Κάθε Οκτώβριο, η λογοτεχνική κοινότητα κρατάει την ανάσα της, καθώς πλησιάζει η ανακοίνωση του Νομπέλ Λογοτεχνίας – μια στιγμή που πυροδοτεί συζητήσεις, προβλέψεις και, συχνά, διαφωνίες. Ποιος το αξίζει; Ποιος θα το πάρει; Ποιος θα μείνει πάλι απέξω; – είναι μερικά από τα ερωτήματα που επανέρχονται και φέτος.
Λίγο πριν από την απόφαση της Σουηδικής Ακαδημίας, που αναμένουμε να ανακοινωθεί την Πέμπτη, στρέψαμε το βλέμμα μας στους Ελληνες εκδότες ζητώντας να μας πουν σε ποιον ή ποια συγγραφέα θα έδιναν εκείνοι το Νομπέλ Λογοτεχνίας.
Για τον Νώντα Παπαγεωργίου των εκδόσεων Μεταίχμιο, ο Τζούλιαν Μπαρνς θα ήταν ένας άξιος διεκδικητής του βραβείου. «Το αξίζει. Εχει γράψει τόσο σπουδαία βιβλία, καταφέρνοντας να πάει τη λογοτεχνία βήματα μπροστά», λέει ο κ. Παπαγεωργίου για έναν από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς της σύγχρονης βρετανικής λογοτεχνίας και βραβευμένο με Booker το 2011 για το βιβλίο «Ενα κάποιο τέλος».
«Ενας συγγραφέας που βραβεύεται με Νομπέλ Λογοτεχνίας πρέπει να αποτυπώνει τη σημερινή πραγματικότητα με τρόπο διαχρονικό. Αλλωστε το συγκεκριμένο βραβείο δίνει περισσότερο μια διαχρονία και αξία στον ίδιο τον συγγραφέα, παρά στο εκάστοτε βιβλίο. Με βάση αυτό, μιλάμε για έναν άνθρωπο που πρέπει να ξεπερνάει το στενό πλαίσιο της εποχής του», σχολιάζει ο Κώστας Δαρδανός, των εκδόσεων Gutenberg. Αν και ξεχωρίζει αρκετούς συγγραφείς, μεταξύ των οποίων οι Χαρούκι Μουρακάμι και Μιρτσέα Καταρέσκου, ονόματα τα οποία ήδη βρίσκονται στις ανεπίσημες στοιχηματικές λίστες για το βραβείο, εκείνος θα το «έδινε» στον Τόμας Πίντσον.
«Από τα πρώτα του βιβλία κατέδειξε τη σύγχρονη ψυχική πραγματικότητα και θα μπορούσα να πω ότι έκανε μια τομή στον διπολικό ψυχισμό μας. Διαφέρει, επίσης, και ως χαρακτήρας, αν σκεφτούμε ότι απωθεί εντελώς τη δημοσιότητα. Αυτό από μόνο του είναι ένα στοιχείο θεραπείας στην εποχή μας», αναφέρει ο κ. Δαρδανός.
Μαζί του συμφωνεί και ο Τάκης Φραγκούλης, από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια, χαρακτηρίζοντας τον Τόμας Πίντσον «δημιουργό ενός νέου μοντέλου μυθιστορήματος», που φέρει βάθος και λογοτεχνική τόλμη «την οποία ελάχιστοι έχουν καταφέρει να αγγίξουν».
Αν και οι υποψηφιότητες δεν ανακοινώνονται παρά μόνον μετά 50 χρόνια, ανάμεσα στα «φαβορί» των στοιχηματικών εταιρειών βρίσκεται και η Ερση Σωτηροπούλου.
Ελληνικό «άρωμα»
Αν και υποψηφιότητες για το βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας δεν ανακοινώνονται (παρά μόνον αφού περάσουν 50 χρόνια) ανάμεσα στα «φαβορί» των στοιχηματικών εταιρειών βρίσκεται για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά και η Ερση Σωτηροπούλου, στην οποία η Αννα Πατάκη με χαρά θα της έδινε το βραβείο. «Ακούγονται διάφορα ονόματα και το γεγονός ότι ένα από αυτά είναι μία Ελληνίδα συγγραφέας μας κάνει να ονειρευόμαστε και να χαιρόμαστε ιδιαιτέρως. Αφού λοιπόν δεν το πήρε ποτέ ο Φίλιπ Ροθ, θα το έδινα στην Ερση Σωτηροπούλου. Είναι μια πολύ σημαντική συγγραφέας, με τη γραφή της να συγκεντρώνει όλες τις αρετές».
Ερση Σωτηροπούλου ψηφίζει και η Εύα Καραϊτίδη, από τις εκδόσεις Εστία, όπως και Πιερ Μισόν, Ενρίκε Βίλα-Μάτας και Λάσλο Κρασναχορκάι. Αφού όμως πρέπει να επιλέξει μονάχα έναν συγγραφέα, καταλήγει στον Μισέλ Ουελμπέκ, που κατά τη γνώμη της «έσεισε το παγκόσμιο συγγραφικό και εκδοτικό κατεστημένο με ένα προσωπείο που τον κατέταξε στους κακούς της woke culture, τουλάχιστον για όσους τον διαβάζουν αβαθώς».
«Αφού δεν το πήρε ο Κούντερα, τι να λέμε τώρα; Είναι η πρώτη μου πικρή σκέψη στο άκουσμα των πιθανών ονομάτων για το Νομπέλ Λογοτεχνίας», μας λέει ο Νίκος Κουφάκης, των εκδόσεων Loggia. Και εκείνος καταλήγει πάντως στον Μισέλ Ουελμπέκ, εξηγώντας ότι «κάτω από τόνους κυνισμού και πρόκλησης μας έχει χαρίσει ένα από τα σπαρακτικότερα πορτρέτα της μοναξιάς του σύγχρονου δυτικού ανθρώπου».
Ο Νίκος Αργύρης, από τις εκδόσεις Ικαρος, επιλέγει τον Γκρέγκορι Γκοσποτίνοφ, τον συγγραφέα του «Χρονοκαταφυγίου», του πρώτου μυθιστορήματος Βούλγαρου συγγραφέα που κέρδισε το Διεθνές Βραβείο Booker το 2023. Οπως μας λέει, θα του απένειμε το Νομπέλ για «τον συγκινητικό ανθρωπισμό του, τη βαθιά φιλοσοφική του ματιά, τον τρόπο που σκαλίζει το ατομικό τραύμα», συμπληρώνοντας ότι «αν η πρότασή μου δεν είναι μια υπόθεση του παρόντος, τότε είναι σίγουρα μια υπόθεση του μέλλοντος».
Τέλος, η Αλεξάνδρα Αυγερινού, διευθύντρια Επικοινωνίας των εκδόσεων Διόπτρα, θα επέλεγε τον Ούγγρο Λάσλο Κρασναχορκάι, ένα συγγραφέα μεγάλου διαμετρήματος, που ήδη φιγουράρει στις φετινές στοιχηματικές λίστες.
