Τροχοπέδη για την ανάπτυξη της Ελλάδας αποτελεί η έλλειψη εργατικού δυναμικού, όπως προειδοποιεί η Capital Economics. Αν και οι επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας θα συνεχίσουν να είναι καλύτερες σε σχέση με τις μεγάλες οικονομίες της Ευρωζώνης τα επόμενα δύο χρόνια, ο οίκος εκτιμά πως η ανάπτυξη θα κινηθεί χαμηλότερα σε σχέση με πολλές χώρες της περιφέρειας, ενώ δεν αποκλείεται και να επιβραδυνθεί. Αυτό, όπως εξηγεί, οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχει μικρό ποσοστό εργατικού δυναμικού στη χώρα που παραμένει αναξιοποίητο (slack), ενώ ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας μειώνεται και η μετανάστευση είναι πεισματικά χαμηλή.
Πιο αναλυτικά, όπως επισημαίνει η Capital Economics, η ελληνική οικονομία σημείωσε από τις κορυφαίες επιδόσεις στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, καθώς στο τέλος του 2024 το ελληνικό ΑΕΠ ήταν 9,7% μεγαλύτερο από το προ πανδημίας επίπεδο, ενώ η συνολική οικονομία της Ευρωζώνης είχε επεκταθεί μόνο κατά 4,7%. Η υπεραπόδοση της Ελλάδας υποστηρίχθηκε από τη μεγάλη αύξηση της απασχόλησης, η οποία ενισχύθηκε κατά 8% μεταξύ του τέλους του 2019 και του τρίτου τριμήνου του 2024.
Η αύξηση της απασχόλησης, με τη σειρά της, οφείλεται εξ ολοκλήρου στη μείωση του επιπέδου της ανεργίας και όχι στην αύξηση του μεγέθους του εργατικού δυναμικού, παρατηρεί ο οίκος: το ποσοστό ανεργίας έχει μειωθεί σχεδόν στο μισό από 17% τον Δεκέμβριο του 2019 σε 9,4% τον Δεκέμβριο του 2024, που είναι το χαμηλότερο ποσοστό από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, ωστόσο κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου το εργατικό δυναμικό παρέμεινε στο ίδιο μέγεθος.
Η Capital Economics σημειώνει ότι η αγορά εργασίας στην Ελλάδα είναι τώρα πολύ «σφιχτή»» και υπάρχουν τρεις βασικοί λόγοι για τους οποίους αμφιβάλλει ότι η απασχόληση θα αυξηθεί πολύ τα επόμενα χρόνια.
Πρώτον, όπως επισημαίνει, το φυσικό ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα είναι κοντά στο 8%-9%, συνεπώς υπάρχουν περιορισμένα περιθώρια να μειωθεί πολύ περισσότερο. Η μόνη φορά που η ανεργία ήταν κάτω από το 9% στην Ελλάδα ήταν μεταξύ του 2006 και του 2008, εν μέσω μιας μη βιώσιμης αναπτυξιακής «έκρηξης». Και ενώ από τότε έχουν γίνει σημαντικές μεταρρυθμίσεις στις αγορές εργασίας της Ελλάδας, δεν είναι σαφές ότι έχουν μειώσει σημαντικά το ουδέτερο ποσοστό ανεργίας. Εξάλλου, ένα ποσοστό – ρεκόρ επιχειρήσεων ανέφερε το εργατικό δυναμικό ως περιορισμό στην παραγωγή το 2024.
Δεύτερον, η Ελλάδα έχει πολύ αδύναμες δημογραφικές προοπτικές, με τον πληθυσμό σε ηλικία εργασίας να μειώνεται ραγδαία. Αυτό κατά τον οίκο υποδηλώνει ότι το εργατικό δυναμικό είναι επίσης πιθανό να μειωθεί τα επόμενα χρόνια. Ο πληθυσμός σε ηλικία 15-64 ετών έχει συρρικνωθεί κατά μέσον όρο 0,7% ετησίως τα τελευταία πέντε χρόνια και η Κομισιόν προβλέπει ότι θα μειωθεί έως και 0,9% ετησίως τα επόμενα χρόνια, μια από τις μεγαλύτερες μειώσεις στην Ευρωζώνη.
Τρίτον, η ιστορικά χαμηλή μετανάστευση σημαίνει ότι είναι απίθανο οι μετανάστες να μπορέσουν να καλύψουν μεγάλο μέρος των ελλείψεων εργατικού δυναμικού στο μέλλον. Σε αντίθεση με άλλες χώρες του Νότου, όπως η Πορτογαλία και η Ισπανία, η Ελλάδα έχει δει μείωση των μεταναστών στην αγορά εργασίας τα τελευταία χρόνια και η τάση αυτή δεν αναμένεται να αντιστραφεί αρκετά ώστε να αντισταθμίσει τη μείωση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας, όπως εκτιμά ο οίκος.
