Σε εκείνα τα όχι πολυσύχναστα δρομάκια στη σκιά των μεγάλων λεωφόρων, θα συναντήσεις τα άσημα σπίτια για τα οποία κανείς δεν θα μπει στον κόπο να τα εντάξει σε έναν οδηγό της πόλης. Θα υπάρξουν όμως ποιητές του ελάσσονος φωτός που θα κοντοσταθούν σε αυτά τα αστικά απολιθώματα στους πίσω δρόμους, εκεί όπου οι ήχοι μαλακώνουν και οι μυρωδιές βγαίνουν σαν θυμιατά από αθέατα εσωτερικά σπιτιών. Υπάρχει αυτή η μικρή οδός Ζίχνης στο Γουδί. Μου αρέσει να το γράφω με την παλαιά ορθογραφία του, γιατί η σειρά των γραμμάτων είναι και αυτή ένα τοπίο μνήμης.
Είναι μια οδός, η οδός Ζίχνης, κάτω από το Πάρκο της Σχολής Χωροφυλακής, πολύ κοντά στη Μεσογείων αλλά και στο Νοσοκομείο Παίδων. Μια περιοχή πυκνή σε δόμηση εδώ και δεκαετίες. Το αστικό βάθος της είναι πλέον δύσκολα ανιχνεύσιμο πριν από τον Μεσοπόλεμο, αλλά διατηρεί μια ορισμένη ατμόσφαιρα εκείνης της ανεξήγητης αθηναϊκής γοητείας. Στην οδό Ζίχνης έστριψα με τα πόδια από την οδό Ζαγοράς που βγαίνει στη Μιχαλακοπούλου. Μου είχε προκαλέσει εντύπωση ένα γωνιακό σπίτι, μια μονοκατοικία, που αργότερα είδα ότι ήταν στην οδό Ζίχνης 1. Είναι ένα σπίτι κλειστό και γι’ αυτό με τράβηξε, καθώς υπέθεσα ότι μπορεί να κατεδαφιστεί.
Θα έλεγα ότι χτίστηκε γύρω στο ’50. Μια απλή, ισόγεια μονοκατοικία, με εκείνη όμως τη συνοικιακή χάρη που είναι πλέον σπάνια. Το υποστύλωμα στη γωνιακή απόληξη, η καμπύλη του εξώστη, η λεπτοκεντημένη εξώθυρα, όλα, μα όλα, μου έφερναν τη γεύση της αθηναϊκής συνοικίας, σε μια μείξη οικεία, αναγνωρίσιμη, περιέργως θελκτική. Αυτό το έρημο γωνιακό σπίτι με έκανε να σηκώσω το βλέμμα και να περιεργαστώ και την υπόλοιπη οδό Ζίχνης. Καταλάβαινα ότι ήταν ένας δρόμος σαν ένας από τους πολλούς και γι’ αυτό ένιωθα ότι είχα το προνόμιο μιας τομής σε κάτι που φαινομενικά είχε ουδέτερο ενδιαφέρον, αλλά που στα μάτια τα δικά μου φαινόταν σπουδαίο και σημαντικό. Γενιές και γενιές είχαν ζήσει εδώ. Γύρω μου παράθυρα, πόρτες και μπαλκόνια έκρυβαν τη σύγχρονη ζωή.
Πιο πάνω, στη Ζίχνης και Πολυγύρου, μου έκανε εντύπωση μια ανακαινισμένη διπλοκατοικία της δεκαετίας του ’50. Ανάμεσα στις πολλές πολυκατοικίες πρόσεξα πως παρέμεναν 2-3 διώροφα του Μεσοπολέμου, του κοινού τύπου, με επίχρισμα, χτισμένα από εμπειροτεχνίτες, εικάζω. Περισσότερο εντύπωση μου έκανε το διώροφο στον αριθμό 8 της οδού Ζίχνης. Λεπτομέρεια από την εξώθυρά του είναι το θέμα της φωτογραφίας αυτού του σημειώματος.
Μου είχε προκαλέσει εντύπωση μια ισόγεια μονοκατοικία, με εκείνη όμως τη συνοικιακή χάρη που είναι πλέον σπάνια. Αυτό το έρημο σπίτι με έκανε να σηκώσω το βλέμμα και να περιεργαστώ και την υπόλοιπη οδό.
Είναι ένα σπίτι που θα μπορούσε να είναι στα Κάτω Πατήσια, στους Αμπελοκήπους, στο Παγκράτι, στον Βοτανικό. Ενα διώροφο που πιθανότατα απέκτησε όροφο μετά το 1950, πάνω σε μια ισόγεια κατοικία του 1930. Ετσι δείχνουν οι αναλογίες και τα ανοίγματα. Η κεντρική πόρτα ανήκει στο διαμέρισμα του ισογείου. Η πλαϊνή, και μικρότερη, οδηγεί στον όροφο. Αλλά καθώς πλησίασα τη σιδερόφραχτη κεντρική εξώθυρα (ομοίως προστατευμένα είναι και τα δύο παράθυρα) είδα αυτό το όχι σύνηθες σχέδιο.
Τα σιδερένια άστρα, οι έλικες, τα φυτόμορφα σχέδια, ένθετα μέσα στη γαλαζωπή ξύλινη κάσα της πόρτας, ήταν ένα θέαμα που έδινε στην άσημη οδό Ζίχνης εκείνο το συνοικιακό βάθος που επιζητεί ο επίμονος περιπατητής. Σκεφτόμουν ότι σε λίγα χρόνια μπορεί όλα αυτά να είναι σαρωμένα και έκανα την ίδια σκέψη που κάνω κάθε φορά που βλέπω για πρώτη φορά ένα δρόμο: αν είχα προλάβει να τον δω πιο παλιά, πόσο περισσότερα θα ανακάλυπτα. Παραδίδω την οδό Ζίχνης στον ωκεανό της αθηναϊκής ανωνυμίας με μια σήμανση αστικού ενδιαφέροντος.
Η καμπύλη γωνία Ζίχνης και Ζαγοράς φάνταζε σαν οφθαλμαπάτη.
