«Το καλοκαίρι θεωρείται σχεδόν δεδομένο στην Ελλάδα πως θα υπάρξει κάποια διακοπή της ηλεκτροδότησης. Πρόκειται για τις λεγόμενες αποσυνδέσεις, που οφείλονται κυρίως στην αυξημένη στιγμιαία ζήτηση ενέργειας, ιδιαίτερα κατά το μεσημέρι, όταν οι περισσότεροι χρησιμοποιούν κλιματιστικά κ.λπ. Τότε το δίκτυο παρουσιάζει δυσλειτουργίες, καθώς η εισροή ενέργειας σε αυτό δεν πραγματοποιείται σωστά, με αποτέλεσμα να “πέφτουν” τα τεχνικά χαρακτηριστικά του, πέφτουν δηλαδή οι τάσεις». Με αυτή την εξήγηση ο Αναστάσης Ρούσης και ο Δημήτρης Τζελέπης, ερευνητές και ιδρυτές της νεοφυούς εταιρείας SMPnet, παραθέτουν στην «Κ» μία από τις προκλήσεις της διαχείρισης των ηλεκτρικών δικτύων. Προκλήσεις και ενίοτε «κρίσεις», που κρατάνε την αγορά σε επιφυλακή κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες και τις οποίες οι ίδιοι φιλοδοξούν να αντιμετωπίσουν. Αυτό στοχεύουν να το πετύχουν με την ανάπτυξη ενός λογισμικού, το οποίο βοηθάει τον εκάστοτε διαχειριστή του δικτύου να διαχειρίζεται σωστά την εισροή και εκροή ενέργειας από διαφορετικές πηγές (λιγνιτικές μονάδες, ΑΠΕ, υδροηλεκτρικά, μονάδες αποθήκευσης ενέργειας, πυρηνικές μονάδες κ.λπ.), προκειμένου να μην επηρεάζονται κάποια τεχνικά χαρακτηριστικά του δικτύου. Ποια είναι αυτά; Η τάση, η συχνότητα και η αξιοπιστία του. «Για να αποφευχθεί το ολικό μπλακ άουτ, συνήθως οι διαχειριστές κατεβάζουν τους διακόπτες και αποσυνδέουν γραμμές. Αυτό όμως κοστίζει», εξηγεί ο κ. Ρούσης. «Εκτιμάται πως σε μεγάλες χώρες η αποσύνδεση ενός υποσταθμού που τροφοδοτεί με ενέργεια μια περιοχή μπορεί να κοστίσει από 130.000 δολ. έως και 1 εκατ. την κάθε ώρα αποσύνδεσης».
Η εταιρεία βρίσκεται σε συζητήσεις με τον ΔΕΔΔΗΕ, ενώ ήδη την πλατφόρμα της χρησιμοποιεί η ισπανική Iberdrola, αλλά και επιχειρήσεις στη Βρετανία.
Στο μεταξύ, το πλεόνασμα ενέργειας από τις ΑΠΕ αλλά και οι δυσκολίες απορρόφησης της πράσινης ενέργειας από το δίκτυο αποτελούν άλλη μια πρόκληση για το ενεργειακό σύστημα, σε μια εποχή όπου το ενεργειακό μείγμα έχει μεταβληθεί. «Από ένα μοντέλο με λίγες λιγνιτικές μονάδες, μεταβήκαμε σε ένα μοντέλο με δεκάδες χιλιάδες μονάδες παραγωγής, τις οποίες το δίκτυο δεν μπορεί να διαχειριστεί εύκολα. Πλέον, δεν μπορεί ένας άνθρωπος να διασφαλίζει ότι το δίκτυο λειτουργεί σωστά, πρέπει αυτά να γίνονται ψηφιοποιημένα», αναφέρει στην «Κ» ο ίδιος, που μαζί με τον κ. Τζελέπη έχουν σπουδάσει στη Γλασκώβη και έχουν δουλέψει πάνω στα ενεργειακά δίκτυα εδώ και 15 χρόνια. «Εχουμε φτάσει σε ένα σημείο όπου οι μονάδες παραγωγής, μικρές και μεγάλες, είναι πολλές ενώ οι υποδομές έχουν μείνει πίσω. Ως προς τις ψηφιακές υποδομές δεν υπάρχει στη χώρα μας κάποιο έξυπνο σύστημα να διαχειριστεί το δίκτυο. Κάποιες χώρες, όπως η Ισπανία, πρωτοπορούν ως προς την ψηφιοποίηση του δικτύου, ωστόσο η Ελλάδα είναι χαμηλά, μπορεί να έχει ψηφιοποιήσει μόλις ένα 10%», προσθέτει ο κ. Τζελέπης. Με βάση τα παραπάνω, υποστηρίζει πως «πλέον το ζήτημα της διαχείρισης της ενέργειας και του ηλεκτρικού δικτύου είναι ζήτημα εθνικής ασφαλείας».
Μέσα από πολυετή έρευνα για την ανάπτυξη και των αλγορίθμων της, η SMPnet έχει στόχο να εκσυγχρονίσει τα ηλεκτρικά δίκτυα, έχοντας αναπτύξει ένα λογισμικό με τρία προϊόντα. Το πρώτο είναι ένα λογισμικό παρακολούθησης που μαζεύει δεδομένα γύρω από το δίκτυο και τα οπτικοποιεί. «Τώρα παράγονται δεδομένα από τις μονάδες παραγωγής, αλλά δεν αξιοποιούνται», αναφέρει ο κ. Τζελέπης. Επειτα, έχει αναπτύξει προϊόν που συγκεντρώνει τα δεδομένα και μπορεί να αποφασίσει από τις διάφορες μονάδες ποια πρέπει να δημιουργήσει, πόση ενέργεια και σε ποιο χρονικό διάστημα. «Αυτό βοηθάει στη διαχείριση της συμφόρησης του δικτύου –π.χ. όταν υπάρχει ανεξέλεγκτη εισροή ενέργειας– και διασφαλίζει την ευστάθεια της τάσης του», εξηγεί ο κ. Ρούσης. Τέλος, ελέγχει την εισροή ενέργειας των μονάδων απομακρυσμένα και σε πραγματικό χρόνο. «Είναι σαν να έχουμε αναπτύξει ένα σύστημα για τη βέλτιστη λειτουργία της σηματοδότησης στους δρόμους», υποστηρίζει ο κ. Τζελέπης. Η εταιρεία βρίσκεται σε συζητήσεις με τον ΔΕΔΔΗΕ, ενώ ήδη την πλατφόρμα της χρησιμοποιεί η ισπανική εταιρεία Iberdrola, αλλά και επιχειρήσεις στη Βρετανία, όπως η Northern Powergrid, διαχειριστής δικτύου στη βορειοανατολική Αγγλία, με την οποία υπέγραψε πριν από κάποιους μήνες. Παράλληλα, βρίσκεται σε συζητήσεις με την UK Power Networks, υπεύθυνη για την περιοχή του Λονδίνου, αλλά και για τη νοτιοανατολική Αγγλία. «Εχουμε δείξει πως σε εκείνη την περιοχή με τη χρήση του λογισμικού μας μπορούν να εξοικονομηθούν έως και 30 εκατομμύρια λίρες ετησίως από τη βέλτιστη διαχείριση της ενέργειας. Παρατηρήσαμε πως μπορεί να επιτευχθεί μείωση των απωλειών ενέργειας έως 17%, καθώς και αποφυγή αποσυνδέσεων», εξηγεί ο κ. Ρούσης. Η εταιρεία, μετά τον γύρο χρηματοδότησης ύψους 1,4 εκατ. δολ. από το ελληνικό επενδυτικό κεφάλαιο Marathon Venture Capital, υπογράφει περισσότερα συμβόλαια ενώ «κατεβαίνει» σε δημόσιους διαγωνισμούς για την ενσωμάτωση τεχνολογικών λύσεων στο ενεργειακό δίκτυο σε Αμερική, Βρετανία και Ισπανία. Διατηρεί την έδρα της στο Λονδίνο, ωστόσο η πλειονότητα των εργαζομένων της, που είναι μηχανικοί λογισμικού, απασχολούνται στα γραφεία της στον Χολαργό.
Ερχονται νέα κίνητρα για επενδύσεις σε νεοφυείς εταιρείες
Με καλό μάτι, αλλά και με κάποιες επιφυλάξεις, «βλέπει» η αγορά των startups, από τους ιδρυτές μέχρι και τους διαχειριστές κεφαλαίων, ορισμένες από τις διατάξεις για τα φορολογικά κίνητρα ανάπτυξης και καινοτομίας που περιλαμβάνει το φορολογικό νομοσχέδιο, το οποίο βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 19 Νοεμβρίου. Ως θετικά αποτιμούν την επέκταση των φορολογικών κινήτρων προς «αγγέλους επενδυτές» για επενδύσεις, όχι μόνο σε startups αλλά και σε venture capitals, τις υπερεκπτώσεις δαπανών επιστημονικής έρευνας, αλλά και την επέκταση των φοροαπαλλαγών για την πατέντα. Βάζουν ωστόσο… πολλούς αστερίσκους στη χορήγηση της «χρυσής βίζας» σε πολίτες τρίτων χωρών που τοποθετούν κεφάλαια τουλάχιστον 250.000 ευρώ σε νεοφυείς επιχειρήσεις του Εθνικού Μητρώου Νεοφυών Επιχειρήσεων. «Οι διατάξεις που αφορούν επιπλέον φορολογικά κίνητρα σε “αγγέλους επενδυτές” από την Ελλάδα για να επενδύουν πλέον και σε venture capital funds, αλλά και τα κίνητρα για την υπερέκπτωση δαπανών σε έρευνα και ανάπτυξη, κινούνται σίγουρα προς τη σωστή κατεύθυνση», επισημαίνει στην «Κ» ο Δημήτρης Καλαβρός Γουσίου, ιδρυτικός εταίρος στο Apeiron Ventures, που έκανε το ντεμπούτο του πριν από λίγους μήνες και διαχειρίζεται 25 εκατ. ευρώ. Στο νομοσχέδιο θεσπίζονται επιπλέον φορολογικά κίνητρα για τους «αγγέλους επενδυτές», με στόχο την προσέλκυση περισσοτέρων ατόμων στο καθεστώς αυτό. Προβλέπεται η αύξηση του ανώτατου ορίου των επενδύσεων από τις 300.000 ευρώ στις 900.000 ευρώ για τις οποίες ισχύει έκπτωση 50% από το φορολογητέο εισόδημα, όταν πραγματοποιούνται από «αγγέλους επενδυτές» που επενδύουν σε ελληνική startup του Elevate Greece. Το κίνητρο αυτό επεκτείνεται πλέον και σε αμοιβαία κεφάλαια επενδυτικών συμμετοχών, πάγιο αίτημα των διαχειριστών επενδυτικών κεφαλαίων.
Θετικές αντιδράσεις της αγοράς για τις προτεινόμενες εκπτώσεις φόρων, προβληματισμός για τη χορήγηση «χρυσής βίζας».
«Προβληματισμό προκαλεί η διάταξη που αφορά τη χορήγηση “χρυσής βίζας” σε όσους επενδύουν απευθείας σε startup εταιρείες», αναφέρει ο κ. Καλαβρός Γουσίου, απηχώντας μια ανησυχία ευρύτερα της αγοράς. «Η “χρυσή βίζα” ξεκίνησε να χορηγείται για επενδύσεις σε εξαιρετικά ασφαλή assets, όπως τα ακίνητα. Τώρα όμως θα καταλήξει να περιλαμβάνει ένα asset class –αυτό των startups– το οποίο εκ φύσεως είναι εξαιρετικά υψηλού ρίσκου και ειδικών χαρακτηριστικών». Οπως υποστηρίζει, «η σημαντική αύξηση του ρίσκου που θα λαμβάνουν οι επίδοξοι επενδυτές, σε συνδυασμό με ότι οι εν λόγω επενδύσεις απαιτούν due diligence τεχνολογικής φύσης κατά την απόφαση της επένδυσης, που το πιθανότερο είναι να απουσιάζει ως στάδιο ελέγχου, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική απώλεια κεφαλαίου και κατ’ επέκταση σε απογοήτευση». Κατά τον ίδιο, στον χώρο των startups «το ποσοστό της επιτυχίας είναι χαμηλό. Για κάθε 10 εταιρείες μία επιτυγχάνει και για αλλαγή ας εστιάσουμε στις εννέα που αποτυγχάνουν. Εννέα επενδυτές πιθανώς να δουν το κεφάλαιό τους να εξαϋλώνεται». Ο ίδιος πιστεύει πως ο καλύτερος τρόπος για να ανοίξει η πόρτα της «χρυσής βίζας» και στον κλάδο της τεχνολογίας είναι να συμπεριληφθούν και οι επενδύσεις σε venture capital funds. «Να εμπιστευτούν δηλαδή οι ξένοι επενδυτές τα κεφάλαιά τους σε επαγγελματίες του κλάδου, οι οποίοι έχουν συγκεκριμένη επενδυτική στρατηγική, ελέγχονται από θεσμικούς φορείς, ενώ η διασπορά του κεφαλαίου τους σε επίπεδο χαρτοφυλακίου αυξάνει τις πιθανότητες για απόδοση κερδών σε σύγκριση με μεμονωμένες τοποθετήσεις». Ιδρυτές των startups, εκτιμούν πως πρέπει να ληφθούν μέτρα πιο κοντά στις ανάγκες τους. «Τέτοιες είναι οι εκπτώσεις στις ασφαλιστικές εισφορές για κάποια χρόνια, καθώς και η επιστροφή μέρους των εξόδων τους σε Ε&Α. Σκεφτείτε ότι το 50% των εξόδων της εταιρείας μου αφορά ασφαλιστικές εισφορές», λέει στην «Κ» ιδρυτής startup.
