Οι δυνατότητες να εξελιχθεί η οδός Ακαδημίας σε ένα δρόμο με ισχυρή ταυτότητα αναφύονται κάθε φορά που ανακοινώνεται ένα νέο επενδυτικό σχέδιο. Τα τελευταία χρόνια, η ήσυχη τα βράδια Ακαδημίας, η λιγότερο εμπορική από τους μεγάλους δρόμους της Αθήνας, ανελκύεται με τρόπο άνισο έστω και ενίοτε σπασμωδικό, σε μια προθήκη αστικού προβληματισμού.
Η επέκταση της τουριστικής αγοράς στην Ακαδημίας και στο Κολωνάκι είναι μια παράμετρος όσων συμβαίνουν την τελευταία πενταετία στην πρωτεύουσα. Μια άλλη παράμετρος, με άμεση επίδραση στην όψη και λειτουργία της Ακαδημίας, είναι η ολική ανακατασκευή παλαιών οικοδομών, κυρίως της περιόδου 1935-1965, και η απόδοσή τους με νέα χρήση. Είναι μια τάση που ξεδιπλώνεται σε πολλά σημεία της πόλης.
Ειδικά όμως η οδός Ακαδημίας, που όπως και η Σταδίου και η Πανεπιστημίου έχει δύο όψεις (εκπροσωπώντας δύο κόσμους), προς την Κάνιγγος πιο λαϊκή, προς τη Βασιλίσσης Σοφίας πιο αριστοκρατική, προσφέρεται για πολλές αναγνώσεις. Ισως λόγω του ότι η Ακαδημίας υπήρξε επί δεκαετίες και δρόμος κατοικίας, πέραν του εμπορικού και θεσμικού χαρακτήρα της κατά τόπους. Είναι ένας δρόμος με μεγάλη ιστορία, αστικό παρελθόν και μια βεντάλια κτιρίων από τα πρώτα της οθωνικής περιόδου έως τις μεσοπολεμικές και μεταπολεμικές πολυκατοικίες υψηλών προδιαγραφών.
Το ξενοδοχείο που άνοιξε προ ετών στη γωνία με την Ομήρου (Akademias) έδειξε ένα δρόμο. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική είχε το παλιό κτίριο της ΧΑΝΘ, στην άλλη γωνία με την Ομήρου, έργο του Εμμανουήλ Βουρέκα. Μετατρέπεται και αυτό σε ξενοδοχείο, όπως σε ξενοδοχείο θα μετατραπεί η ενδιαφέρουσα πολυκατοικία του 1936 στην Ακαδημίας 31 (ιδιοκτησία Ταμείου Εθνικής Αμυνας), με την ημικυκλική απόληξη. Είναι ένα κτίριο του σημαντικού αρχιτέκτονα Εμμανουήλ Λαζαρίδη και θα πρέπει να τεθούν αυστηρές προδιαγραφές ούτως ώστε να διαφυλαχθεί και να αναδειχθεί η ιστορική ταυτότητα του κτιρίου. Ο Εμμανουήλ Λαζαρίδης είναι ο αρχιτέκτων, εκτός άλλων, και του Μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτου.
Δυστυχώς πολλά αστικά κτίρια του Μεσοπολέμου έχουν κακοποιηθεί κατά τη διάρκεια της ανακατασκευής τους. Η Ακαδημίας διαθέτει αστικό βάθος αποτυπωμένο στις αστικές πολυκατοικίες της, χτισμένες όλες στη θέση νεοκλασικών μεγάρων ή απλούστερων κατοικιών. Στο φωτογραφικό αρχείο του Κωνσταντίνου Τρίπου, στο Μουσείο Μπενάκη, σώζονται οι όψεις της οδού Ακαδημίας του 1910 που δείχνουν τα αρχοντικά με κήπους πριν αντικατασταθούν από πολυκατοικίες (ήδη από το 1932).
Ας σκεφτούμε πως σήμερα στην Ακαδημίας έχουμε όλη την πίσω όψη της Τριλογίας και τα συγκροτήματα της οθωνικής περιόδου (Πνευματικό Κέντρο, Κτίριο Κωστή Παλαμά), που θα μπορούσαν όλα μαζί να αποτελέσουν ένα πάρκο δημόσιας αρχιτεκτονικής. Τα Ολύμπια πιο κάτω, κτίσμα της δεκαετίας του ’50 σε σχέδια Πάνου Τσολάκη, στη θέση των παλαιών Ολυμπίων και στο πλάι του ιστορικού ναού της Ζωοδόχου Πηγής, συνθέτουν έναν ακόμη πόλο. Προς την Κάνιγγος, το επιβλητικό κτίριο γραφείων, μια κινηματογραφική Μέκκα, είναι ένα έργο από τις αρχές της δεκαετίας του ’50 του σημαντικού αρχιτέκτονα Ιωάννη Λυγίζου.
Η Ακαδημίας διαθέτει και το κόσμημα του αρχιτέκτονα Βασιλείου Τσαγρή, στον αριθμό 23. Ολα συνθέτουν ένα αρχιτεκτονικό αμάλγαμα σημαντικό για την κατανόηση της Αθήνας.
