μολονότι αυξανόταν με την πάροδο των ετών ο αριθμός των υποστηρικτών του Λούθηρου και του Καλβίνου. Η άνοδος στον θρόνο της πρωτότοκης κόρης του Ερρίκου Η΄, Μαρίας (1553-1558), δεν ανέτρεψε τελικά την ανεξάρτητη από τη Ρώμη θρησκευτική πορεία της Αγγλίας. Αποδείχθηκε ότι η πλειονότητα των Αγγλων δεν επιθυμούσε ούτε μια προτεσταντική επανάσταση στη χώρα ούτε και την επιστροφή στην πνευματική δικαιοδοσία της Ρώμης, κάτι το οποίο επιδίωξε να πετύχει η μονάρχης.
Παρότι η Εκκλησία έγινε προτεσταντική, ορισμένα άρθρα πίστης αφέθηκαν αόριστα, ώστε να συμπεριλάβουν και τους καθολικούς.
H διάδοχος και ετεροθαλής αδερφή της Μαρίας, Ελισάβετ Α΄ (1558-1603), καθόρισε σε μεγάλο βαθμό το καθεστώς της Αγγλικανικής Εκκλησίας. Λίγο μετά την ανάρρησή της στον θρόνο, διέταξε την εκπόνηση του «Νόμου Ανωτάτης Εξουσίας», σύμφωνα με τον οποίο ο μονάρχης της Αγγλίας κατέστη ο ανώτατος άρχοντας της ανεξάρτητης Αγγλικανικής Εκκλησίας. Παρότι η εκκλησία έγινε προτεσταντική, ορισμένα άρθρα πίστης αφέθηκαν αόριστα, προκειμένου να συμπεριλάβουν και τους καθολικούς, χωρίς εκείνοι να έχουν τύψεις συνείδησης. Διατηρήθηκαν, επίσης, ορισμένα τυπικά της Καθολικής Εκκλησίας, όπως η επισκοπική μορφή οργάνωσης.
Στις 16 Ιανουαρίου 1581, το αγγλικό Κοινοβούλιο ψήφισε τον «Νόμο για τη Διατήρηση της Υποταγής των Υπηκόων στη Βασίλισσα», ο οποίος έθεσε εκτός νόμου τον καθολικισμό. Επέβαλε περιορισμούς στην άσκηση της καθολικής θρησκείας, περιθωριοποιώντας τους καθολικούς της χώρας. Η ψήφιση του νόμου αποτελούσε ένα εργαλείο της Ελισάβετ για την εξασφάλιση της εσωτερικής σταθερότητας. Οι καθολικοί βρέθηκαν στο στόχαστρο της πολιτικής ηγεσίας μετά και την αποτυχία των Ισπανών να εισβάλουν στη Βρετανία, με την κατηγορία των προδοτών της χώρας.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
