Συζητoύμε τα πρακτικά της συνάντησης των πολιτικών αρχηγών (υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας) στον «απόηχο» του δημοψηφίσματος της 5ης Ιουλίου 2015, στο οποίο, ενάντια σε κάθε λογική, το ερώτημα περιείχε και τεχνικές λεπτομέρειες στην… αγγλική γλώσσα. Χρειαζόσουν… μεταπτυχιακούς τίτλους για να απαντήσεις «σωστά» (sic).
Το οικονομικό παρελθόν δεν κοιμάται όμως ποτέ. Αρα, πρέπει να το αναλύουμε όσο καλύτερα μπορούμε έτσι ώστε να διδασκόμαστε από τα λάθη μας. Και ενώ καλό είναι να συζητάμε τις σοβαρότατες αστοχίες της πολιτικής Τσίπρα με τα capital controls, δεν πρέπει να ξεχνάμε την «αιχμή του φαρμακερού δόρατος». Ποια είναι αυτή; Το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2009, το οποίο, από αρχική εκτίμηση στο 2% του ΑΕΠ, κατέληξε στο «απίστευτο» 15,6% του ΑΕΠ.
Η τότε κυβέρνηση δεν έχει δώσει επαρκείς εξηγήσεις. Θα μπορούσε να ισχυρισθεί ότι μέρος του ελλείμματος, το οποίο αυξήθηκε από το 6,8% του ΑΕΠ το 2007 στο 9,9% του ΑΕΠ το 2008 και μετά στο 15,6% του ΑΕΠ το 2009, οφειλόταν στη διεθνή χρηματοοικονομική κρίση η οποία καταπόντισε την ανάπτυξη και οδήγησε σε εκτροχιασμό την ελληνική δημοσιονομική κατάσταση.
Μετά τη χρηματοοικονομική κρίση του 2008-2009, «έτρεξα» ένα οικονομετρικό υπόδειγμα της ελληνικής οικονομίας το οποίο εξέτασε την αλληλεπίδραση: α) του δημοσιονομικού ελλείμματος (ως % του ΑΕΠ), β) του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ, γ) της ανταγωνιστικότητας τιμών της οικονομίας και δ) του spread μεταξύ του 10ετούς ελληνικού και του αντίστοιχου γερμανικού ομολόγου (ως δείκτη επενδυτικής αβεβαιότητας). Χρησιμοποίησα, επίσης, τον δείκτη χρηματοοικονομικών κρίσεων της καθηγήτριας Κάρμεν Ράινχαρτ (Harvard University).
Η διεθνής χρηματοοικονομική κρίση συνέβαλε μόνο κατά 1,3 ποσοστιαία μονάδα στο έλλειμμα του 2009.
Το υπόδειγμα κατέληξε στο αποτέλεσμα ότι η διεθνής χρηματοοικονομική κρίση συνέβαλε μόνο κατά 1,3 ποσοστιαία μονάδα στο έλλειμμα του 2009. Συνεπώς, οι υπόλοιπες 14,3 ποσοστιαίες μονάδες (ήτοι 15,6% μείον 1,3%) στο έλλειμμα οφείλονται στις αστοχίες της οικονομικής πολιτικής της τότε κυβέρνησης, οι οποίες άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου με εκτόξευση του κόστους δανεισμού της Ελλάδας, χρεοκοπία και λιτότητα υπό την επίβλεψη των θεσμών (ήτοι Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΔΝΤ, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα).
Αλλεπάλληλες κυβερνήσεις κάθε άλλο παρά έλαβαν (ή έχουν λάβει) τα απαραίτητα μέτρα ριζικής αναδιοργάνωσης έτσι ώστε να εξαλειφθούν οι παθογένειες στο καλούμενο «βαθύ κράτος». Τελευταίο παράδειγμα, το σκάνδαλο με τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις της ελληνικής αγροτικής οικονομίας. Τα στοιχεία κυβερνητικής αποτελεσματικότητας της World Bank προβληματίζουν.
Μεταξύ 214 χωρών, η Ελλάδα βρισκόταν, όσον αφορά τον δείκτη αντιμετώπισης της διαφθοράς, στο τοπ 24% το 1998. Πρόκειται για την καλύτερη θέση της χώρας μας μέχρι και… σήμερα. Το 2006 «γλιστρήσαμε» στο τοπ 31%. Σήμερα (τελευταία στοιχεία για το 2023) «καταπέσαμε» στο τοπ 42%.
*Ο κ. Κώστας Μήλας είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών, University of Liverpool.
