«Δεν την ήθελα τη μοναξιά. Ούτε τα μαχαιρώματα. Εγώ την Ελλάδα ήθελα και το λούνα παρκ της». Αυτά είναι τα λόγια της Σοφίας (Ματίνα Στάμου), μιας νεαρής πρόσφυγος από τη Σμύρνη, που εργάζεται ως πόρνη στα καλντερίμια της Τρούμπας. Πρόκειται για την κεντρική ηρωίδα του νέου έργου του Πάνου Κούγια με τίτλο «Να μιλάτε μόνο σε αγνώστους», ο οποίος υπογράφει το κείμενο και τη σκηνοθεσία.
Συναντάμε τον 30χρονο σκηνοθέτη στο Sympan Art Space – ένα χώρο φαινομενικά καινούργιο, αλλά ανεξίτηλα φορτισμένο με κάτι από το παρελθόν, ανάμεσα σε κούτες, έπιπλα και κουστούμια, συντονίζοντας την πρόβα των ηθοποιών. «Πήγα στην Τρούμπα, για να περπατήσω και να αφουγκραστώ την περιοχή. Κατεβαίνοντας λίγο πιο χαμηλά, προς τον Αγιο Δημήτριο του Πειραιά, είδα αυτό εδώ το κτίριο, όπου βρισκόμαστε. Οταν διάβασα ότι λέγεται “Σύμπαν” κάτι μέσα μου ξεκλείδωσε. Γνώρισα τον ιδιοκτήτη και μου είπε ότι ο χώρος είχε παλιά κάμαρες με πόρνες. Τώρα τον έχει μετατρέψει σε χώρο τέχνης, όπου θα πραγματοποιούνται εκθέσεις κ.λπ., διατηρώντας στοιχεία τα οποία θυμίζουν την εποχή της προηγούμενης χρήσης του», μας λέει καθώς μας ξεναγεί στο κτίριο ανεβαίνοντας, μία παλιά ξύλινη σκάλα, που οδηγεί σε τέσσερα δωμάτια.
Η παράσταση είναι μέρος ενός νέου φεστιβάλ που διοργανώνει το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά με θεματολογία από την ιστορία και τις μνήμες της περιοχής. Το έργο του Πάνου Κούγια αντλεί έμπνευση από την ιστορία της Τρούμπας του 1950 και του 1960. «Επέλεξα αυτό το θέμα γιατί με απασχολεί καλλιτεχνικά το πώς μπορείς να εξάγεις στοιχεία του σύγχρονου πολιτισμού από πραγματολογικές αναφορές του παρελθόντος», λέει ο σκηνοθέτης. «Αν και είναι γνωστό ότι η Τρούμπα υπήρξε επί δεκαετίες τόπος πορνείας, με γυναίκες που εργάζονταν υπό σκληρές συνθήκες, η σκέψη μου ήταν ότι παράλληλα είναι το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα μιας ιστορίας που αποσιωπήθηκε εν μέρει και τώρα πρέπει να ειπωθεί ολόκληρη από την πλευρά των γυναικών».
Το έργο αυτό επιχειρεί, επίσης, σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, να μιλήσει για τον συντηρητισμό τού σήμερα και για το πώς συνεχίζουμε να ποινικοποιούμε το σώμα. «Η Τρούμπα και οι ιστορίες της είναι άραγε ένα υλικό που μας τρομάζει; Οι γυναίκες που εκδίδονται είναι κάτι το οποίο μας τρομάζει σήμερα;», αναρωτιέται.
Η Σοφία δεν είναι η μόνη που θα μιλήσει για το πώς έφτασε από τα Βουρλά στο λιμάνι του Πειραιά και πως απέκτησε την τεράστια ουλή στο πρόσωπό της, κάτι που τη σημάδεψε κυριολεκτικά και μεταφορικά για την υπόλοιπη ζωή της. Ο κ. Κούγιας σκηνοθετεί επίσης και τα έργα «Η χρήσιμη Γωγώ» της Γλυκερίας Μπασδέκη και «Κομπάρσα» του Ακη Δήμου, παραστάσεις οι οποίες ανεβαίνουν στο πλαίσιο του φεστιβάλ και συναποτελούν μέρη μιας θεατρικής τριλογίας για την Τρούμπα.
«Θα μπορούσα να πω ότι τα έργα πατούν με το ένα πόδι στο ντοκουμέντο και με το άλλο πόδι στη μυθοπλασία», λέει ο σκηνοθέτης και των τριών, Πάνος Κούγιας.
«Τα υλικά και των τριών παραστάσεων έχουν πραγματικά στοιχεία, τα οποία αντλήσαμε μέσα από έρευνα που κάναμε. Θα μπορούσα να πω ότι τα έργα πατούν με το ένα πόδι στο ντοκουμέντο και με το άλλο πόδι στη μυθοπλασία», μας λέει ο σκηνοθέτης λίγο πριν ξεκινήσει η πρόβα της «Χρήσιμης Γωγώς», την οποία υποδύεται η Ζώγια Σεβαστιανού.
Μέσα από ένα συγκλονιστικό μονόλογο γεμάτο χιούμορ, αλλά και τραγικότητα, παρακολουθούμε την πορεία μιας γυναίκας από το Αναμορφωτήριο Θηλέων της Αθήνας έως την Τρούμπα. Αν και η Γωγώ είναι βαθιά θρησκευόμενη, αφού εκδιώχθηκε από το σπίτι της, καταλήγει σε ένα πορνείο της περιοχής. Εκεί αποφασίζει ότι θα αφοσιωθεί στην εργασία που της προσέφερε η Φρόσω: «Εγώ ήμουν χρήσιμη γιατί προσέφερα στην κοινωνία», την ακούμε να λέει κάποια στιγμή προς το τέλος της αφήγησής της.
Η τριλογία ολοκληρώνεται με την ιστορία της «Κομπάρσας», την οποία υποδύεται η Μέγκυ Σούλι. Η ηρωίδα, η Ξανθή, μία νεαρή πόρνη που συμμετείχε στην ταινία «Λόλα» της Τζένης Καρέζη ως κομπάρσος αναλογίζεται, μέσα από έναν χωρίς αναπνοή – δυναμικό μονόλογο γιατί δεν κατάφερε ποτέ να είναι εκείνη στη θέση της πρωταγωνίστριας.
31/10 «Να μιλάτε μόνο σε αγνώστους», 1/10 «Η χρήσιμη Γωγώ», 2/10 «Η κομπάρσα», στο Sympan Αrt Space, Αιτωλικού 7.
