Τον Σεπτέμβριο του 2009, μιλώντας στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και ενώ η χώρα βρισκόταν σε προεκλογική περίοδο, ο Γιώργος Παπανδρέου ανακοίνωνε το όραμά του για τη μετατροπή της Ελλάδας σε «Δανία του Νότου». Τα όσα ακολούθησαν βεβαίως λίγους μήνες μετά με φόντο το Καστελλόριζο είναι γνωστά. Μία, πάντως, από τις μεταρρυθμίσεις που εντάσσονταν σε αυτό το όραμα –αν και έγινε με 25 χρόνια καθυστέρηση– ήταν και η δημιουργία του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (ΓΕΜΗ) το οποίο εγκαινιάστηκε στις 4 Απριλίου 2011 από τον πρωθυπουργό πλέον Γιώργο Παπανδρέου.
Το μακρινό 2011, όταν το gov.gr και όλες οι σχετικές ψηφιακές πλατφόρμες ήταν άγνωστες και ως έννοιες, το ΓΕΜΗ ήταν πράγματι επαναστατική μεταρρύθμιση, καθώς επέτρεψε την ίδρυση των επιχειρήσεων μέσω των υπηρεσιών μιας στάσης –εν συνεχεία και ηλεκτρονικά–, αντικατέστησε μια σειρά μητρώων, όπως το ΜΑΕ που τηρείτο στις περιφερειακές ενότητες της χώρας, το Μητρώο των Αστικών Συνεταιρισμών που τηρείτο στα ειρηνοδικεία της χώρας, τα βιβλία εταιρειών που τηρούνταν στα πρωτοδικεία, το ΦΕΚ ΤΑΕ και ΕΠΕ (δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως) και οδήγησε στην κατάργηση της υποχρέωσης δημοσίευσης των οικονομικών καταστάσεων σε εφημερίδες. Τα καλά νέα, δυστυχώς, για το ΓΕΜΗ ή μάλλον γενικώς τα νέα για το εν λόγω Μητρώο σταματούν εδώ. Διότι, πέρα από μία αλλαγή στην εμφάνισή του που επέτρεψε να είναι πιο χρηστικό, το ελληνικό εμπορικό μητρώο παρέχει πολύ περιορισμένες υπηρεσίες σε σύγκριση με τα περισσότερα μητρώα των άλλων ευρωπαϊκών κρατών.
Κατ’ αρχάς δεν είναι διαλειτουργικό με άλλα σημαντικά μητρώα και υπηρεσίες, όπως η ΑΑΔΕ και ο ΕΦΚΑ. Το ΓΕΜΗ δίνει στοιχεία στους δύο αυτούς φορείς, όχι όμως σε πραγματικό χρόνο, αλλά με τη μορφή αρχείων ύστερα από κάποιο διάστημα, όταν τα ζητούν οι φορείς.
Βασικό μειονέκτημα του ελληνικού ΓΕΜΗ είναι ότι οι οικονομικές καταστάσεις δεν υποβάλλονται σε επεξεργάσιμη μορφή, αλλά συνήθως σε ένα απλό αρχείο pdf, γεγονός που δεν επιτρέπει την επεξεργασία των στοιχείων για την παροχή επιπλέον υπηρεσιών προς τις ίδιες τις επιχειρήσεις, αλλά και προς κάθε άλλο ενδιαφερόμενο, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, όπως για παράδειγμα ένας ξένος επενδυτής που θέλει να συλλέξει πληροφορίες για μια επιχείρηση, ένας πιθανός προμηθευτής μιας επιχείρησης, η Τράπεζα της Ελλάδος ή ακόμη και η ίδια η κυβέρνηση για τη χάραξη πιο αποτελεσματικής και στοχευμένης πολιτικής για τις επιχειρήσεις.
Στη γνήσια Δανία το εμπορικό μητρώο (το Erhvervsstyrelsen) το οποίο δημιουργήθηκε την 1η Ιανουαρίου 2012, εκτός από τις βασικές πληροφορίες για τις επιχειρήσεις (επωνυμία, διεύθυνση, ημερομηνία σύστασης, διοίκηση, κατάσταση επιχείρησης) παρέχει ακόμη πληροφορίες για όλες τις συνδεδεμένες παραγωγικές μονάδες και τους εργαζομένους και κάτι πολύ σημαντικό: πληροφορίες σχετικά με την πιστοληπτική ικανότητα των επιχειρήσεων, αλλά και μηχανισμό έγκαιρης προειδοποίησης (early warning system) της επιχείρησης που κινδυνεύει λόγω υπερχρέωσης. Μάλιστα, σε αυτή την περίπτωση, παρέχονται υποστηρικτικές υπηρεσίες, π.χ. για την εκπόνηση σχεδίου ρύθμισης οφειλών κ.ο.κ.
Στον ευρωπαϊκό Νότο και δη στην Ιταλία έχει μπει υπό την «ομπρέλα» του Infocamere το μητρώο των εμπορικών επιμελητηρίων, των περιφερειών και του ιταλικού υπουργείου Ανάπτυξης και Βιομηχανίας, παρέχοντας ένα πλήρες «μπουκέτο» επιπλέον υπηρεσιών, όπως πληροφορίες για τη φερεγγυότητα ή μη των επιχειρήσεων, για τις πατέντες και εν γένει για τη διανοητική και βιομηχανική ιδιοκτησία των επιχειρήσεων και πολλά άλλα.
«Μα εδώ είναι Βαλκάνια», θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει. Μόνο που σε πολλές βαλκανικές χώρες, όπως στη Σερβία, στη Βουλγαρία, στο Μαυροβούνιο ή ακόμη και στη Βόρεια Μακεδονία, τα εμπορικά μητρώα είναι πολύ πιο σύγχρονα και παρέχουν πολύ περισσότερες υπηρεσίες, ανταποδοτικές και μη.
Περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων στοιχεία για την πιστοληπτική ικανότητα των επιχειρήσεων, έχουν ενοποιήσει στο μητρώο και το κτηματολόγιο, καθώς έχει ιδιαίτερη σημασία για τους επενδυτές, ξένους και μη, ενώ παρέχουν πληροφορίες για την επιβολή πιθανών προστίμων – κυρώσεων – απαγορεύσεων σε επιχειρήσεις (π.χ. εάν έχει απαγορευθεί σε επιχείρηση να συμμετέχει σε δημόσιο διαγωνισμό). Η ειρωνεία; Σε κάποιες από τις χώρες αυτές, η ελληνική κυβέρνηση παρείχε τεχνική βοήθεια για τον σχεδιασμό και τη λειτουργία των εμπορικών μητρώων, χωρίς, ωστόσο, η ίδια να προχωρήσει σε αυτές τις μεταρρυθμίσεις. Αν και υπάρχουν καλές προθέσεις για τη βελτίωση και την ενίσχυση του ελληνικού ΓΕΜΗ, αυτές δεν έχουν ακόμη εκδηλωθεί. Το γεγονός δε ότι πριν από περίπου πέντε χρόνια εκπονήθηκε μελέτη που εξέταζε το ενδεχόμενο να παρέχει το ΓΕΜΗ υπηρεσίες πιστοληπτικής αξιολόγησης και έγκαιρης προειδοποίησης, αλλά αυτή παρέμεινε σε κάποιο συρτάρι, δεν γεννά μεγάλη αισιοδοξία.
