OLEN STEINHAUER
Ενας Αμερικανός κατάσκοπος
μτφρ.: Αλκηστις Τριμπέρη
εκδ. Πόλις, σελ. 496
Τελευταίο μέρος μιας μυθιστορηματικής, υποδειγματικά οργανωμένης τριλογίας, όπου η πλοκή συναγωνίζεται επάξια ό,τι εμβληματικό έχει να παρουσιάσει η λογοτεχνία της ανίχνευσης και περαιτέρω διαλεκτικής, μαθηματικά ανταποδοτικής εξόντωσης του αντιπάλου. Προηγήθηκαν «Ο τουρίστας» και η «Εξοδος κινδύνου». Από τις ίδιες εκδόσεις στη γλώσσα μας, το 2021 και το 2023 αντιστοίχως. Η εξοικείωσή μας με τους κύριους χαρακτήρες των εν λόγω έργων είναι δεδομένη.
Εξ ου και η δυνατότητα της άμεσης πρόσληψης του παρόντος. Συγκρατώ ότι ο χρόνος είναι απολύτως συγκεκριμένος. Η εμπύρετη αφήγηση του ομολογουμένως δόκιμου στον χώρο Ολεν Στάινχαουερ (Βαλτιμόρη, ΗΠΑ 1970- ) ξεκινάει στις 3 Απριλίου και ολοκληρώνεται στις 9 Αυγούστου 2008.
Η «αφελής στρατηγική» της Ουάσιγκτον και του Πεκίνου, η παγκοσμιοποίηση και οι «αναλώσιμοι».
Οι τόποι όμως, κατ’ αντιδιαστολή, εναλλάσσονται διαρκώς. Ετσι, οι λέξεις επείγονται να αποτυπώσουν, ει δυνατόν, όλη την αρχετυπική αγωνία των αδρά αμειβόμενων κυνηγών-κατασκόπων και βεβαίως των έμψυχων στόχων τους. Από τον εξοντωτικό λαβύρινθο του Πεκίνου των Ολυμπιακών Αγώνων, στο μυστικοπαθές Χονγκ Κονγκ κι από εκεί στο Λονδίνο των συνωμοσιών, στο Βερολίνο των στοχαστικών προσαρμογών, στον ιδιαίτερα φιλόξενο αχανή Καναδά, αλλά και στο νευραλγικό Μανχάταν, το οποίο, μεταξύ άλλων, εκφράζει εμμέσως πλην σαφώς «τον αυτισμό της αμερικανικής υπερδύναμης». Πρόκειται για ενδεικτικό μόνο μέρος του πλήρους καταλόγου των εστιών της ασίγαστης, κατά κανόνα αιματηρής, αυτής δράσης.
Ο εμφανώς προσοντούχος κι άλλο τόσο αδίστακτος προϊστάμενος του Eκτου Γραφείου των Μυστικών Υπηρεσιών της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, ονόματι Σιν Τσου, έχει επιτύχει την εξόντωση σχεδόν όλων των λεγομένων Τουριστών, των μελών δηλαδή του πλέον αφοσιωμένου κι άλλο τόσο εξ ορισμού εξόφθαλμα αδίστακτου τμήματος της CIΑ.
Ο τελευταίος συνοψίζει όλες τις ιδιότητες του σινικού εγώ, το οποίο είναι αφιερωμένο στην πάση θυσία τήρηση των όσων επιβάλλει, συνήθως ανενδοίαστα, το καθήκον στην ηθική κυριολεξία του όρου. Η σύγκρουσή τους ανάγεται στις ποικίλες μορφές του ανταγωνισμού μεταξύ όλων εκείνων οι οποίοι ανέκαθεν μάχονται τόσο για την απόκτηση όσο και για τη διατήρηση στη συνέχεια, παντί τρόπω, της εξουσίας. Της αδιαπραγμάτευτης, εννοείται, στη διεθνή αρένα.
Εκεί, δηλαδή, όπου επικρατούσε και μάλιστα θεσμικά μια αμιγώς ανορθόδοξη στρατηγική στον τομέα της ριζικής αντιμετώπισης των κατά καιρούς εχθρών. Ο Τουρίστας Μάιλο Γουίβερ, ανήκοντας υπηρεσιακά στους τέσσερις επιζώντες από τους αρχικά εν συνόλω τριάντα επτά, θα αναζητήσει, όχι μάταια εντέλει, να προσαρμοστεί στις όποιες απαιτήσεις ορίζει –εκ προοιμίου μάλιστα– μια ποθητή κανονικότητα. Η ρήξη του όμως με τον προαναφερθέντα Σιν Τσου θα συνεχιστεί μέχρις εσχάτων.
Επισημαίνω ότι στο Πεκίνο ο Σιν Τσου έχει κάθε λόγο να πιστεύει και μάλιστα ακράδαντα ότι σημαίνοντα στελέχη της ηγεσίας του πολύπειρου, καθ’ όλα ευρηματικού κι ευέλικτου Κομμουνιστικού Κόμματος της πολυαγαπημένης πατρίδας του έχουν αρχίσει τη συστηματική του υπονόμευση.
Δεν παραλείπουν, όπως διαπιστώνει στη συνέχεια, να αποβλέπουν και στην ανάλογη μεταχείριση της κατά πολύ νεότερης συζύγου του. Η αναγνωστική απόλαυση θα παραμείνει συνεπώς αμείωτη έως την τελευταία αράδα της εξιστόρησης.
Ο Oλεν Στάινχαουερ, έχει τονίσει ήδη προ πολλού η έγκριτη Washington Post, δικαίως παρομοιάζεται με τον Τζoν Λε Καρέ (1931-2020). Από την πάλαι ποτέ σοβιετική, ιδιότυπη τυπολογία του δεύτερου περνάμε νομοτελειακά στη σινική απόκλιση –κι ό,τι αυτό θα μπορούσε να σημαίνει– του πρώτου. Οι λεπτές ισορροπίες οι οποίες εντοπίζονται έως σήμερα στις σχέσεις των μειζόνων κρατών, προδικάζουν και τη μυθιστορηματική πρόνοια.
Η επιλογική, ιδιαίτερα, ως εκ των πραγμάτων, κρίσιμη συνάντηση του Μάιλο Γουίβερ με τον Σιν Τσου συμβολίζει την ύστατη ανάγκη διεξοδικής συνύπαρξης, αν όχι φιλόδοξης συνταύτισης των πρωταγωνιστών στην πολυπολιτισμική σκακιέρα. Εξ ου και οι εξής συναφείς κρίσεις: «Hταν μια αφελής στρατηγική η αμερικανική. Αφελής όμως είναι σήμερα και η στρατηγική της Κίνας. Αναπτύσσοντας την πρωτοβουλία “Μία ζώνη, ένας δρόμος”, δεν μπορούσαν να αντιληφθούν ότι άλλες χώρες και περιοχές, όπως η Κορέα, η Ιαπωνία και η ΝΑ Ασία, θα αντιστέκονταν στην κινεζική επιρροή.
Νομίζω πάντως ότι η παγκοσμιοποίηση εξακολουθεί να έχει ένα επιβραδυντικό αποτέλεσμα στη δυναμική της σύγκρουσης. Είμαστε ακόμη αλληλεξαρτώμενοι με την Κίνα» (βλ. Αντριου Νέιθαν, «Hμασταν αφελείς με την άνοδο της Κίνας», εφ. «Καθημερινή» 9 Ιουνίου τ.έ.). Η μετάφραση είναι πράγματι επιδέξια έντιμη.
