Οι λιμενικές υποδομές της Ελλάδας, η ποντοπόρος ναυτιλία και η ενέργεια δημιουργούν ένα νέο πλαίσιο ασφάλειας και ανάπτυξης για τη χώρα, καθώς τα αμερικανικά και ελληνικά εθνικά συμφέροντα συγκλίνουν. Μετά και τις πρόσφατες συμφωνίες με αμερικανικές εταιρείες για εξόρυξη υδρογονανθράκων στην Ελλάδα και την εισαγωγή αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου, η συνεργασία φαίνεται πως περνάει πλέον στις λιμενικές υποδομές αλλά και στη συμπαράταξη στη διεθνή σκηνή σε κρίσιμα φόρουμ, όπως για το ρυθμιστικό πλαίσιο της πράσινης μετάβασης της ναυτιλίας. Τις επικείμενες αυτές εξελίξεις αποκαλύπτει μιλώντας στην «Kαθημερινή» ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Βασίλης Κικίλιας, ενώ παράλληλα συζητάει ακόμα και το ενδεχόμενο χρήσης της πυρηνικής ενέργειας στην ποντοπόρο ναυτιλία στο μέλλον, αλλά και τις προκλήσεις για την ελληνική ακτοπλοΐα.
Διαπιστώνουμε μια ολοένα και εντονότερη σύγκλιση Ηνωμένων Πολιτειών και Ελλάδας σε θέματα όπως το υγροποιημένο φυσικό αέριο αλλά και το παγκόσμιο ρυθμιστικό πλαίσιο για τη ναυτιλία. Τι ακριβώς συμβαίνει;
Τα εθνικά συμφέροντα της Ελλάδας συμπίπτουν με αυτά των ΗΠΑ στο υγροποιημένο αέριο, δηλαδή το LNG, και όχι μόνον. Η Αμερική εξορύσσει σχιστολιθικό αέριο, το οποίο θέλει να εξάγει μέσα από την Ελλάδα και τις υποδομές της σε φίλους και συμμάχους στην Ευρώπη. Η Ελλάδα διαθέτει τον ισχυρότερο στόλο στον κόσμο, ειδικά στα δεξαμενόπλοια μεταφοράς LNG, που μπορούν να το μεταφέρουν από τις Ηνωμένες Πολιτείες στα ελληνικά λιμάνια και μέσα από αγωγούς σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Παράλληλα, η Ελλάδα προχωράει σε γεωτρήσεις νοτίως της Κρήτης και στο Ιόνιο σε συνεργασία με ελληνικές και αμερικανικές εταιρείες για την εύρεση φυσικού αερίου και πετρελαίου. Ετσι, οι λιμενικές υποδομές, η ποντοπόρος ναυτιλία και η ενέργεια δημιουργούν ένα νέο πλαίσιο ασφάλειας στην περιοχή, που θα συνοδεύεται όμως και από την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης για τη χώρα μας. Μπορεί, λοιπόν, να αναπτυχθεί μια ακόμα «βαριά βιομηχανία» της χώρας.
Θεωρείτε μακροπρόθεσμα βιώσιμη τη χρήση του υγροποιημένου φυσικού αερίου, τόσο στη στεριά όσο και στη θάλασσα;
Το υγροποιημένο φυσικό αέριο, δηλαδή το LNG, είναι σίγουρα το καύσιμο του παρόντος, αλλά και του άμεσου μέλλοντος, δηλαδή το μεταβατικό καύσιμο μέχρι η τεχνολογία να μπορέσει να μας δώσει την επόμενη ασφαλή μορφή ενέργειας. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν εναλλακτικές ούτε σε ποσότητες, ούτε από πλευράς ασφάλειας, ούτε σε ανταγωνιστικές τιμές.
Η Ελλάδα κατηγορείται όμως, μεταξύ άλλων, και από στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι τορπίλισε τη συμφωνία για το νέο πλαίσιο μηδενικών ρύπων του ΙΜΟ. Πώς σχολιάζετε αυτές τις θέσεις;
Η συμφωνία για ένα πλαίσιο μηδενικών ρύπων στη ναυτιλία που προωθούσε ο Διεθνής Οργανισμός Ναυτιλίας (ΙΜΟ) αδικούσε κατάφωρα το μοναδικό σε ευρεία χρήση μεταβατικό καύσιμο LNG. Η προοπτική να επιβάλλονται πρόστιμα, ύψους ακόμα και δισεκατομμυρίων, από το 2027 και μετά, θα οδηγούσε ουσιαστικά στην απαγόρευσή του χωρίς να υπάρχει εναλλακτική επιλογή. Πέραν αυτού, τα πρόστιμα που θα επιβάλλονταν στον κλάδο θα μετακυλίονταν στους ναυλωτές και –μην έχετε αμφιβολία– από εκεί στην πραγματική οικονομία. Δηλαδή σε αύξηση πληθωρισμού, περαιτέρω άνοδο στις τιμές ενέργειας και των μεταφερομένων προϊόντων. Αν σκεφτεί κανείς ότι πάνω από το 80% του παγκόσμιου εμπορίου γίνεται διά θαλάσσης, αντιλαμβάνεται τον δυνητικό αντίκτυπο στο κόστος ζωής για τον μέσο πολίτη. Εγιναν λοιπόν διαβουλεύσεις και συσκέψεις και με τον κλάδο της ναυτιλίας, διπλωμάτες και άλλων χωρών, προκειμένου να ληφθεί η σωστή απόφαση. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης προέκρινε πολύ σωστά η Ελλάδα να απέχει από την ψήφιση αυτής της συμφωνίας.
Η πυρηνική ενέργεια, ρεαλιστική εναλλακτική λύση για έναν παγκόσμιο στόλο με μηδενικές εκπομπές.
Στην πράξη ευθυγραμμιστήκαμε με τη θέση των Ηνωμένων Πολιτειών. Σωστά; Και αν ναι, υπάρχουν άλλοι λόγοι πέραν του πληθωρισμού που αναφέρατε ήδη;
Η χώρα μας διαδραμάτισε de facto πρωταγωνιστικό ρόλο στην αναβολή ψήφισης της συμφωνίας για το νέο ειδικό πλαίσιο εκπομπών άνθρακα. Η δική μας ορθή θέση είναι να προχωρήσουμε σε νέες διαβουλεύσεις, προκειμένου να διαμορφωθούν οι συνθήκες μετάβασης σε πράσινα καύσιμα κατά τρόπο ασφαλή και ομαλό. Η ευθυγράμμιση για την οποία μιλάτε πράγματι ισχύει και πράγματι το πλαίσιο των συμφωνιών για τα ενεργειακά Αμερικής και Ελλάδας θα είχε καταστεί σαφώς δυσχερέστερο αν δεν υπήρχε αυτή η συναντίληψη. Σε αυτό το σημείο θέλω να δώσω συγχαρητήρια στον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου για τη διοργάνωση της P-TEC – Συνόδου της Διατλαντικής Συνεργασίας για την Ενέργεια και τις συμφωνίες που ανακοινώθηκαν κατά τη διάρκειά της. Εχουμε μια εξαιρετική συνεργασία.
Αντιλαμβάνομαι ότι τόσο εσείς όσο και ο υπουργός Ενέργειας είχατε διαβουλεύσεις για τις συμφωνίες αυτές ήδη από τις επισκέψεις σας στις ΗΠΑ το καλοκαίρι αλλά και τις συναντήσεις που είχατε με τη νέα πρέσβειρα των ΗΠΑ Κίμπερλι Γκίλφοϊλ. Υπάρχουν άλλα θέματα που έχουν δρομολογηθεί;
Θα αρκεστώ να σας πω ότι πιστεύω πως η έλευση της Κίμπερλι Γκίλφοϊλ είναι πάρα πολύ σημαντική. Την πρώτη κιόλας εβδομάδα της παρουσίας της εδώ κατάφερε να φέρει στη χώρα μας τέσσερις Αμερικανούς υπουργούς και 80 Αμερικανούς αξιωματούχους και να υπογραφούν σημαντικές συμφωνίες. Εχει την προσωπικότητα, τη δύναμη και την εμπειρία ως άνθρωπος του προέδρου Τραμπ να βοηθήσει σημαντικά στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις κοινά επωφελείς. Η Ελλάδα πρέπει να εκμεταλλευθεί την εδώ θητεία της.
Συνδέεται, κατά τη γνώμη σας, η αυξανόμενη παγκόσμια ενεργειακή ζήτηση με την ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα για τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις;
Αυτή τη στιγμή που μιλάμε διεξάγεται ένας αγώνας δρόμου κυρίως μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας για την επικράτηση στον ψηφιακό κόσμο, με τεχνολογία αιχμής την ΑΙ (τεχνητή νοημοσύνη). Ο ρόλος των data centers, όπως αντιλαμβανόμαστε, είναι κομβικός, κάτι που είναι σαφές και στην Ευρώπη και στη χώρα μας και κάνουμε επίσης σημαντικές ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση. Ταυτόχρονα, όμως, είναι και ενεργοβόρα. Προκειμένου να λειτουργήσουν τα data centers και τα mega data centers, ώστε να υποστηρίζεται και η ΑΙ τεχνολογία, απαιτούνται παγκοσμίως πάνω από 400 τεραβατώρες ενέργειας κάθε χρόνο. Επομένως για την ελληνική ναυτιλία, που πρωταγωνιστεί στις θαλάσσιες μεταφορές ενέργειας, εξοπλισμού και προϊόντων, δημιουργούνται νέες ευκαιρίες, νέες αγορές που μεταφράζονται σε δυνητικά σημαντική αύξηση των εσόδων για τη χώρα μας αλλά και αύξηση της επιρροής μας στα χρόνια που έρχονται.
Αληθεύει ότι έχουν ξεκινήσει συζητήσεις για τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας ως κινητήριας ισχύος για την ποντοπόρο;
Στα επόμενα χρόνια δεν μπορεί να αποκλειστεί η χρήση της πυρηνικής ενέργειας ως κινητήριας δύναμης για τα εμπορικά πλοία. Θα είναι μια ρεαλιστική εναλλακτική λύση για έναν παγκόσμιο στόλο με μηδενικές εκπομπές. Θα απαιτηθούν, πρώτον, ένα πλαίσιο ασφάλειας, δεύτερον, το ρυθμιστικό πλαίσιο λειτουργίας και, φυσικά, η κοινωνική αποδοχή. Βλέπετε, η τεχνολογία των SMRs, των μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων, καθιστά το πυρηνικό καύσιμο ξανά επίκαιρο. Οι αντιδραστήρες νέας γενιάς μαζί με τους SMRs είναι νέα τεχνολογία που διαθέτει παθητικά συστήματα ασφάλειας ελπιδοφόρα για το μέλλον. Φαντάζει πλέον πιθανή η δημιουργία ενός ρυθμιστικού κανονιστικού πλαισίου ασφαλούς χρήσης πυρηνικής ενέργειας για την παγκόσμια ναυτιλία, που θα ορίζει με σαφήνεια τις προδιαγραφές ασφάλειας, τον ανταγωνισμό και τις άδειες μεταξύ των κρατών.
Αμερικανικό ενδιαφέρον για υποδομές στην Αττική
Πολλά συζητούνται για τα ελληνικά λιμάνια και την επιθυμία της Ουάσιγκτον να αποκτήσει πρόσβαση σε μεγάλο λιμάνι στην Αττική. Είναι αλήθεια ότι δημιουργείται νέο λιμάνι στην Ελευσίνα;
Στο τελευταίο ταξίδι μου στις Ηνωμένες Πολιτείες, στα μέσα Σεπτεμβρίου, συζητήσαμε αναλυτικά και εποικοδομητικά με τον Αμερικανό υπουργό Εσωτερικών και επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας των ΗΠΑ, Νταγκ Μπέργκαμ, και στην ατζέντα ήταν φυσικά οι προοπτικές επενδύσεων σε ελληνικά λιμάνια. Με δεδομένο ότι ο πρωθυπουργός ενέκρινε την εκκίνηση των συνομιλιών για μια τέτοια αμοιβαία επωφελή προοπτική, εξετάζονται περιοχές με κομβικής σημασίας γεωστρατηγική θέση. Παραδείγματος χάρη, λιμάνια με δυνατότητα εξυπηρέτησης από κοντινό αεροδρόμιο και σιδηροδρομική γραμμή στην ευρύτερη περιοχή. Ενα λιμάνι με τέτοια χαρακτηριστικά θα μπορούσε να είναι αυτό της Ελευσίνας, όπου ήδη έχει προχωρήσει και η αναβάθμιση του ναυπηγείου της ΟΝΕΧ, με επενδύσεις της αμερικανικής κρατικής αναπτυξιακής τράπεζας U.S. International Development Finance Corporation (DFC).
Γίνονται σχόλια από Αμερικανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους για την κινεζική παρουσία στον Πειραιά. Κυκλοφορούν ακόμα και φήμες για απαίτηση καταγγελίας της σύμβασης παραχώρησης. Σε ποιο βαθμό ισχύουν αυτά;
Δεν απαντώ σε φήμες. Θα σας πω μόνο ότι οι συμφωνίες συνάπτονται για να τηρούνται. Να τηρούνται από όλες τις πλευρές.
Ποια είναι τα σχέδιά σας για τον εκσυγχρονισμό της ακτοπλοΐας και πώς θα διαχειριστείτε το θέμα των τιμών των εισιτηρίων;
Θα δημιουργήσουμε ευκαιρίες ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου με σειρά κινήτρων και μέτρων που επεξεργαζόμαστε και θα διεκδικήσουμε για το 2025-2026, για μία ακόμη χρονιά, προσιτές τιμές εισιτηρίων. Η ακτοπλοΐα μας είναι η κινητήριος δύναμη της διασύνδεσης των νησιών με την ηπειρωτική Ελλάδα και την Ευρώπη. Τα νησιά μας είναι τα διαμάντια μας και η ακτοπλοΐα μαζί με τον τουρισμό τα αναβαθμίζουν, φέρνοντας σημαντικά έσοδα στη χώρα και στους Ελληνες. Παρέλαβα το υπουργείο έπειτα από αλλεπάλληλες αυξήσεις, ενώ επαπειλούνταν πρόσθετες ανατιμήσεις 15%. Σε συνεργασία με την Προεδρία της Κυβέρνησης, τον αντιπρόεδρο Κωστή Χατζηδάκη και τον υπουργό Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου πετύχαμε να μην υλοποιηθούν οι αυξήσεις αυτές, παρά το ότι είχαν ήδη αναγγελθεί. Μάλιστα, ο ανταγωνισμός μεταξύ των ακτοπλοϊκών οδήγησε ακόμα και σε εκπτώσεις και προσφορές μέχρι και 32% ανά περίπτωση. Θα συνεχίσουμε στην ίδια κατεύθυνση.
Οι καιροσκόποι δεν χωρούν στη Ν.Δ.
Πόσο έχει βλάψει την κυβέρνηση η ακρίβεια αλλά και η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ;
Η Νέα Δημοκρατία λογοδοτεί στην κοινωνία, στη μεσαία τάξη, στα λαϊκά στρώματα. Από εκεί αντλεί δύναμη και όχι από καμιά διακοσαριά παραγονταραίους, ενδιάμεσους και καιροσκόπους, όπου κι αν βρίσκονται αυτοί στην Ελλάδα. Δεν χωρούν αξιακά στην παράταξή μας, αμαυρώνουν μισό αιώνα αγώνων δίπλα στην κοινωνία και στους ανθρώπους του μόχθου και της εργασίας. Οταν απαλλαγούμε από αυτούς, αισθάνομαι ότι θα μας εμπιστευθούν ξανά εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες που στέκονται επιφυλακτικά απέναντί μας περιμένοντας να δουν πώς θα χειριστούμε θέματα αξιοκρατίας, διαφάνειας και κοινωνίας δικαίου. Εχοντας πει αυτό, θα ήθελα να προσθέσω πως οι κυβερνήσεις της Ν.Δ. έχουν χειριστεί τα τελευταία χρόνια αλλεπάλληλες παγκόσμιες κρίσεις, πανδημία, πολέμους, φυσικές καταστροφές, στηρίζοντας την κοινωνία, παίρνοντας κρίσιμες αποφάσεις για το μέλλον της χώρας και των πολιτών. Η πολιτική αποτελεσματικότητα κρίνεται από τη σκληρή δουλειά, τις μεταρρυθμίσεις και τις φιλολαϊκές, αλλά όχι λαϊκιστικές, πολιτικές. Πρέπει να συνεχίσουμε να στηρίζουμε την κοινωνία, να μειώνουμε φόρους, να αυξάνουμε μισθούς και συντάξεις, να εφαρμόζουμε πολιτικές ευκαιριών για τους πολλούς και ελπίδας για τους νέους. Από αυτά θα κριθούμε όταν έρθει η ώρα των εκλογών, σε σύγκριση με την κατ’ αποκοπήν και ανά περίπτωση παροχολογία της αντιπολίτευσης.
