Eνα διαχρονικό πρόβλημα της εγχώριας αγοράς εργασίας, αυτό της αναντιστοιχίας μεταξύ εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας, αναδεικνύει η ειδική έρευνα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για τους νέους ηλικίας από 15 έως 34 ετών, καθώς δείχνει ότι το χάσμα μεταξύ σπουδών, δεξιοτήτων και πραγματικών προσόντων που απαιτούν οι παρεχόμενες θέσεις εργασίας στην Ελλάδα παραμένει μεγάλο.
Τα αποτελέσματα φωτίζουν το πώς οι νέοι αξιολογούν την αντιστοιχία εκπαίδευσης, δεξιοτήτων και αντικειμένου σπουδών με τις ανάγκες της αγοράς. Και δείχνουν ότι η αξιολόγηση αυτή είναι εκ διαμέτρου αντίθετη από την αξιολόγηση των εργοδοτών, που εκτιμούν ότι η έλλειψη εξειδικευμένων γνώσεων και ταλέντων ευθύνεται για την αδυναμία κάλυψης των κενών θέσεων εργασίας.
Ετσι, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, πάνω από 20% των νέων που εργάζονται ή που αναζητούν εργασία έχουν υψηλότερο εκπαιδευτικό επίπεδο, με αποτέλεσμα να απασχολούνται σε επαγγέλματα που δεν ανταποκρίνονται στις γνώσεις και τις δεξιότητές τους, ή να παραμένουν άνεργοι.
Στην ομάδα των νέων με υψηλό μορφωτικό επίπεδο το ποσοστό αυτό για τους εργαζομένους προσεγγίζει το 23%, ενώ για τους ανέργους ξεπερνάει το 30%.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε το 2024, στο πλαίσιο έρευνας εργατικού δυναμικού, αποτελεί εφαρμογή του ευρωπαϊκού κανονισμού (Ε.Ε. 2022/2312) και οι απαντήσεις διαφοροποιούνται με βάση το μορφωτικό επίπεδο και την ειδικότητα.
Αναλυτικά, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το μεγαλύτερο ποσοστό (69,2%) των ατόμων ηλικίας 15-34 ετών θεωρεί ότι το επίπεδο της εκπαίδευσής του καλύπτει τις απαιτήσεις της εργασίας του. Το ποσοστό αυτό διαφοροποιείται σημαντικά, ανάλογα με την κατάσταση απασχόλησης: είναι μεγαλύτερο για τους εργαζομένους (72,2%) και μικρότερο για τους ανέργους (52,3%) και τα άτομα εκτός εργατικού δυναμικού (61%). Ανάλογες διαφορές εντοπίζονται μεταξύ ανδρών και γυναικών: το 24% των γυναικών εργάζεται (ή εργάστηκε) σε δουλειές με απαιτήσεις κατώτερες του εκπαιδευτικού επιπέδου τους, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους άνδρες είναι 20,3%.
Η εικόνα διαφοροποιείται σημαντικά ανάλογα με το επάγγελμα. Οι περισσότεροι που συμμετείχαν στην έρευνα (70,9%) θεωρούν πως οι δεξιότητές τους καλύπτουν τις απαιτήσεις της τρέχουσας ή της τελευταίας εργασίας τους. Το ποσοστό αυτό είναι υψηλότερο για τους άνδρες (73%) και τα άτομα ηλικίας 25-29 ετών (72,1%), ενώ είναι σημαντικά μικρότερο για τα άτομα 15-29 ετών (57%). Ενας στους πέντε νέους θεωρεί ότι έχει δεξιότητες που είναι ανώτερες από τις απαιτήσεις της εργασίας του (19,5%), ενώ τα μεγαλύτερα σχετικά ποσοστά συναντώνται στις γυναίκες (21,4%) και τα άτομα ηλικίας 30-34 ετών (20%). Αντιθέτως, το ποσοστό αυτών που πιστεύουν ότι έχουν δεξιότητες κατώτερες από τις εργασιακές απαιτήσεις είναι ιδιαίτερα μικρό (3,1%).
Οσον αφορά τα άτομα που θεωρούν ότι έχουν δεξιότητες ανώτερες από αυτές που απαιτεί η θέση εργασίας τους, διαπιστώνεται ότι υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάλογα με το επίπεδο εκπαίδευσης και την κατάσταση απασχόλησης. Το 22,7% των ατόμων ανώτερης εκπαίδευσης θεωρεί ότι έχει (ή είχε) ανώτερες δεξιότητες και στην περίπτωση των ανέργων με ανώτερη εκπαίδευση το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 41,5%. Αντιθέτως, από τα άτομα κατώτερης εκπαίδευσης μόνο 6,5% θεωρούν ότι οι δεξιότητές τους ξεπερνούν τις απαιτήσεις της εργασίας τους.
Παράλληλα, αναδεικνύεται και ένα ακόμη πρόβλημα, αυτό της αναντιστοιχίας του αντικειμένου σπουδών με το αντικείμενο της εργασίας. Βέβαια, το ποσοστό των ατόμων που δηλώνουν ότι εργάζονται σε θέσεις με απαιτήσεις που δεν καλύπτονται (καθόλου ή σε μικρό μόνο βαθμό) από το αντικείμενο των σπουδών τους διαφοροποιείται σημαντικά ανάλογα με το επάγγελμα. Είναι υψηλότερο για τους ειδικευμένους γεωργούς (22,1%) και ιδιαίτερα χαμηλό για τους επαγγελματίες (3,5%), τους τεχνικούς και συναφή επαγγέλματα (5,6%).
