Καθώς οι επενδύσεις παγκοσμίως στον κλάδο της τεχνολογίας σκαρφάλωσαν στο δεύτερο τρίμηνο στα 91 δισ. δολ., την πρωτοκαθεδρία –πέρα από την αναμενόμενη κυριαρχία της τεχνητής νοημοσύνης– διεκδίκησε και ο κλάδος της υγείας (healthcare – biotech), προσελκύοντας επενδύσεις άνω των 14 δισ. δολ. Και μπορεί στην Ελλάδα η ανάπτυξη εφαρμογών ΑΙ από καινοτόμες εταιρείες να βρίσκεται σε σχετικά εμβρυϊκό στάδιο, σε σύγκριση τουλάχιστον με άλλες χώρες, ωστόσο η μακρά παράδοση της χώρας στον κλάδο του φαρμάκου έχει δημιουργήσει πρόσφορο έδαφος για συνέργειες εταιρειών τεχνολογίας με φαρμακευτικές εταιρείες.
Στελέχη της αγοράς παρατηρούν το τελευταίο διάστημα την εμφάνιση νέων startups σε αυτόν τον κλάδο. «Η καινοτομία στις βιοεπιστήμες που άλλοτε ταυτιζόταν μόνο με μόρια και χημεία, πλέον ενσωματώνει και δεδομένα και αλγορίθμους. Αυτός ο συνδυασμός, δηλαδή η προσέγγιση κλάδων όπως η βιολογία με πιο υπολογιστικούς τρόπους, θα ανοίξει μεγάλες πόρτες τα επόμενα χρόνια και στην Ελλάδα.
Η χώρα μας βρίσκεται ήδη σε πολύ καλό σημείο», εξηγεί στην «Κ» ο Νίκος Καλλιαγκόπουλος, εταίρος στο ελληνικό επενδυτικό venture capital fund, Big Pi Ventures. Στο χαρτοφυλάκιο των επενδύσεων, το fund προσέθεσε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα και τη χρηματοδότηση ύψους 60 εκατ. δολ. της νεοφυούς εταιρείας Numan, που αν και δραστηριοποιείται στη Βρετανία, έχει παρουσία και στη χώρα μας. «Η Ελλάδα διαθέτει πολύ ανεπτυγμένη φαρμακοβιομηχανία. Με κάποιες από τις εταιρείες που παράγουν γενόσημα σε θεραπευτικές κατηγορίες όπως η σεξουαλική υγεία και η δερματολογία, συνεργαζόμαστε», επισημαίνει στην «Κ», από την πλευρά του, ο Σωκράτης Παπαφλωράτος, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Numan. Η εταιρεία αναπτύσσει online πλατφόρμα που παρέχει υπηρεσίες προσωποποιημένης και προληπτικής ιατρικής για την αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας, όπως η απώλεια βάρους, η στυτική δυσλειτουργία κ.ά. Παράλληλα, προσφέρει εξ αποστάσεως ιατρικές υπηρεσίες για την εμμηνόπαυση, την ορμονική υγεία των ανδρών κ.ά. «Διαθέτουμε δικό μας ιατρικό προσωπικό και online φαρμακείο όπου μέσω συνεργατών στέλνουμε τα φάρμακα στο σπίτι του ασθενούς. Συνεργαζόμαστε με εργαστήρια και κλινικές, καθώς και με ένα δίκτυο νοσοκόμων με τη δυνατότητα να επισκέπτονται τους ασθενείς στο σπίτι τους». Οπως λέει, «πρόκειται για έναν ολοκληρωμένο πάροχο ιατρικής περίθαλψης». Η εταιρεία έχει προσφέρει τις υπηρεσίες σε πάνω από 650.000 ασθενείς στη Βρετανία, σημειώνοντας φέτος ανάπτυξη 150% λόγω και της αυξημένης ζήτησης για υπηρεσίες που σχετίζονται με την παχυσαρκία. «Το τοπίο στον κλάδο της υγείας έχει αλλάξει ριζικά τα τελευταία 10 χρόνια», παρατηρεί, βλέποντας τις αλλαγές που καταγράφει ο κλάδος.
Την ώρα που οι επενδύσεις σε εταιρείες τεχνολογιών υγείας παγκοσμίως αλλά και στην Ευρώπη βρίσκονται σε ανοδική τροχιά, φαρμακευτικές εταιρείες συνεργάζονται με πανεπιστημιακά ιδρύματα αλλά και με νεοφυείς εταιρείες για την παραγωγή καινοτομίας.
Σε αυτό μπορεί να συμβάλει και η συνεργασία με startups που παρέχουν τεχνολογικά εργαλεία για να επιτευχθεί η επαναστόχευση φαρμάκων πιο γρήγορα και αποτελεσματικά. «Παγκοσμίως, πάνω από το 50% των νέων φαρμάκων προέρχονται από startups που έχουν συνεργαστεί με μικρές και μεσαίες βιομηχανίες», εξηγούν τα ίδια στελέχη. Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική φαρμακευτική Rafarm ίδρυσε, με την ισραηλινή startup BNS, την ελληνική ΒΝSO με στόχο την ανάπτυξη oφθαλμικών φαρμάκων, αξιοποιώντας την πλατφόρμα νανοτεχνολογίας της BNS. Το πρώτο φάρμακο που αναπτύσσει βρίσκεται ήδη σε φάση κλινικών δοκιμών και αφορά τη χρόνια πρόσθια ραγοειδίτιδα, μία αυτοάνοση φλεγμονή που σε κάποιες περιπτώσεις οδηγεί σε τύφλωση.
Κατά τον κ. Καλλιαγκόπουλο, «κλειδί» για την ανάπτυξη νέων ιδεών στον κλάδο του healthtech είναι οι ίδιοι οι επιστήμονες. «Μπορεί να ακούγεται κοινότοπο, αλλά στην Ελλάδα έχουμε καλούς μηχανικούς αλλά και πολύ καλούς επιστήμονες, όπως βιολόγους, γιατρούς, χημικούς κ.λπ. Επίσης, μην ξεχνάμε πως στην Αμερική έχουμε καταπληκτικούς Ελληνες επιστήμονες που ξεχωρίζουν στον κλάδο της βιοτεχνολογίας και εμπνέουν ο ένας τον άλλον. Πρόκειται για τη λεγόμενη «greek biotech mafia», επισημαίνει, αναφερόμενος σε διακεκριμένους επιστήμονες που έχουν βρεθεί στο τιμόνι μεγάλων εταιρειών βιοτεχνολογίας.
Φθηνές μαγνητικές και νέα φάρμακα
Λογισμικό που παρέχει τη δυνατότητα να γίνει μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου μέσα σε λιγότερο από πέντε λεπτά, τεχνολογία που προβλέπει με τη χρήση ΑΙ την επιτυχία ή αποτυχία μιας κλινικής μελέτης, λογισμικό που μπορεί να «δει» αρκετές ώρες πριν εάν ο ασθενής κινδυνεύει να πάθει σηπτικό σοκ. Πρόκειται για ορισμένες τεχνολογίες made in Greece, τις οποίες αναπτύσσουν ομάδες Ελλήνων, στο εξωτερικό αλλά και στη χώρα μας.
Τεχνολογία που προβλέπει με τη χρήση ΑΙ την επιτυχία ή αποτυχία μιας κλινικής μελέτης, λογισμικό που μπορεί να «δει» αρκετές ώρες πριν εάν ο ασθενής κινδυνεύει να πάθει σηπτικό σοκ και μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου μέσα σε λιγότερο από πέντε λεπτά, είναι ορισμένες τεχνολογίες made in Greece.
«Για παράδειγμα, μία από αυτές που ξεχωρίζουν και στην οποία έχουμε επενδύσει, είναι η Corsmed, η οποία εάν πετύχει μπορεί να αλλάξει τον κλάδο της προληπτικής ιατρικής. Μέσα από την τεχνολογία της μπορεί ένας ασθενής να πραγματοποιήσει μαγνητική τομογραφία πολύ πιο φθηνά και γρήγορα», εξηγεί στην «Κ» ο κ. Καλλιαγκόπουλος. Ανάμεσα σε αυτές που ξεχωρίζει η αγορά συγκαταλέγονται η Causaly του Γιάννη Κιαχόπουλου, εταιρεία που επιταχύνει τις διαδικασίες ανάπτυξης νέων θεραπειών, και η Polymodels Hub του Χάρη Χριστοδούλου. Η τελευταία με ένα κλικ, αλλά και με την εφαρμογή μοντέλων προσομοίωσης, ψηφιοποιεί τα πειράματα που κάνουν οι ερευνητές κατά τη μετάβαση του φαρμάκου στο στάδιο της παραγωγής. Την ίδια ώρα, η Anodyne Nanotech από τη Βοστώνη και με παρουσία στην Ελλάδα διεκδικεί τη δική της θέση στον κλάδο της βιοτεχνολογίας. Εσχάτως η startup μπήκε στη μάχη της ανάπτυξης θεραπειών για την παχυσαρκία, αλλά και τον διαβήτη (GLP-1 drugs).
Εκτός από τις ιδέες, υπάρχει ενδιαφέρον για τη δημιουργία νέων επενδυτικών σχημάτων. Ελληνες του εξωτερικού, με εμπειρία από τον χώρο των επενδύσεων, βρίσκονται αυτή την περίοδο σε φάση αναζήτησης κεφαλαίων με στόχο τη δημιουργία fund γύρω από τον κλάδο (life sciences – biotech). «Ημουν 25 χρόνια στο εξωτερικό, σε Αμερική και Ευρώπη, εκ των οποίων τα τελευταία 15 επενδύτρια σε venture capitals που επένδυαν στον κλάδο του life sciences», λέει στην «Κ» η Αλεξάνδρα Τόλια. Η ίδια σπούδασε βιολογία στο ΕΚΠΑ και ολοκλήρωσε αργότερα το διδακτορικό της σε ιατρικές επιστήμες. «Ηθελα να δω τι συμβαίνει στην Ελλάδα διότι άκουγα και διάβαζα ότι υπάρχει έντονη δραστηριότητα στον κλάδο της καινοτομίας». Ετσι, αποφάσισε να μπει στη διαδικασία να δημιουργήσει το Rhea Bioventures, στοχεύοντας στη χρηματοδότηση ελληνικών startups καθώς και ξένων εταιρειών, με την προοπτική οι τελευταίες να αναπτύξουν συνέργειες με την Ελλάδα.
