Υπάρχουν πολλά λάθη στη δημοσιογραφία. Ενα από αυτά είναι να γράφεις για ένα καλλιτεχνικό γεγονός αφού αυτό έχει ολοκληρωθεί. Αν το γεγονός έχει «καεί», ποιος ο λόγος να ασχοληθείς; Αλλά εμένα μου αρέσουν αυτά τα «λάθη». Υποπίπτω συχνά σε αυτά, εν μέρει συνειδητά, εν μέρει ασυνείδητα.
Για το «Goodbye, Lindita» του Μάριο Μπανούσι στο Εθνικό Θέατρο, που «έκλεισε» πριν από μία εβδομάδα ακριβώς, ας υποπέσουμε σε αυτό το θεμελιώδες «δημοσιογραφικό λάθος». Αρμόζει εδώ ένας τέτοιος, κάπως λοξός, αποχαιρετισμός.
Μια παράσταση εξήντα μόλις λεπτών. Κανένας μαξιμαλισμός. Τόσο-όσο, που λένε. Κανένας θόρυβος υπό την έννοια της περιττής, άχρηστης πληροφορίας.
Μια παράσταση δίχως ίχνος λόγου. Κανένας θόρυβος· μονάχα ήχοι, πλάγιοι, κρυπτικοί, μα δηλωτικοί μιας εσωτερικής περιπέτειας πανανθρώπινης. Και μια μουσική υπόκρουση (από τον Εμμανουήλ Ροβίθη) αντάξια ενός ονείρου που ονειρεύεσαι ξύπνιος.
Μια παράσταση για τα «Ταφικά έθιμα στα Βαλκάνια», διαβάζουμε στο πρόγραμμα. Αλλά αυτό δεν είναι παρά το περίγραμμα. Ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου και το κατευόδιό του. Ο αποχαιρετισμός που σαν σφραγίδα πυρωμένη εγγράφεται πάνω στο μέσα δέρμα της μνήμης. Μια παράσταση για τα φαντάσματα που αλλάζουν συνεχώς ρόλους στις ζωές μας, τις πραγματικές και τις φανταστικές (που γίνονται ένα, φυσικά).
Μια παράσταση για τις τελετουργίες που έχουμε χάσει και που προσέφεραν μια κάποια παρηγοριά. Μέσω αυτών, το κενό γινόταν απώλεια, αποκτούσε όνομα, γινόταν σημείο αφετηρίας για να τραφεί το πένθος και να μεταμορφωθεί όπως η κάμπια σε πεταλούδα – ώσπου και η απώλεια να μετατραπεί σε απουσία· κάπου όπου μπορείς να ακουμπήσεις: η αγριάδα καταλαγιάζει, η απουσία νιώθεται σαν παράξενη παρουσία: Βγαίνοντας απ’ το θέατρο νιώθεις ανάλαφρος· εξαγνισμένος.
Ο Μπανούσι στήνει ένα καθηλωτικό σύμπλεγμα σωμάτων και μνήμης. Μπορεί να είναι αινιγματικός και απολύτως σαφής την ίδια στιγμή, πράγμα σπάνιο και ακριβό.
Ο Μπανούσι στήνει ένα καθηλωτικό σύμπλεγμα σωμάτων και μνήμης. Μπορεί να είναι αινιγματικός και απολύτως σαφής την ίδια στιγμή.
«Αποχαιρετισμός σε ένα πρόσωπο και στην “ημέρα της γέννας”, όπως σημαίνει το όνομα Lindita στα αλβανικά», γράφει ο Μπανούσι. «Μπορεί μια παράσταση που έχει ως αφετηρία τον θάνατο δύο πολύ αγαπημένων ανθρώπων να φτάσει στην ανάταση, στην αναγέννηση μέσα και πέρα από το σκοτάδι του αποχαιρετισμού. Αυτό προσπάθησα. Ισως επειδή δεν θέλω να σταματήσω να είμαι ρομαντικός».
Ο κύριος Γκρι με πίεσε να γράψω για το μικρό αυτό θεατρικό διαμάντι. Για έναν ακόμη λόγο: η νέα δουλειά του Μπανούσι, το «Mami», θα παρουσιαστεί τον ερχόμενο Φεβρουάριο στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. Ισως τελικώς να μην ήταν και τόσο λάθος, λοιπόν, αυτό το σημείωμα…
