Κινείται διαρκώς ανάμεσα στους θεατές. Βαδίζοντας κουτσός, διαγράφει αλλεπάλληλες κυκλικές τροχιές σε γοργό ρυθμό, τόσο γοργό που η κίνηση δεν συνάδει με το ταλαιπωρημένο σώμα του, από το βαρύ φορτίο του «πλήθους των δεινών» που σηκώνει στους ώμους του. Σε μια πόλη κατεστραμμένη από τον λοιμό, στη Θήβα του «μιάσματος» και του θανάτου, περιφέρεται σκυφτός, σαν χαμένος, έκπτωτος βασιλιάς.
«Γέννημα» του Λάιου και της Ιοκάστης, ο «λαοπρόβλητος» και ονομαστός Οιδίποδας μεταμορφώνεται σε ταξιδιώτη που έρχεται από το άχρονο μυθικό βάθος της ιστορίας των Λαβδακιδών και μουρμουρίζοντας όλα τα ονόματα του φημισμένου γένους του, στροβιλίζεται στην τρομακτική δίνη της αγωνίας του, προσπαθώντας να λύσει το δυσεπίλυτο αίνιγμα: «Ποιος είμαι; Ποιος μ’ έφερε στον κόσμο;».
«Γέννημα» του Λάιου και της Ιοκάστης, ο «λαοπρόβλητος» και ονομαστός Οιδίποδας μεταμορφώνεται σε ταξιδιώτη που έρχεται από το άχρονο μυθικό βάθος της ιστορίας των Λαβδακιδών.
Ως δραματικό πρόσωπο, ο ηθοποιός Χάρης Χαραλάμπους-Καζέπης παραπέμπει αρχικά στον «Οιδίποδα επί Κολωνώ», στο τέλος της ζωής του τραγικού ήρωα και μοιραίου βασιλιά, καθώς αλλοπαρμένος, άστεγος, μόνος και ξένος πια, περιφέρεται σε έναν αχανή σκηνικό χώρο, επαναλαμβάνοντας συνειρμικά τα εξής νοήματα: «Διαθέτει τη γνώση του παρελθόντος και τη φαντασία του μέλλοντος. Δημιουργεί τέχνη και επιστήμη, εν τούτοις αγνοεί το ίδιο του το είναι». Καθώς ολοκληρώνει τις κυκλικές διαδρομές του, προσεγγίζει σωματικά σχεδόν το θεατρικό κοινό, διάσπαρτο και αυτό στον ίδιο σκηνικό χώρο του παλιού συνεργείου αυτοκινήτων, με τους ιδιαίτερα ατμοσφαιρικούς φωτισμούς που επιμελήθηκε η Μαρκέλλα Μανωλιάδη.
Η Σοφία Αντωνίου υλοποίησε σκηνοθετικά μια διασκευή του «Οιδίποδα Τυράννου» σε μορφή θεατρικού μονολόγου, όπου όλοι οι διάλογοι της αρχαίας τραγωδίας ενσωματώνονται στη μονολογική φόρμα. Ετσι ο αφηγηματικός λόγος παίρνει διαστάσεις πολυφωνικού έργου με έμφαση στην εσωτερική διερεύνηση και στην ψυχογραφική αναδίφηση του εαυτού του τραγικού ήρωα, μια γνωστή τεχνική σε πολλά μονολογικά έργα.
Στον ρόλο του Οιδίποδα, ο Χάρης Χαραλάμπους-Καζέπης ενσαρκώνει τον περιπλανώμενο αφηγητή και «μουσικό ταξιδιώτη», αναπτύσσει δυναμικά την τραγική μορφή με άξονα μια ερμηνεία εξπρεσιονιστική, εκτίθεται μονίμως σε μια σωματική φρενίτιδα, σε μια εκφραστική υπερβολή, σε ένα παίξιμο πληθωρικό, μη οριοθετημένο από τη σκηνοθέτιδα. Ο Χαραλάμπους επιδιώκοντας την υπέρμετρη θεατρικότητα καθώς υποδύεται όλους τους ρόλους της αρχαίας τραγωδίας (Τειρεσίας, Κρέων, Ιοκάστη, Αγγελιαφόρος, Βοσκός, Εξάγγελος και ο Χορός των κατοίκων της Θήβας) παγιδεύεται σε μια υποκριτική γραμμή υψηλών τόνων.
Χωρίς ίχνος αφαιρετικής διάθεσης, εγκλωβίζεται σε έναν παραληρηματικό αυτοσχεδιασμό, που υπονομεύει την εσωτερική διάσταση αυτήν που μπορεί να κρύβει η κραυγή ενός τραγικού ήρωα, ακόμη και τη στιγμή που συνειδητοποιεί ότι γεννήθηκε «κακούργος» στο σώμα, στην ψυχή, στον νου, ότι είναι των «τέκνων του αδελφός» και του πατέρα του «δολοφόνος», ότι έφτασε «το πλήρωμα του χρόνου» και πρέπει να «πληρώσει το χρέος το παλιό».
Δεν μπορούμε να διανοηθούμε πώς θα ήταν η παράσταση αυτή σε μια αίθουσα κλειστή, διαφορετική από τον βιομηχανικό χώρο στο Κουκάκι. Ιδιαίτερα υποβλητική η σκηνική ατμόσφαιρα του παλιού συνεργείου της Φίατ, μετατράπηκε από τη Μαριλένα Καλαϊτζαντωνάκη (σχεδίασε και τα κοστούμια) σε μια τεράστια, σχεδόν αχανή σκηνή, με τους θεατές να αποτελούν το ζωντανό στοιχείο αυτής της παραστασιακής συνθήκης, καθώς αναμειγνύονται με έναν «Οιδίποδα Τύραννο», σύγχρονο και πολλαπλώς σημαινόμενο.
Αρκετά, ωστόσο, τα προβλήματα ακουστικής και ήχου, αφού πολλοί δυσκολεύονταν να ακούσουν καθαρά τα λόγια του ήρωα και να παρακολουθήσουν την εξέλιξη του μύθου εκτός από τους μυημένους, εκείνους που γνωρίζουν τον οιδιπόδειο μύθο και μπορούν να κατανοούν απρόσκοπτα τους διαλόγους.
Παρ’ όλα αυτά, το βιομηχανικό ντιζάιν ενός μηχανουργείου αυτοκινήτων, με τους φωτισμούς της Μαρκέλλας Μανωλιάδη, σε συνδυασμό με τις μουσικές συνθέσεις της Ecati, δημιουργεί μια σύγχρονη, πυρετική, άκρως ενδιαφέρουσα σκηνική γλώσσα, που συνδυάζει την υπαρξιακή, βιωματική και μεταφορική διάσταση σε αυτήν τη σύγχρονη διασκευή της αρχαίας τραγωδίας.
*Η κ. Ρέα Γρηγορίου είναι διδάκτωρ Ιστορίας – Δραματολογίας ΑΠΘ.
