Η καρφίτσα με τα χρώματα της Παλαιστίνης στο πέτο του Γιώργου Λάνθιμου ήταν ένα πολιτικό μήνυμα πολύ λιγότερο ηχηρό από τις αντιδράσεις που ενέπνευσε σε μια μερίδα Ελλήνων. Το ότι χρειάστηκε να πάρει θέση ο σκηνοθέτης για ένα μη καλλιτεχνικό θέμα, για να αποτιμηθεί ως «κακός» ή «υπερεκτιμημένος», είναι ενδεικτικό τού πόσο αξιόπιστη είναι η κριτική εις βάρος του. Από την άλλη, η σύγχυση του καλλιτεχνικού με το πολιτικό είναι κάτι που θα μπορούσε να αποφύγει πρώτος ο Λάνθιμος. Σχετικά με τη νέα του ταινία, «Bugonia», δήλωσε εύγλωττα ότι πρόκειται για μια αντανάκλαση των όσων συμβαίνουν σήμερα στην κοινωνία. Αν η αντανάκλαση είναι ακριβής, αν το έργο έχει αξία, η καρφίτσα είναι περιττή.
Ο δρόμος ενός δρόμου
Ποια είναι η αξία της πολιτικής κόντρας για τη Βασιλίσσης Ολγας; Οτι, πέρα από τον ανταγωνισμό πρώην και νυν δημάρχων, μαρτυρά πως κάθε εκδοχή επίλυσης του επίδικου προβλήματος λειτουργεί εκτός context. Ποιο είναι το ευρύτερο πλαίσιο; Η Αθήνα ως σύνολο και γενική στρατηγική. Δεν μπορεί η λεωφόρος να ιδωθεί ξεχωριστά από τις ανάγκες των κατοίκων του Παγκρατίου, αλλά δεν μπορεί και το αίτημα διέλευσης των κατοίκων με αυτοκίνητα να ικανοποιηθεί χωρίς επεξεργασία της ανάγκης της πόλης για περισσότερο πράσινο, περισσότερο χώρο για πεζούς και λιγότερους ρύπους. Αν υπήρχε εξαρχής ένα σχέδιο που να λάμβανε τα πάντα υπ’ όψιν, θα υπήρχαν και αιτιολογημένες προτεραιότητες· αν υπήρχαν προτεραιότητες, θα υπήρχε ορισμένος στόχος και μικρότερη ανάγκη για λαϊκισμό, αναδιπλώσεις και καβγάδες.
Διηνεκής διένεξη
Η χρησιμότητα κάποιων διενέξεων βέβαια δεν έγκειται στην παραγωγή αποτελέσματος, αλλά ακριβώς στη μη παραγωγή· στην αναμονή ενός ολέθρου που δεν έρχεται ποτέ, αλλά δίνει λόγο ύπαρξης στους προφήτες του. Το πόρισμα των Αρχών περί μη ύπαρξης εύφλεκτου υλικού στην εμπορική αμαξοστοιχία της τραγωδίας των Τεμπών δεν θα τερματίσει τη συνωμοσιολογική παραφιλολογία, γιατί για μια συγκεκριμένη μερίδα κόσμου τα γεγονότα και οι αποδείξεις δεν έπαιξαν ποτέ ρόλο στην κατανόηση της υπόθεσης. Από δυστύχημα, η σύγκρουση των τρένων εξελίχθηκε σε σύγκρουση για τη σύγκρουση: σε έναν τρόπο να ξεχωρίζουν οι καλοί από τους κακούς, οι κυβερνητικοί από τους αντικυβερνητικούς, οι αισθηματίες από τους ανάλγητους.
Πού πάει η οργή;
Η χρονίζουσα διαμάχη της Ζωής Κωνσταντοπούλου με τον Αλέξη Τσίπρα εμπίπτει πια στο πλαίσιο του απωθημένου. Με αφορμή την επανεμφάνιση του πρώην πρωθυπουργού στην επικαιρότητα, η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας είχε πολλά να πει (πάλι) για τον παλιό πολιτικό της σύντροφο, ακόμη χονδροειδέστερα αυτή τη φορά (για την αγάπη του για τα «φράγκα» π.χ.). Εδώ δεν έχουμε τόσο πολιτικές διαφορές όσο προσωπικές. Η μονομερής κόντρα όμως παρουσιάζει ανθρωπολογικό ενδιαφέρον: παρακολουθούμε την πορεία της οργής, όταν αυτή μένει δίχως εκτόνωση πολλά χρόνια. Το συμπέρασμα βγαίνει αβίαστα: ο θυμός χωρίς τέλος είναι η αρχή της γελοιότητας.
Νομοπλησμονή
Το γελοίο βέβαια είναι υποκειμενικό. Θα πουν κάποιοι, για παράδειγμα, ότι τα μη κρατικά ΑΕΙ, που θα ξεκινήσουν προσεχώς να λειτουργούν, έχουν δικαίωμα να προσφέρουν στους φοιτητές τους τις σπουδές που θεωρούν πρόσφορες. Βλέποντας όμως κανείς τις τρεις (!) νέες νομικές σχολές που ιδρύονται, δεν μπορεί να μη γελάσει λίγο. Μελέτησαν καθόλου οι ιδιωτικοί φορείς την αγορά εργασίας, με την οποία υποτίθεται πως έχουν προνομιακή διασύνδεση, πριν λάβουν τις αποφάσεις τους; Αν ναι, έκριναν ότι της λείπουν οι δικηγόροι; Οτι το ακαδημαϊκό κενό που χαρακτηρίζει τη χώρα αυτή τη στιγμή αφορά τη νομική επιστήμη και όχι, ας πούμε, τομείς περισσότερο σχετικούς με την καινοτομία; Δεν πειράζει· τα μεγάλα επιχειρηματικά σχέδια ξεκινούν μεγαλοπρεπώς, αλλά τερματίζονται ησύχως.
