Αν δεν θέλει να χάσει το τρένο της καινοτομίας, η Ελλάδα καλείται να πατήσει «γκάζι» το επόμενο διάστημα, καθώς διαχρονικές παθογένειες της χώρας μας απειλούν να βάλουν φρένο στον εκσυγχρονισμό διάφορων κλάδων της οικονομίας. Μάλιστα, στους σχετικούς δείκτες που αποτυπώνουν τις επιδόσεις στον κρίσιμο κλάδο της καινοτομίας, η Ελλάδα κατατάσσεται χαμηλότερα από χώρες όπως η Βουλγαρία και η Κροατία, ενώ το χάσμα με τους «πρωταθλητές» εξακολουθεί να παραμένει μεγάλο.
Ο λόγος; Παρά το πλούσιο ταλέντο και την πρόοδο στην εξυπηρέτηση του πολίτη μέσω της ψηφιοποίησης υπηρεσιών του δημόσιου τομέα, η χώρα μας εξακολουθεί να υστερεί σε τομείς όπως η θέσπιση ενός σταθερού περιβάλλοντος για το επιχειρείν, καθώς και η επαρκής σύνδεση μεταξύ πανεπιστημίων και βιομηχανίας σε επίπεδο έρευνας και ανάπτυξης. Στον κατάλογο των αδύναμων σημείων έρχεται πλέον να προστεθεί και η γήρανση του πληθυσμού, με το ποσοστό των νέων ως προς το σύνολο του πληθυσμού να αξιολογείται χαμηλά, κατατάσσοντας τη χώρα μας στην 130ή θέση στον συγκεκριμένο δείκτη.
Αυτά αποκαλύπτει, μεταξύ άλλων, ο δείκτης Global Innovation Index 2025 του Παγκόσμιου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας WIPO, που δημοσιεύθηκε τον προηγούμενο μήνα και μετράει τις επιδόσεις των χωρών παγκοσμίως σε επίπεδο καινοτομίας.
Δυνατά και αδύνατα σημεία
Mε αυτά τα δεδομένα, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 42η θέση στον σχετικό δείκτη μεταξύ 139 οικονομιών, απέχοντας σημαντικά από χώρες που διαχρονικά πρωτοπορούν, όπως η Ελβετία (1η), η Σουηδία (2η) αλλά και οι ΗΠΑ (3η). Παρά τη βελτίωση των τελευταίων ετών, ανάμεσα στο κλαμπ των ευρωπαϊκών χωρών η χώρα μας καταλαμβάνει την 28η θέση μεταξύ 39 χωρών, ξεπερνώντας χώρες όπως η Ρουμανία, η Σλοβακία και η Σερβία. Ποια είναι όμως τα «ατού» και ποια τα αδύνατα σημεία της Ελλάδας;
Σύμφωνα με την ανάλυση του WIPO, στα δυνατά χαρτιά της Ελλάδας παραμένει το ανθρώπινο κεφάλαιο, καταλαμβάνοντας την 29η θέση, ενώ παράλληλα «σκοράρει» ψηλά στις επιστημονικές και τεχνικές δημοσιεύσεις (18η). Πρόοδο επίσης καταγράφει και ως προς τον αριθμό των αποφοίτων από σχολές «υψηλής» ζήτησης, σε τομείς όπως τα μαθηματικά, η τεχνολογία, η μηχανική και οι επιστήμες (37η), ενώ διαθέτει ικανοποιητικό αριθμό ερευνητών για την παραγωγή νέων καινοτομιών (19η), οι οποίοι όμως συναντούν εμπόδια, καθώς η χρηματοδότηση για την υποστήριξη της έρευνας στα επιστημονικά ιδρύματα κρίνεται ακόμη χαμηλή. Παράλληλα, σε επίπεδο υποδομών η θέση της είναι ικανοποιητική (41η), με τη χώρα να κατατάσσεται 36η ως προς την πρόσβαση σε υποδομές τεχνολογίας και πληροφορικής και 45η στις υπηρεσίες του Δημοσίου.
H Ελβετία παραμένει ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης στον κομβικό τομέα της καινοτομίας, με τη Σουηδία και τις ΗΠΑ να ακολουθούν.
Αν και η Ελλάδα παράγει «καινοτομία», πολλές φορές είναι δύσκολο αυτή να αξιοποιηθεί και να μετουσιωθεί σε εμπορικό προϊόν. Η μη επαρκής συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων και βιομηχανίας σε επίπεδο έρευνας και ανάπτυξης εξακολουθεί να αποτελεί τροχοπέδη, με αποτέλεσμα η χώρα να καταλαμβάνει την 107η θέση παγκοσμίως. Αδύναμη όμως είναι και η ανάπτυξη clusters για την παραγωγή καινοτομίας. Οι επιδόσεις της στον συγκεκριμένο «υποδείκτη» τη φέρνουν στην 125η θέση, γεγονός που αποδεικνύει τη δυσκολία της Ελλάδας στην ανάπτυξη οικοσυστημάτων και κόμβων καινοτομίας.
Πρωτιές και τελευταίες θέσεις
Επίσης, την 71η θέση καταλαμβάνει και ως προς τον δείκτη «βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας», αντανακλώντας τη χαμηλή συμβολή της βιομηχανίας στην καινοτομία για την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί και η χαμηλή επίδοσή της στο «δημογραφικό μέρισμα νεολαίας», γεγονός που προκαλεί ανησυχία για τη δυνατότητα της χώρας να ανανεώνει το ανθρώπινο δυναμικό της. Σε ό,τι αφορά το ευρύτερο θεσμικό και ρυθμιστικό περιβάλλον, η Ελλάδα εξακολουθεί να υστερεί (60ή) σε σύγκριση με άλλες χώρες, ενώ, παρά την πρόοδο, οι επιδόσεις της αξιολογούνται χαμηλά ως προς τη σταθερότητα του ρυθμιστικού πλαισίου για τις επιχειρήσεις (80ή).
Κατά τα λοιπά, η Ελβετία παραμένει ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης στον κομβικό τομέα της καινοτομίας, με τη Σουηδία και τις ΗΠΑ να ακολουθούν. Έπονται η Νότια Κορέα, η Σιγκαπούρη, η Βρετανία, η Φινλανδία, η Ολλανδία και η Δανία, ενώ στη «χρυσή» δεκάδα προστίθεται και η Κίνα. Κλείνοντας, τις τελευταίες θέσεις καταλαμβάνουν το Κονγκό (137ο), η Ανγκόλα (138η) και η Νιγηρία (139η).
