Πέντε αρχαιολόγοι με μικρά σκαλιστήρια, πινελάκια, κόσκινα και τριγωνάκια σκάβουν κάτω από τον ήλιο. Τα ευρήματά τους δεν είναι, ως συνήθως, αγγεία ή αρχιτεκτονήματα, αλλά θεατρικοί στίχοι, λόγια αρχαίων ηθοποιών, σπασμένα σε μικρά κομμάτια. Και μέσα από τα σκάμματα «ξεπηδούν» στιγμιότυπα αρχαίων παραστάσεων και λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής των ανοιχτών θεάτρων, που μας κληροδότησαν οι αρχαίοι Ελληνες. Εν αρχή ην το χώμα, λοιπόν· οι πέτρες, ο χώρος, η ιστορία του, τα μυστικά του. Η παράσταση θεάτρου/αρχαιολογίας «ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ: Ευριπίδης», σε σκηνοθεσία Ευθύμη Θέου, που θα παρουσιάσει φέτος το Εθνικό Θέατρο στο πλαίσιο του προγράμματος «Γνωριμία με αρχαία θέατρα της Ελλάδας», φωτίζει ένα δομικό στοιχείο της θεατρικής μέθεξης: τον χώρο του θεάτρου και τη δυναμική του. Από αυτό ξεκινά η θεατρική εμπειρία.
«Επειτα, στο αρχαίο θέατρο. Παρατηρώ μία τυπική αντίδρασή μου όταν βρεθώ στο κοχύλι ενός τέτοιου θεάτρου: κοιτάζω το τοπίο πέρα, πάντα τόσο καλά διαλεγμένο, κι αμέσως έπειτα ψάχνω τριγύρω μου τους θεατές, προσπαθώ να ιδώ τα μάτια τους· χιλιάδες μάτια, σειρές, καρφωμένα σε μια λεπτομέρεια, σε μια στιγμή που δεν κληρονομιέται· όχι μια συγκεκριμένη δράση που θα μπορούσα εύκολα να υποθέσω», γράφει ο Γιώργος Σεφέρης («Μέρες»), με τον αείμνηστο αρχιτέκτονα Χαράλαμπο Μπούρα να αναφέρει ότι «τη συγκίνηση που αισθανόταν ο ποιητής μέσα στα ερειπωμένα ελληνικά θέατρα, χώρους αρμονικούς και φορτισμένους από την ιστορία, μπορεί, υπό ορισμένες συνθήκες, να τη νιώσει κάθε ευαίσθητος επισκέπτης. Είναι αυτή που τα κάνει ανεκτίμητα πολιτιστικά αγαθά καθ’ αυτά» (από κείμενο του Χ. Μπούρα στο εξαιρετικό τεύχος «Επτά Ημέρες», 25/7/1999, της «Κ», που επιμελήθηκε ο πολύπειρος Βασίλης Αγγελικόπουλος). Η ενέργεια που εκπέμπουν τα αρχαία θέατρα είναι μοναδική, η ιστορία αιώνων που κουβαλούν υποβάλλει τη δυναμική τους.
Οι γενιές μας καλούμαστε να μετουσιώσουμε την ενέργεια του αρχαίου θεάτρου σε παραγωγή σύγχρονου πολιτισμού. Αυτό είναι το κύριο ζητούμενο.
Την προσεχή Παρασκευή ανοίγει η αυλαία του Διεθνούς Φεστιβάλ στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου. Επέζησε από τις κακουχίες – τον χρόνο, τις ανθρώπινες παρεμβάσεις, την αλόγιστη τουριστική ανάπτυξη, τον απαίδευτο καλλιτεχνικό… οίστρο.
Οι γενιές μας καλούμαστε να μετουσιώσουμε την ενέργεια του αρχαίου θεάτρου σε παραγωγή σύγχρονου πολιτισμού. Αυτό είναι το κύριο ζητούμενο.
Η πρεμιέρα του φετινού, 70ού, φεστιβάλ γίνεται με την «Αντιγόνη» σε σκηνοθεσία του Γερμανού Ούλριχ Ράσε, ο οποίος εστιάζει στην έννοια της πολιτικής ευθύνης. Η Αντιγόνη δεν είναι μόνο η φωνή της ανυπακοής· γίνεται το σύμβολο της σύγκρουσης ανάμεσα στο δίκαιο του ατόμου και στη νομιμότητα του κράτους. Ο δε Κρέων δεν προβάλλεται ως τυραννικός δυνάστης, αλλά είναι ο θεματοφύλακας της δημοκρατικής τάξης, σε έναν κόσμο που μόλις έχει βγει από έναν πόλεμο…
