Οι στρώσεις της Ιστορίας και της μνήμης στην πλατεία Κλαυθμώνος είναι σήμερα μισοθαμμένες. Είναι και η σύγχρονη όψη της πλατείας που δεν ευνοεί για ιστορικές αναδιφήσεις. Αλλωστε ουδέποτε υπήρξε μια τυχερή πλατεία. Τις προάλλες, στο πλαίσιο των αφηγηματικών περιηγήσεων «Καθημερινή in situ» είχαμε σταθεί στην Κλαυθμώνος για να ακούσουμε τον Βασίλη Λούρα να μας μιλάει για το υπαίθριο θέατρο που υπήρχε στην πλατεία επί Κατοχής. Εκεί, η Μαρία Κάλλας είχε τραγουδήσει την πρώτη της «Τόσκα» το 1942.
Το θέατρο αυτό ήταν προς τη Δραγατσανίου πιο πάνω από το εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων, που παρατηρώ, αυτήν την περίοδο, θαυμαστά αποκατεστημένο. Οταν λειτουργούσε στην πλατεία το θέατρο, νωπή ήταν ακόμη η μνήμη του νεοκλασικού υπουργείου Οικονομικών, του καφκικού κτιρίου-δεινοσαύρου, που κατεδαφίστηκε εν τέλει το 1939. Η κατεδάφισή του είχε προκαλέσει ικανοποίηση. Απελευθερωνόταν ο άξονας προς το Πανεπιστήμιο και η πλατεία θα μπορούσε να αλλάξει. Το υπουργείο, που συνδέεται με τις παρακλήσεις και τις οιμωγές των δημοσίων υπαλλήλων (εξ ου και Κλαυθμώνος) είχε ως αρχικό πυρήνα ένα από τα παλαιότερα κτίρια των Αθηνών, το παλιό Νομισματοκοπείο, που είχε σχεδιάσει ο Σάουμπερτ το 1834. Δέσποζε επί δεκαετίες και η όψη του ήταν η συνήθης θέα από τα Προπύλαια προς την Κοραή.
Το υπουργείο Οικονομικών, που συνδέεται με τις παρακλήσεις και τις οιμωγές των δημοσίων υπαλλήλων (εξ ου και Κλαυθμώνος) και κατεδαφίστηκε το 1939, είχε ως αρχικό πυρήνα το παλιό Νομισματοκοπείο, που είχε σχεδιάσει ο Σάουμπερτ το 1834.
Η Δραγατσανίου παρουσιάζει αυτό το ενδιαφέρον, συμπαγές μέτωπο κτιρίων της δεκαετίας του ’50, σύμβολα της ανασυγκρότησης. Λόγω των πολλών καταστημάτων οικιακού εξοπλισμού, τα κτίρια της Δραγατσανίου λειτούργησαν και ως σύμβολα της ανοικοδόμησης. Στην παλιά Δραγατσανίου, όμως, στον αριθμό 8, υπήρχε ένα από τα περικαλλή νεοκλασικά σπίτια της δεκαετίας του 1830, σε σχέδια Κλεάνθη. Ηταν η κατοικία Αμβροσίου Ράλλη, γνωστή αργότερα και ώς την κατεδάφισή της το 1937 ως Αγγλική Πρεσβεία. Δίπλα, στο επίσης περικαλλές διώροφο αρχοντικό Λέοντος Μελά, πιθανώς έργο Τσίλλερ, στεγάστηκε και η περίφημη Ελληνογαλλική Σχολή Αθηνών («μετ’ οικοτροφείου»).
Για πολλά χρόνια μετά τον πόλεμο, η Κλαυθμώνος ήταν υπαίθριος χώρος στάθμευσης, για να γίνει στις αρχές της δεκαετίας του ’70 το υπόγειο γκαράζ. Αλλά έχει ξεχαστεί η πληροφορία ότι μετά την κατεδάφιση του υπουργείου Οικονομικών το 1939, η πλατεία έγινε (και εν πολλοίς παραμένει) ένα πεδίο άσκησης ιδεών για τη χρήση της. Το 1939, είχε προταθεί να ανεγερθεί στο βάθος της πλατείας εκεί όπου ήταν κήπος το νέο κτίριο του Ωδείου Αθηνών, σε ρυθμό αντίστοιχο του Πανεπιστημίου και να συνθέσουν έναν άξονα. Μπροστά επί της Σταδίου θα διαμορφωνόταν νέος κήπος. Πολλές οι ιστορίες. Η οδός Παπαρρηγοπούλου με το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών φυλάσσει τη μνήμη του Οθωνα και της Αμαλίας αλλά και του ευπατρίδη Λάμπρου Ευταξία. Ελάχιστα όμως σκεφτόμαστε το ωραίο κτίριο του Μεσοπολέμου, που έζησε για περίπου 40 χρόνια, στην οδό Παπαρρηγοπούλου 3, εκεί όπου βλέπουμε το Μέγαρο Βλάχου-Γκλαβάνη. Ηταν ένα εκλεκτικιστικό κτίριο του Σωτήρη Μαγιάση, με αισθητικές αναλογίες προς το Ακροπόλ Παλάς. Στην κάτω πλευρά της πλατείας, θα δούμε το παλιό υπουργείο Ναυτικών (συνένωση δύο κτιρίων) με τις ωραίες οροφογραφίες, και τα δύο πολύ ενδιαφέροντα κτίρια της δεκαετίας του 1950, αμφότερα με προσόψεις αποτελούμενες από μικρές ψηφίδες. Αριστερά, Παπαρρηγοπούλου και Παρνασσού, το κτίριο με το πράσινο ψηφιδωτό, έργο του αρχιτέκτονα Φώτη Παππά, και στην άλλη πλευρά, δίπλα στους Αγίους Θεοδώρους (όπως φαίνεται και στη φωτογραφία μας) το κτίριο με αρχιτέκτονες τον Μανώλη Λαζαρίδη και τον Λεωνίδα Μπόνη. Η είσοδός του, στον αριθμό 7 της Παλαιών Πατρών Γερμανού, είναι ένα κόσμημα της δεκαετίας του ’50.
Οι στρώσεις ζωής της Κλαυθμώνος με το αρχαίο υπέδαφος και την υπέργεια συνομιλία του 19ου και του 20ού αιώνα, είναι μια πρόκληση για το μέλλον της πλατείας.
