SELVA ALMADA
Νεκρά κορίτσια
μτφρ.: Αγγελική Βασιλάκου
εκδ. Κλειδάριθμος, 2025, σελ. 184
Η Σέλβα Αλμάδα, διακεκριμένη Αργεντινή συγγραφέας, γεννημένη στις 5 Απριλίου 1973 στην επαρχία Εντρε Ρίος, είναι μία από τις ισχυρότερες φωνές της σύγχρονης λογοτεχνίας της Λατινικής Αμερικής. Το έργο της συγκρίνεται με αυτό του Φόκνερ και του Χουάν Ρούλφο, της Κάρσον Μακάλερς και της Φλάνερι Ο’ Κόνορ. Εχει γράψει ποίηση, διήγημα, χρονικά, νουβέλες και μυθιστορήματα.
Στο πρώτο της μυθιστόρημα, το ποιητικό «Ο άνεμος που σαρώνει» («El viento que arrasa», 2012, μτφρ. Αγγελική Βασιλάκου, εκδ. Κλειδάριθμος 2023, πρώτο βραβείο στο Διεθνές Φεστιβάλ Βιβλίου του Εδιμβούργου το 2019), πρωταγωνιστής ήταν ακριβώς ο άνεμος, ένας αέρας απών μεν μα έτοιμος να ξεσπάσει από στιγμή σε στιγμή στην ξερή αργεντίνικη ύπαιθρο: μια μεταφορική κάθαρση για τους πρωταγωνιστές. Στο «Δεν είναι ποτάμι» («No es un rio», 2021, μτφρ. Αγγελική Βασιλάκου, εκδ. Κλειδάριθμος 2024, βραβείο IILA 2023, βραχεία λίστα του διεθνούς βραβείου Booker 2024 και της IV Μπιενάλε μυθιστορήματος Vargas Llosa), μεγάλος και πανταχού παρών πρωταγωνιστής είναι ο γεμάτος μνήμες ποταμός Παρανά, και από κοντά η ανδρική βία, η σκληρότητα. Eνα βιβλίο γραμμένο σαν όνειρο, που διαβάζεται επίσης σαν τέτοιο.
Στα «Νεκρά κορίτσια» («Chicas muertas», 2014), η Αλμάδα ερευνά τρεις ανεξιχνίαστες δολοφονίες νεαρών γυναικών που συνέβησαν στην Αργεντινή τη δεκαετία του 1980, όταν η ίδια ήταν έφηβη. Συνδυάζοντας στοιχεία ερευνητικής δημοσιογραφίας, αυτοβιογραφικής αφήγησης και χρονικού, προσπαθεί να κατανοήσει την κοινωνική πραγματικότητα που οδηγεί στις ανεξέλεγκτες γυναικοκτονίες στη χώρα της.
«Δεν ήξερα ότι μια γυναίκα μπορούσε να σκοτωθεί μόνο και μόνο επειδή ήταν γυναίκα» (σ. 20). Δεν επιχειρεί μια απλή ανασύνθεση των εγκλημάτων, αλλά ερευνά εις βάθος την ευαλωτότητα των γυναικών και την αδυναμία της πολιτείας να τις προστατεύσει. Ξεθάβει τα κόκαλα των δολοφονημένων κοριτσιών και τους δίνει φωνή με τη φωνή της: τις απελευθερώνει.
«Δεν ήξερα ότι μια γυναίκα μπορούσε να σκοτωθεί μόνο και μόνο επειδή ήταν γυναίκα», γράφει η Σέλβα Αλμάδα στο βιβλίο της.
Σκληρό βιβλίο που σε χτυπάει κατευθείαν στο στομάχι, αφήνοντάς σε με ένα αίσθημα απελπισίας και αδυναμίας μπροστά στη θηριώδη σκληρότητα και στην αδικία. Πολύ σημαντικό έργο στο corpus των βιβλίων που μιλούν για την έμφυλη βία. «Τώρα είμαι σαράντα και, σε αντίθεση με τις χιλιάδες γυναίκες που δολοφονήθηκαν στη χώρα μας από τότε, είμαι ακόμα ζωντανή. Είναι καθαρά θέμα τύχης» (σ. 174).
Τρυφερή, δίκαιη, διαυγής, οργισμένη, η Αλμάδα αντιμετωπίζει το θέμα των γυναικοκτονιών με μοναδικό αφηγηματικό ύφος: με σαγηνευτική πρόζα που εντυπωσιάζει με την ακρίβειά της και με σκληροτράχηλη λακωνικότητα που αγγίζει την ποίηση. Ομολογούμε πως δεν έχουμε διαβάσει βιβλίο της που να μην το νιώθουμε να μας πιάνει από τον λαιμό, ενώ εκείνη έχει τα χέρια της ακουμπισμένα στην καρδιά μας. Μεγάλη εντύπωση μας κάνει επίσης το γεγονός πως μεταπηδά από το μυθιστόρημα στο true crime με άνεση υψηλού επαγγελματισμού. Προτείνουμε στον αναγνώστη την ανάγνωση όλων των βιβλίων της.
Η έμπειρη μεταφράστριά της, Αγγελική Βασιλάκου, μας είπε: «Η 19χρονη Ανδρέα Ντάνε μαχαιρωμένη στο κρεβάτι της. Η 15χρονη Μαρία Λουίσα Κεβέδο βιασμένη, στραγγαλισμένη και πεταμένη σε μια ερημιά. Και η 20χρονη Σαρίτα Μουντίν παραμορφωμένη στην όχθη ενός ποταμού. Γραμμένο με ανησυχητική ακρίβεια, αυτό το μυθιστόρημα, συγκρίσιμο μόνο με το “Εν ψυχρώ” του Τρούμαν Καπότε ή τη “Χιροσίμα” του Τζον Χέρσεϊ, αντιπαραθέτει αποσπάσματα λυρικής ομορφιάς με ωμές περιγραφές φόνων. Ενα υπνωτιστικό μυθιστόρημα, υπαγορευμένο από μια αίσθηση θυμού που σιγοβράζει κάτω από κάθε σελίδα και τιμά τη ζωή με μια γραφή καθαρά προσωπική. Στο υποψήφιο για το βραβείο Rodolfo Walsh χρονικό της, η Σέλβα Αλμάδα ανατρέπει όλα όσα ξέρουμε για τη βία».
