Αναμφίβολα ένας από τους σημαντικότερους Ρωμαίους αυτοκράτορες ήταν ο Βασίλειος Β΄, ένας ηγεμόνας ο οποίος οδήγησε στη μεγαλύτερη ακμή του το βυζαντινό κράτος μετά την εποχή του Ιουστινιανού Α΄. Γεννήθηκε το 958 στο Ιερό Παλάτιο, έδρα της αυτοκρατορικής εξουσίας, στην Κωνσταντινούπολη. Πατέρας του ήταν ο γιος του Κωνσταντίνου Ζ΄ του Πορφυρογέννητου, Ρωμανός Β΄, ο οποίος διαχειρίστηκε τις τύχες της αυτοκρατορίας από το 959 έως τον πρόωρο θάνατό του, το 963. Τον καιρό του θανάτου του Ρωμανού, ο Βασίλειος και ο μικρότερος αδερφός του Κωνσταντίνος ήταν ανήλικοι, γεγονός που καθιστούσε αδύνατη την ανάληψη των καθηκόντων τους ως συναυτοκρατόρων. Την εξουσία ανέλαβαν από το 963 έως το 969 ο Νικηφόρος Β΄ Φωκάς και στη συνέχεια έως το 976 ο Ιωάννης Α΄ Τζιμισκής.
Ο θάνατος του Τζιμισκή, τον Ιανουάριο του 976, συνέπεσε χρονικά με την ενηλικίωση του Βασιλείου Β΄. Τα πρώτα δέκα περίπου χρόνια της αρχής του ο Βασίλειος βρέθηκε αντιμέτωπος με την προσπάθεια μελών της αριστοκρατίας να υποσκάψουν την κεντρική εξουσία του αυτοκράτορα. Μόλις το 985 απαλλάχθηκε από τον ευνούχο Βασίλειο Λεκαπηνό, νόθο γιο του Ρωμανού Α΄, ο οποίος κατείχε υψηλή θέση στο παλάτι. Μερικά χρόνια αργότερα, το 989, υπέταξε και τις τελευταίες εστίες εσωτερικού κινδύνου, τον Βάρδα Φωκά και τον Βάρδα Σκληρό.
Η αντιμετώπιση των Βουλγάρων κατέστη ένας από τους κύριους στόχους του Βασιλείου.
Η αρχή του Βασιλείου Β΄ στιγματίστηκε από τους πολέμους που διεξήγε εναντίον των Βουλγάρων υπό τον «κομιτόπουλο» Σαμουήλ. Ο Σαμουήλ είχε εγκαθιδρύσει ένα βουλγαρικό κράτος με κέντρο την Αχρίδα, μια περιοχή από την οποία εξορμούσε πραγματοποιώντας διάφορες επιδρομές σε ρωμαϊκά εδάφη. Σκοπός του ήταν η επέκταση του κράτους του προς τη Θεσσαλονίκη και τη νότιο Βαλκανική. Το 986 τα στρατεύματά του πολιόρκησαν τη Λάρισα, την εκπόρθησαν και τη λεηλάτησαν. Η απάντηση του Βασιλείου Β΄ ήταν να οργανώσει εκστρατεία εναντίον της Σαρδικής (Σόφιας), η οποία όμως κατέληξε σε αποτυχία, εξαιτίας και της διάσπασης της προσοχής των αυτοκρατορικών στρατευμάτων στην υπόταξη και των εξεγέρσεων του Σκληρού και του Φωκά.
Η αντιμετώπιση των Βουλγάρων κατέστη ένας από τους κύριους στόχους του Βασιλείου τα επόμενα χρόνια, όταν πια έπαυσε να αμφισβητείται η εξουσία του. Ενώ πραγματοποιούσε σειρά εκστρατειών στην Ανατολή εναντίον των Αράβων, καταφέρνοντας να επεκτείνει ακόμα περισσότερο τα σύνορα του κράτους, είχε πάντοτε στραμμένη την προσοχή του στις εξελίξεις στη Βαλκανική Χερσόνησο. Το 997 οι Βούλγαροι υπέστησαν οδυνηρή ήττα στη μάχη του Σπερχειού ποταμού από τις δυνάμεις του Βυζαντινού στρατηγού Νικηφόρου Ουρανού, από την οποία μετά βίας κατόρθωσαν να διασωθούν τραυματισμένοι ο Σαμουήλ και ο γιος του Ρωμανός.
Επιθυμώντας να τιμωρήσει τους Βουλγάρους, ο Βασίλειος διέταξε να τυφλωθούν οι αιχμάλωτοι, αφήνοντας έναν μονόφθαλμο ανά εκατό άνδρες.
Τον Ιούλιο του 1014 οι Βούλγαροι υπέστησαν τη δεύτερη μεγάλη ήττα τους από τα στρατεύματα του Βασιλείου στη μάχη του Κλειδίου. Οι Βούλγαροι αιχμάλωτοι, τους οποίους συνέλαβαν τα ρωμαϊκά στρατεύματα, υπολογίζονται σε περίπου δέκα χιλιάδες. Επιθυμώντας να τιμωρήσει τους Βουλγάρους για την αποστασία τους, ο Βασίλειος διέταξε να τυφλωθούν οι αιχμάλωτοι, αφήνοντας έναν μονόφθαλμο ανά εκατό τυφλούς άνδρες. Επρόκειτο για μια ιδιαίτερα σκληρή τιμωρία ακόμη και για τα δεδομένα εκείνης της εποχής, η οποία όμως από ορισμένους συγγραφείς θεωρείται ως μια πράξη επιείκειας, καθώς η τιμωρία που συνήθως επιβαλλόταν για την αποστασία τότε ήταν ο θάνατος. Ο Σαμουήλ πέθανε λίγο μετά τη μάχη του Κλειδίου. Ο πόλεμος του Βασιλείου εναντίον των Βουλγάρων ολοκληρώθηκε το 1018 με την υποταγή τους στην αυτοκρατορική εξουσία.
Εκτός από τους πολέμους, ο Βασίλειος Β΄ έμεινε γνωστός στην ιστορία για το μεγάλο έργο του υπέρ των αδυνάτων της αυτοκρατορίας, οι οποίοι υφίσταντο την οικονομική πίεση των ισχυρών της υπαίθρου. Επέβαλε το δημοσιονομικό μέτρο «αλληλέγγυον», το οποίο ωφέλησε μεν τους μικροϊδιοκτήτες, αλλά προκάλεσε την μήνιν των μεγαλογαιοκτημόνων.
Δεκαετίες αργότερα, πολλοί αναπολούσαν την εποχή του Βασιλείου Β΄, τον οποίο μερικούς αιώνες μετά τον θάνατό του ονόμασαν Βουλγαροκτόνο.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του αφιερώθηκε στην ανάκτηση του κύρους της αυτοκρατορίας στη Δύση. Μέσα στο 1025 σχεδίαζε μάλιστα τη διενέργεια μιας εκστρατείας για την ανακατάληψη της Σικελίας. Τα σχέδιά του, ωστόσο, ματαιώθηκαν εξαιτίας του θανάτου του στις 15 Δεκεμβρίου 1025, πριν από ακριβώς 999 χρόνια.
Την περίοδο του θανάτου του Βασιλείου Β΄, η αυτοκρατορία βρισκόταν στη μεγαλύτερη ακμή της. Οι εξωτερικοί κίνδυνοι του κράτους είχαν αντιμετωπιστεί με επιτυχία, τα σύνορα είχαν επεκταθεί κατά πολύ, οι εσωτερικοί εχθροί είχαν εξοντωθεί και τα ταμεία του κράτους ήταν γεμάτα. Πολλοί ήταν εκείνοι που αναπολούσαν δεκαετίες αργότερα την εποχή του Βασιλείου Β΄, τον οποίο μερικούς αιώνες μετά τον θάνατό του ονόμασαν ως Βουλγαροκτόνο.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
