Κάπου στην Αθήνα και στην Επίδαυρο οργανώνεται φιέστα. Φιέστα, ναι – από την ιταλική festa πηγάζει το «φεστιβάλ». Και ας κρατήσουμε την πρώτη από τις δύο έννοιες που δίνονται για τη λέξη: το «πανηγυρικός εορτασμός με εκδηλώσεις και συμμετοχή πολύ κόσμου» και όχι το «εκδήλωση που στοχεύει κυρίως στον εντυπωσιασμό του κοινού και όχι στην ουσία» (η προεκλογική φιέστα ταιριάζει απολύτως στον δεύτερο ορισμό). Βέβαια, το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου στα 70 του χρόνια –τα κλείνει φέτος– δεν απέφυγε τις κακοτοπιές του εντυπωσιασμού (πολιτικού και καλλιτεχνικού)· και αυτό ουκ ολίγες φορές. Αλλά, αναπόφευκτο!
Για μένα το φεστιβάλ σημαίνει καλοκαίρι· ζεστές, μεγάλες ημέρες. Και σημαίνει γιορτή με πολλά θεάματα σε καταιγιστικούς ρυθμούς. Γιορτή που ξέρεις ότι οργανώνεται κάπου στην πόλη και μπορείς –αν, ας πούμε, δεν έχεις κανονίσει κάτι μετά τη δουλειά– να πας. Χωρίς να σε νοιάζει εάν είναι καλό ή κακό, είσαι απλώς μέρος της γιορτής. Να απολογηθώ, βέβαια, πως δυσκολεύομαι, όταν τρέχω, ως… θυσία στον βωμό της καλλιτεχνικής μου ενημέρωσης, για να δω το κάθε λογής θέαμα. Ωστόσο, τα ξεχνώ όλα όταν ακούω τη φωνή του, εκάστοτε, Κωστάλα να προαναγγέλλει την έναρξη της παράστασης.
Γι’ αυτό και το μεγαλύτερο στην Ελλάδα καλλιτεχνικό φεστιβάλ το έχω συνδέσει με τον Γιώργο Λούκο. Ανέλαβε τη διεύθυνση του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου το 2005. Στη θητεία του, μέχρι το 2016, προχώρησε σε ριζικές αλλαγές που αφορούσαν τη φιλοσοφία, τη δομή, το είδος των θεαμάτων και τους χώρους εκδηλώσεων. Πρώτος όλων, η Πειραιώς 260, το παλιό εργοστάσιο Τσαούσογλου, με τέσσερις μεγάλους χώρους που αναμορφώθηκαν σε αίθουσες τέχνης. Εκεί όπου μπορείς να συναντήσεις όλη (τρόπος του λέγειν) την Αθήνα, να μιλήσεις με γνωστούς και φίλους, και εάν δεν προσέξεις να βρεθείς σε άλλη παράσταση από αυτή που θες!
Πόσο καλά διαχειρίστηκαν την κληρονομιά Λούκου οι επίγονοί του; Δύσκολη η απάντηση, με δεδομένο ότι υπήρξαν η οικονομική κρίση με τη μείωση της χρηματοδότησης και το μούδιασμα της πανδημίας. «Η ιστορία του φεστιβάλ δεν είναι απλώς αρχειακή μνήμη· είναι μια ζωντανή, παλλόμενη παράδοση που μεταλαμπαδεύεται από γενιά σε γενιά, θεμελιώνοντας το αύριο της καλλιτεχνικής έκφρασης», παρατήρησε, κατά την παρουσίαση του φετινού προγράμματος, η σημερινή καλλιτεχνική διευθύντρια, Κατερίνα Ευαγγελάτου, η οποία συμπληρώνει έξι χρόνια μιας ιδιαίτερα επιτυχημένης θητείας. Η Ευαγγελάτου ωρίμασε με τη διαδικασία, κάθε χρόνο που κερδίζει είναι υπέρ της και υπέρ του φεστιβάλ.
Φέτος έχει προγραμματίσει ένα φεστιβάλ αντάξιο της ιστορίας του, με 107 εκδηλώσεις, 3.000 καλλιτέχνες σε διάρκεια τριών μηνών, με το θέατρο του Λυκαβηττού να επιστρέφει στον φεστιβαλικό χάρτη. Αυτό είναι καταιγιστικός ρυθμός, πολιτιστική ζύμωση, αυτό είναι φεστιβάλ! Τρέξτε, λοιπόν, για εισιτήριο. Εκτός εάν θέλετε να αφεθείτε στο γλυκό ρίσκο του απρογραμμάτιστου και του sold out.
