«Οσο καλά και να γνωρίζω την Ιστορία, η Αθήνα του Μεσοπολέμου είναι γεμάτη εκπλήξεις», είπε χθες ο ακαδημαϊκός και λάτρης της Ελλάδας Ρόντρικ Μπίτον μιλώντας για το νέο ντοκιμαντέρ της Μαρίας Ηλιού «Η Αθήνα του Μεσοπολέμου 1922-1940», όπου έχει τον ρόλο του κεντρικού αφηγητή.
Μετά τις δύο πρώτες ταινίες για την Αθήνα και τη Μεγάλη Ιδέα, που αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου πρότζεκτ έξι ταινιών για την ιστορία της πρωτεύουσας, η Μαρία Ηλιού, μέσα από το τρίτο στη σειρά ντοκιμαντέρ της, ρίχνει φως σε μια πλευρά της Ιστορίας που πολλοί αγνοούν. Σε αντίθεση με τα περισσότερα φιλμ που καταπιάνονται κυρίως με τα πολιτικά γεγονότα του Μεσοπολέμου, η σκηνοθέτις χρησιμοποιεί τον Εθνικό Διχασμό και τη σύγκρουση μεταξύ βενιζελικών και βασιλικών ως βασικό πλαίσιο για να αναδείξει την καθημερινή ζωή, τις κοινωνικές, πολιτιστικές και δημογραφικές αλλαγές που συντελέστηκαν στην αθηναϊκή σκηνή, αλλά και τις καινοτομίες που πραγματοποιήθηκαν σε επίπεδο υποδομών.
«Πρόκειται για μια ταινία μέσα σε μια άλλη ταινία. Η αρχική σκέψη περιστρεφόταν γύρω από την Αθήνα των συγκρούσεων την περίοδο 1922-1950. Αυτό που προέκυψε αποτελεί κάτι εκτός προγράμματος, καθώς το υλικό που βρήκαμε ήταν τόσο συναρπαστικό, κάνοντας το ίδιο το έργο να διεκδικήσει την ύπαρξή του», αναφέρει η κ. Ηλιού. Πράγματι το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει όχι απλώς σπάνια κινηματογραφικά καρέ και φωτογραφίες, αλλά ντοκουμέντα που δεν έχουν δημοσιευτεί ποτέ, προερχόμενα από αρχεία της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ελλάδας. Στην ταινία συμπεριλαμβάνεται η δημιουργία της νέας Ομόνοιας και συγκεκριμένα το ηλεκτρικό τρένο που συνέδεε Πειραιά και Αθήνα, μαζί με άγνωστα πλάνα από το «Θηρίο», το θρυλικό ατμοκίνητο τρένο. Δεν λείπουν οι φωτογραφίες που δηλώνουν την αρχή της γυναικείας χειραφέτησης, με μερικές από αυτές να απεικονίζουν γυναίκες που εργάζονται σε γραφεία ως γραμματείς και δακτυλογράφοι, άλλες που ποζάρουν με μαγιό δίπλα σε άνδρες στην Αθηναϊκή Ριβιέρα, καθώς και πλάνα από άγνωστες διαδηλώσεις αριστερών ομάδων στο κέντρο της πόλης.
«Η πρωτεύουσα είναι ένα θέατρο στο οποίο διαδραματίζονται τα κεντρικά πολιτικά γεγονότα της χώρας. Εχοντας λοιπόν υπόψη το βάρος που είχε η γνώση μας για τον Εθνικό Διχασμό και την επιρροή του τις δεκαετίες του ’20 και ’30, θέλαμε να εμπλουτίσουμε το ντοκιμαντέρ με όλους αυτούς τους άξονες», αναφέρει ο ιστορικός σύμβουλος της ταινίας, Αλέξανδρος Κιτροέφ, ενώ η ιστορικός Χριστίνα Κουλούρη, που συμμετέχει στην ταινία, προσθέτει ότι για πρώτη φορά βλέπουμε πώς αναβιώνει η αρχαιότητα στον Μεσοπόλεμο. «Για εμένα είναι πολύ ενδιαφέρον το κομμάτι που αφορά τις Δελφικές Γιορτές, τόσο διότι φαίνεται ο τρόπος που καταγγέλλουν την παρακμή του ευρωπαϊκού πολιτισμού, επιστρέφοντας στις αρχαίες ρίζες, όσο και γιατί βλέπουμε ποιοι συμμετέχουν σε αυτές».
Από το αρχειακό υλικό που υφαίνει την πολυεπίπεδη ιστορία της πόλης δεν λείπει το κομμάτι της μουσικής. Οι πιο εύποροι Αθηναίοι τραγουδούν Αττίκ και Γιαννίδη, ενώ στις περιφερειακές εργατικές συνοικίες κυριαρχούν τα ρεμπέτικα. Σε πραγματιστικό επίπεδο η μουσική παίζει σημαντικό ρόλο στην ταινία, με την Κατερίνα Πολέμη να συνθέτει πρωτότυπες μελωδίες στο πιάνο, που συνοδεύουν την αφήγηση.
Το ντοκιμαντέρ θα προβληθεί στις 17, 18 και 19 Ιανουαρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
