Στο πρόγραμμα της «Ορέστειας» αναφέρεται στους βασικούς συντελεστές ως «συνεργάτης σκηνοθέτης». Ομως ο 46χρονος Σάββας Στρούμπος είναι περισσότερα από όσα δηλώνει ο τίτλος. Κρίσιμος πυλώνας στο οικοδόμημα του θεάτρου «Αττις» του Θόδωρου Τερζόπουλου, ως συνεχιστής και δάσκαλος της περίφημης «Μεθόδου» εδώ και σχεδόν μια 20ετία. Κάθε χρόνο συναντάει περίπου 100 άτομα από όλον τον κόσμο, από την Τουρκία μέχρι την Ταϊβάν, τις ΗΠΑ, την Ιταλία, που διεκδικούν μια θέση στα θεατρικά εργαστήρια του θεάτρου. Ο Σάββας Στρούμπος διατηρεί, παράλληλα, το δικό του σχήμα, την ομάδα «Σημείο Μηδέν» με ρεπερτόριο που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, Κάφκα, Τσέχωφ, Ζενέ, και μοιράζεται με τον μέντορά του τις ίδιες αρχές για «ένα θέατρο της αφοσίωσης και της αφιέρωσης». Την ίδια «ιδεολογία», για τη δουλειά, τη ζωή, τον τρόπο που συνδέεσαι με την τέχνη. Δεν υπάρχει αμφιβολία, προσθέτει, ότι όλη αυτή η στάση «έχει και ένα κομμάτι αυτοθυσίας». «Είμαι ταμένος στο όραμα, του Αττις, του Σημείου Μηδέν. Μέσα από την ιδέα του εργαστηρίου και της ομάδας. Εχει και δυσκολίες και παγίδες αλλά αυτό με ενδιαφέρει».
Στην παράσταση της «Ορέστειας» του Αισχύλου, σε σκηνοθεσία Θόδωρου Τερζόπουλου, που επιστρέφει στην Επίδαυρο, στις 22 και 23 του μηνός, μετά τη μεγάλη περυσινή επιτυχία, παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου στην πρώτη συνεργασία του με τον διεθνώς καταξιωμένο Eλληνα δημιουργό, ο Σ. Στρούμπος δεν είχε μόνο την ευθύνη του «πρωταγωνιστή» χορού αλλά ερμηνεύει και τον Αγαμέμνονα. Αν κάνεις το λάθος να μιλήσεις για «χορογραφία» των κινήσεων είναι απόλυτος: «Δεν διδάσκεται χορογραφικά. Εκπορεύεται από τα σώματα των ηθοποιών, μέσα στη διαδικασία της “Μεθόδου Τερζόπουλου”. Και ο λόγος είναι σώμα. Δεν είναι μόνο έννοιες, νοήματα, περιγραφή συναισθημάτων. Εκπορεύεται από το σώμα. Ο Θόδωρος το λέει πολύ ωραία: υπάρχει καθολική συγκίνηση, καθολική αίσθηση».
Είμαι ταμένος στο όραμα, του «Αττις», του Σημείου Μηδέν. Μέσα από την ιδέα του εργαστηρίου και της ομάδας. Εχει και δυσκολίες και παγίδες, αλλά αυτό με ενδιαφέρει.
Τον ρωτάμε αν μέσα στο έναν αυτό χρόνο «μετακινήθηκε» ο τρόπος που αντιμετωπίζει τον Αγαμέμνονα: «Ξεκίνησα να τον βλέπω τελείως κριτικά και σαρκαστικά. Δεν με ενδιέφερε να τον υπερασπιστώ δραματικά ή συναισθηματικά. Η προσέγγιση ήταν πιο πολιτική. Μέσα από τον Αγαμέμνονα με ενδιέφερε το παραλήρημα του θριάμβου. Με ενδιέφερε η αίσθηση ενός μακελάρη, ενός θριαμβευτή σφαγέα, που συμπυκνώνει και όλους τους μακελάρηδες της ιστορίας της ανθρωπότητας έως και στις μέρες μας. Το υπέρμετρο ή το άμετρο του Αγαμέμνονα υπάρχει σε κάθε του κύτταρο, σε κάθε του λέξη, σκέψη, χειρονομία. Φέτος, βλέπω περισσότερο και κάποιο στοιχείο τραγικού βραχυκυκλώματος. Σαν από το πολύ αίμα και τον θρίαμβο, το παραλήρημα, κάποια στιγμή να βραχυκυκλώνει. Ενώ έρχεται θριαμβευτικά, μέσα στην παραφορά, σαν να βλέπει ξαφνικά στην οθόνη του μυαλού του το αίμα και να μην ξέρει πώς να το χειριστεί».
– Η ερμηνευτική μετατόπιση συνδέεται με τη διεθνή συνθήκη;
– Ο τρόπος που ο Θόδωρος έχει προσεγγίσει την «Ορέστεια» συνομιλεί πολύ με τις καταστροφές και τα τραύματα της εποχής μας. Δεν προσπαθεί ούτε να εξιδανικεύσει ούτε να κρύψει τίποτα. Πιστεύω ότι αυτό είναι και μια αρχετυπική λειτουργία της ίδιας της τραγωδίας. Αποκαλύπτει το τερατώδες στον άνθρωπο. Ούτε το εξιδανικεύει, ούτε το απωθεί, ούτε το κρύβει. Προκαλεί και προσκαλεί δημιουργούς και θεατές να συνομιλήσουμε με το τερατώδες. Ωστε η συνομιλία να μπορέσει να λειτουργήσει θεραπευτικά.
– Yστερα από 23 χρόνια συμπόρευσης με το θέατρο Αττις αποκλίνετε και πού, από τον Θόδωρο Τερζόπουλο;
– Είμαστε διαφορετικοί άνθρωποι. Ανήκουμε σε διαφορετική γενιά, με άλλα βιώματα, άλλες αγωνίες και προσλαμβάνουσες. Εχω μεγαλώσει σε εντελώς διαφορετικό ιστορικό πλαίσιο και κοινωνικό και πολιτικό. Ο Θόδωρος έρχεται από την εποχή του Εμφυλίου, εγώ από την εποχή της οικονομικής κρίσης. Ετσι, ενώ σαφώς είναι μέντοράς μου ο Θόδωρος και το «Αττις» η καλλιτεχνική ρίζα μου, η θεατρική εστία, την ίδια στιγμή υπάρχει δομική διαφορά. Στα πρώτα καλλιτεχνικά μου βήματα προσπαθούσα πιο πολύ ως σκηνοθέτης όχι να αντιγράψω τον Θόδωρο, αυτό ποτέ δεν το έκανα, γιατί δεν το αισθανόμουν και σαν ανάγκη, αλλά να εμβαθύνω στα ζητήματα της «Μεθόδου» κι αυτό με οδηγούσε αισθητικά σε παρεμφερείς δομές με το «Αττις». Δεν προσπάθησα να το ανατρέψω, κάνοντας πιο ρεαλιστικές παραστάσεις ή δίνοντας έμφαση στο ψυχολογικό δράμα, αλλά μέσα από τη ζύμωση με το υλικό μπήκα σε διαφορετικά μονοπάτια. Κι αυτό γίνεται φυσικά, πλέον. Η δημιουργία προσωπικής γλώσσας είναι διαδικασία μακροχρόνια και πολύ φυσική. Δεν προαποφασίζεται. Στις μέρες μας λέμε «ο τάδε σκηνοθέτης έχει τη δική του γλώσσα». Και αναρωτιέμαι πότε πρόλαβε και την απέκτησε. Είναι μια διαδικασία που ωριμάζει και εξελίσσεται μέσα στον χρόνο, υπαρξιακή και καλλιτεχνική ζύμωση, που, κατά τη γνώμη μου, δεν τελειώνει. Και, τελικά δημιουργεί γλώσσα που δεν είναι ακλόνητη. Μπορεί να υποσκάπτεται, να αυτοαναιρείται, έχει ρωγμές, είναι ταυτόχρονα και μήτρα νέων γλωσσών. Δημιουργεί δηλαδή ένα πολυεπίπεδο, πολυρυθμικό τοπίο. Ενα οικοδόμημα ζωντανό και «εν κινήσει».
Βγαίνοντας από τη συνάντησή μας με τον Σάββα Στρούμπο, στην είσοδο του «Aττις», στην οδό Λεωνίδου, στο Μεταξουργείο, διασταυρώνομαι με νέους ανθρώπους, που μιλούν διαφορετικές γλώσσες, μια εύθυμη βαβέλ, που ετοιμάζεται να μπει στο μάθημα. Eνας κόσμος ζωντανός και εν κινήσει.
