Ενα από τα πράγματα που χαρακτηρίζουν τις εφημερίδες, και ειδικά την «Καθημερινή», είναι η σχέση του εντύπου με τους αναγνώστες του. Από τις παλαιότερες και πιο επιτυχημένες σταθερές στήλες της εφημερίδας είναι αυτή των Επιστολών, όπου οι αναγνώστες βρίσκουν χώρο να πουν την άποψή τους, ανοίγουν διαλόγους, ενίοτε καβγάδες και διαξιφισμούς για το τάδε ή το δείνα θέμα. Και κρατούν αυτή την παράδοση ζωντανή.
Ηταν λοιπόν μεγάλη η χαρά μας όταν είδαμε ότι και η νέα πρωτοβουλία της «Κ», οι αφηγηματικές περιηγήσεις πολιτισμού «In Situ», βρίσκουν σιγά σιγά το κοινό τους και δημιουργούν ένα δίκτυο φίλων και αναγνωστών που εμπλουτίζεται και ανανεώνεται. Ηταν πολλά τα γνώριμα πρόσωπα από παλαιότερα «In Situ» που συναντήσαμε στην πρόσφατη αρχιτεκτονική μας περιήγηση στην Κυψέλη, το περασμένο Σάββατο 15 Νοεμβρίου, με οδηγό μας τον έγκριτο δημοσιογράφο της «Κ» και μελετητή της Αθήνας Νίκο Βατόπουλο.
Με αφετηρία τον πεζόδρομο της Φωκίωνος Νέγρη, η ομάδα μας κινήθηκε στους γύρω δρόμους και στα στενά ακονίζοντας το βλέμμα και την παρατηρητικότητά της σε μια άλλη Αθήνα που απλώθηκε μπροστά μας. Από την Επτανήσου στη Θήρας και στη Δροσοπούλου και από εκεί στη Θάσου και στην Αγία Ζώνη, στη Δημοτική Αγορά της Κυψέλης και στη Σποργίλου, μέχρι την Καθολική Εκκλησία της Αγίας Θηρεσίας και την πλατεία Αγίου Γεωργίου, κάναμε ένα ταχύρρυθμο μάθημα αρχιτεκτονικής και αισθητικής έξω από μονοκατοικίες, διπλοκατοικίες και κτίρια των αρχών του 20ού αιώνα. Είναι παράξενο, αλλά η Κυψέλη έχει διατηρήσει μια κτιριακή πυκνότητα που συμπυκνώνει αρχιτεκτονικά ρεύματα και τάσεις από το 1910 μέχρι σήμερα και ο Νίκος Βατόπουλος αποκωδικοποίησε τους συμβολισμούς και τα νοήματα που κρύβει για τους σημερινούς περιηγητές ο υλικός πολιτισμός τού χθες: από τη χρήση του μαρμάρου στις εισόδους των παλαιών κατοικιών μέχρι την αισθητική του «υπερωκεάνιου» που υιοθέτησαν οι πολυτελείς πολυκατοικίες του ’30 επί της Φ. Νέγρη και από το μπόλιασμα του λαϊκού πολιτισμού στις περίτεχνα σκαλιστές ξύ-λινες εξώπορτες μέχρι την πιο μινιμαλιστική αισθητική του ’60.
Εκτός όμως από τα κτίρια, στη βόλτα μας μιλήσαμε πολύ και για τους ανθρώπους και τον τρόπο ζωής τους. Ο Νίκος Βατόπουλος υπογράμμισε την ποιότητα ζωής που πρόσφεραν οι κατοικίες του παρελθόντος, όχι τόσο λόγω ανέσεων, αλλά λόγω κατασκευής και λειτουργικότητας. Το πιο απλό παράδειγμα είναι η διατήρηση ενός μικρού κήπου στο μπροστινό ή πίσω μέρος των σπιτιών που αυτόματα γινόταν ένας μικρός τόπος αναψυχής, διαλείμματος, ανάσας. Κάτι τόσο συνηθισμένο χθες, τόσο δυσεύρετο σήμερα.
Είχαμε την ευκαιρία όμως να δούμε ένα τέτοιο σπίτι από κοντά στην οδό Σποργίλου. Ο γνωστός αγιογράφος Γιώργος Κόρδης διέσωσε μια μονοκατοικία του Μεσοπολέμου, με υπόγειο, όροφο και αίθριο, και τη μετέτρεψε στο Κέντρο Τεχνών «Μούσες» με μια υποδειγματική αποκατάσταση, διατηρώντας την αρχική διαρρύθμιση των χώρων και τις χρήσεις τους. Στο τέλος, η περιήγησή μας κατέληξε στην αίθουσα τέχνης «16 Φωκίωνος Νέγρη» και στην έκθεση «Νέοι Χαράκτες». Οι παλαιότεροι θυμήθηκαν το Wembley, το στέκι της Κυψέλης με τα μπιλιάρδα, που ο συλλέκτης Σωτήρης Φέλιος μετέτρεψε σε μια σύγχρονη γκαλερί το 2008. Οι συζητήσεις που άνοιξαν περί Κυψέλης, τέχνης και αρχιτεκτονικής στη διαδρομή, ολοκληρώθηκαν με έναν καφέ από τον «Φοίβο» της Φ. Νέγρη. Το επόμενο ραντεβού τού «In Situ» είναι για τις 6 Δεκεμβρίου, για μια επίσκεψη στο ατελιέ της εικαστικού Νικομάχης Καρακωστάνογλου και στην έκθεση «Από Μελάνι σε Μετάξι» από την καλλιτέχνιδα και την Ηλέκτρα Σουτζόγλου.
